Η Δωδεκάνησος, με πυλώνα τον τουρισμό χρειάζεται ανάλογες ενδεδειγμένες αναπτυξιακές αναπροσαρμογές

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της τοπικής Οργάνωσης του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, σήμερα επισκέπτεται τη Ρόδο κλιμάκιο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, με επικεφαλής την πρώην υπουργό και τομεάρχη Οικονομίας και Ανάπτυξης κα Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία θα μιλήσει σε Ημερίδα που έχει διοργανώσει το κόμμα για την ανάπτυξη της περιοχής μας.

Την κα Μπακογιάννη θα συνοδεύουν ο τομεάρχης Οικονομικών του κόμματος κ. Χρήστος Σταϊκούρας, καθώς και ο Τομεάρχης Τουρισμού, βουλευτής Δωδεκανήσου κ. Μάνος Κόνσολας.

Ενατενίζοντας με μακροπρόθεσμη προοπτική την κατάσταση για την Οικονομία της Δωδεκανήσου, να κοιτάξουμε την πραγματικότητα προσγειωμένα, καθόσον είναι αναγκαία η υπέρβαση της κατεστημένης νοοτροπίας.

Ωστόσο, προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να διευκολύνεται, με κάθε τρόπο, και η ανάμιξη νέων επιστημόνων στα κοινά, ως και στα κέντρα που παίρνονται οι αποφάσεις, για το παρόν και το μέλλον των νησιών μας. Το σύνθημα: “τόπο τους νέους”, να γίνει πραγματικότητα. Η παραπέρα ορθολογική πρόοδος, οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική αποτελούν ασφαλιστική δικλείδα για την παραμεθόρια περιοχή μας.

Και εφόσον οι φιλοδοξίες μας για την σταθεροποίηση και ανάπτυξη της δωδεκανησιακής οικονομίας και κοινωνίας είναι προχωρημένες, επιβάλλεται να αναζητήσουμε τις συγκεκριμένες κατευθύνσεις για την πραγματοποίηση των στόχων αυτών.

Είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε το βέβαιο είναι ότι η οικονομία της περιοχής μας έχει διαρθρωτικές αδυναμίες. Χωρίς να αφορίζουμε υπερβολικά τη “μονοκαλλιέργεια” του τουρισμού, είναι επιβεβλημένο να επανεξεταστεί στα πλαίσια αυτά κάθε επιβοηθητικό μέτρο.

Οπότε, αναμφίβολα, πρέπει να εντοπιστούν οι διαρθρωτικές αδυναμίες και ακολούθως ορθολογισμένα να δρομολογηθούν τα μέτρα εκείνα, προκειμένου και οι αρνητικές συγκυρίες να αρθούν, ταυτόχρονα, δε, να επιτευχθεί κατά τρόπον μονιμότερο και η αναπτυξιακή πορεία της Δωδεκανήσου.

Ο Γάλλος φιλόσοφος και φυσικομαθηματικός, αλλά και απολογητής, Βλάσιος Πασκάλ (1623-1662), έλεγε: “Όταν είμαστε άρρωστοι δύο πράγματα συμβαίνουν, είτε μας παρασύρει η ασθένεια και τελειώνουμε, είτε ανακαλύπτουμε νέες πηγές δύναμης, που τις χρησιμοποιούμε για να αντισταθούμε”,

Τόσο ο πρωτογενής τομέας, όσο και ο δευτερογενής είναι υποβαθμισμένοι στην περιοχή μας. Με αποτέλεσμα, και η εγχώρια αγροτική παραγωγή, αλλά και η μεταποιητική να υπολείπονται της ζήτησης. Αντίθετα, όπως προαναφέρθηκε, όλο το βάρος της Οικονομίας υποβαστάζεται από τον τριτογενή, και βασικά από τον τουρισμό και τις εισαγωγές από το εξωτερικό και την υπόλοιπη χώρα. Βέβαια, υπάρχουν και οι άδηλοι πόροι. Αυτοί όμως αποκτούν μεγαλύτερη διάσταση και περισσότερη βεβαιότητα, όταν συνδέονται με την εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα.

Ο τουρισμός αποδίδει περισσότερα, όταν οι τουρίστες καταναλίσκουν τοπικά προϊόντα. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, το 1/4 του τουριστικού συναλλάγματος αντλείται από προμήθειες εκ μέρους των τουριστικών προϊόντων της ιταλικής βιοτεχνίας.

Σαν παράδειγμα, εξάλλου, των δυνατοτήτων που υπάρχουν για την παραπέρα ανάπτυξη της αγροτικής Οικονομίας αναφέρονται τα εξής: Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις γεωπόνων που υπηρέτησαν στη Διεύθυνση Γεωργίας Δωδεκανήσου στην περιοχή της Ρόδου υπάρχουν 200.000 περίπου στρέμματα αγροαναπαυόμενοι αγροί, οι οποίοι, εάν καλλιεργηθούν με κτηνοτροφικά φυτά, θα μπορούσαν να διαθρέψουν τέτοια κτηνοτροφία, ώστε με τα προϊόντα της να καλύπτονται οι ανάγκες, εγχώριες και τουριστικές, σε κρέας και γάλα ολόκληρης της Δωδεκανήσου, όπου τα τελευταία χρόνια αρκετά ξένο συνάλλαγμα για εισαγωγή ή και να προμηθευτεί από τις ελληνικές βιοτεχνίες της λοιπής χώρας.

Επί του προκειμένου, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Κωνσταντίνος Καραμανλής, το Δεκέμβριο του 1979, σε μια από τις επισκέψεις του είχε δηλώσει στον τοπικό Τύπο: “...Όπως πριν πολλά χρόνια σας έλεγα, ότι η Ρόδος έχει ένα δρόμο ν’ ακολουθήσει, το δρόμο του τουρισμού, τώρα λέγω ότι είναι ανάγκη μαζί με τον τουριστικό τομέα, να αναπτυχθεί και η γεωργία.

Οι λόγοι που επιβάλλουν αυτή την παράλληλη ανάπτυξη είναι πολλοί, κυρίως, όμως, γιατί η γεωργία συμπληρώνει σήμερα τον τουρισμό”. (“Ροδιακή” 29.12.1979).

Εξάλλου, και αυτή η τουριστική ανάπτυξη δεν προχώρησε, όπως έπρεπε, ορθολογικά. Τα μεγάλα τουριστικά γραφεία του εξωτερικού, με στόχο το δικό τους άμεσο οικονομικό όφελος “μαζικοποίησαν” και σε μεγάλο βαθμό υποβάθμισαν τον δωδεκανησιακό τουρισμό, με αποτέλεσμα η τουριστική κίνηση να περιορίζεται ουσιαστικά στους τέσσερις και κάτι μήνες το χρόνο.

Το δωδεκανησιακό πρόβλημα είναι διαφορετικό. Η Δωδεκάνησος είναι παραμεθόρια περιοχή και με νησιά διασπαρμένα σε απόσταση μεταξύ τους. Έχει, ως εκ τούτου, άλλη διάσταση και πρέπει να τύχει διαφορετικής αντιμετώπισης, γιατί είναι πρόβλημα οικονομικό, κοινωνικό και συνάμα εθνικό.
Τέλος, υπάρχει και το βασικό πρόβλημα του υψηλού κόστους παραγωγής, καθώς και της παροχής υπηρεσιών.

Ο νησιωτικός χαρακτήρας της δωδεκανησιακής περιφέρειας, η απόσταση των νησιών μεταξύ τους, εκείνη του Νομού από την υπόλοιπη χώρα, ως και η αδυναμία της δωδεκανησιακής παραγωγής, και αυτής ακόμη της αγροτικής, να καλύπτει τις επιτόπιες και τουριστικές ανάγκες, με επακόλουθο το μεγαλύτερο μέρος των εισροών στη μεταποίηση και το εμπόριο να αποτελείται από εισαγόμενες πρώτες ύλες και αγαθά αντίστοιχα, είναι από τους παράγοντες που αυξάνουν το μεταφορικό κόστος και κατ’ επέκταση το συνολικό κατά τη διαμόρφωσή του, όσον αφορά την παραγωγή και τα προσφερόμενα αγαθά στην κατανάλωση.

Η πρόσθετη αυτή επιβάρυνση, σε σχέση με τα αστικά κέντρα της χώρας και η οποία, κατά τους υπολογισμούς μας, πρέπει να κυμαίνεται 14% - 16% αποτελεί σοβαρή παρενέργεια αναπτυξιακής προώθησης των παραγωγικών τομέων της δωδεκανησιακής οικονομίας.

Και οι μειωμένοι συντελεστές Φ.Π.Α. που ίσχυαν στη Δωδεκάνησο και είχαν τακτοποιηθεί με παρέμβαση του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη αρχές του 1990 άρχισε συστηματική προσπάθεια κατάργησής τους. Τελευταία εφερεύθηκε το Μεταφορικό ισοδύναμο, το οποίο, όμως, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως οικονομικό αντιστάθμισμα.

Η επαναφορά του καθεστώτος των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, με τις συνθήκες που δημιουργούνται καθίστανται εκ των πραγμάτων άμεσης προτεραιότητας.

Όπως είναι γνωστό τα ξενοδοχεία στην Ελλάδα υπάγονται σε συντελεστή 13%, την ώρα που οι ανταγωνίστριες χώρες: Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία υπόκεινται σε συντελεστή 10%, η Πορτογαλία στο 6% και η ευθέως ανταγωνιστική Τουρκία στο 6%.

Επίσης, και στην εστίαση: Ενώ στην Ελλάδα στα ξενοδοχεία και λοιπά υπάγονται σε συντελεστή 24%, στη Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία στο 10%, στην Πορτογαλία 8% και την Τουρκία 8%.

Η δωδ/κή δημόσια ακίνητη περιουσία
Στη Δωδεκάνησο, κατά κύριο λόγο στα δύο μεγαλύτερα νησιά του συμπλέγματος, Ρόδο και Κω - παρά τις πωλήσεις που μεσολάβησαν από την Απελευθέρωση μέχρι πρόσφατα, υπάρχει ακόμη μια αξιόλογη ακίνητη περιουσία. Η περιουσία αυτή, τα δημόσια κτήματα στη Δωδεκάνησο, είναι αυτά που περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο από την ιταλική κατοχή, ύστερα από τη Συνθήκη των Παρισίων το 1946.

Το βασικό, ωστόσο, στοιχείο στην όλη υπόθεση είναι ο αντιδεοντολογικός τρόπος που περιήλθε η ακίνητη αυτή περιουσία στην ιταλική κατοχή που καταδυνάστευσε το λαό της Δωδεκανήσου για 33 ολόκληρα χρόνια (1912-1945), εκτός τα προηγούμενα του τουρκικού ζυγού (1523-1912).

Τόσο επί τουρκοκρατίας, όσο και ιταλοκρατίας, επί 638 ολόκληρα χρόνια, χρησιμοποιήθηκαν όλα τα ύπουλα και παράνομα μέσα για να αποξενωθεί ο δωδεκανησιακός λαός των προγονικών του ακίνητων περιουσιών, ώστε το 1946, το 40% περίπου της ακίνητης περιουσίας της Ρόδου ν’ ανήκει στο ιταλικό Δημόσιο.

α) Σήμερα, μετά την κατάργηση του Νόμου 2100/1952, η δημόσια δωδεκανησιακή ακίνητη περιουσία ανήκει και τη διαχειρίζεται το Δημόσιο. Και κακώς νομίζουν πολλοί ότι με τις ακραίες θεωρητικές εκτιμήσεις που προβάλλουν το αίτημα, συμφέρει να επανέλθουμε, σχεδόν, σ’ ένα Νόμο, όπου η εν λόγω περιουσία θα περιέλθει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Δωδεκανήσου.

Αυτό δεν θα το εγκρίνει καμία κυβέρνηση. Ενώ, είναι ευκολότερο να παραμείνει: ναι μεν στο Δημόσιο, όπου υπάρχει και το ειδικευμένο έμπειρο προσωπικό, αλλά αφού σταματήσει η οποιαδήποτε πώληση δημόσιων δωδεκανησιακών κτημάτων, η εναπομείνασα ακίνητη περιουσία, που θα προορίζεται για αγροτική ανάπτυξη βάσει σχεδίου και να αξιοποιείται - όχι πώληση - για δωδεκανησιακούς και μόνο σκοπούς.

Άλλωστε, πού θα βρεθούν τα κονδύλια λειτουργίας ενός τέτοιου γραφείου, που απαιτείται ανάλογο τεχνικό και διοικητικό προσωπικό και τα λοιπά;

β) Ειδικό γραφείο στη Δ/νση Γεωργίας Δωδ/σου: Συντηρείται η αντίληψη ότι όλα τα κτήματα μεταβιβάστηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ. Ωστόσο, είναι γεγονός, πως στη συζήτηση του Νομοσχεδίου για τις 100 δόσεις στις συναρμόδιες Επιτροπές της Βουλής η τότε υπουργός Οικονομικών κα Βαλαβάνη, κατόπιν σχετικών αντιδράσεων πολλών βουλευτών προχώρησε σε βελτιώσεις του άρθρου 24 του Νομοσχεδίου και πρόβλεπε το φορέα στο ΤΑΙΠΕΔ.

Παράλληλα, να οργανωθεί ειδικό γραφείο στη Διεύθυνση Γεωργίας Δωδ/σου, εν ανάγκη να αποσπαστεί από την Κεντρική Υπηρεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ένα εξαμελές έμπειρο γεωπονικό προσωπικό, το οποίο θα ασχολείται αποκλειστικά με την ενεργοποίηση του δωδεκανησιακού πρωτογενή τομέα και να υποδεικνύει τα αγροτικά προϊόντα, που θα παράγονται και σε ποιά θέση και όχι, χωρίς καθοδήγηση ο κάθε ενδιαφερόμενος να ασχολείται άτακτα με καλλιέργειες, που τυχόν δεν θα αποδίδουν.

γ) Επίσης, η αρμόδια Υπηρεσία των Δημοσίων Κτημάτων, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Γεωργίας να χρεωθεί να παραδώσει, εντός δύο μηνών το αργότερο στους ειδικούς γεωπόνους του κλιμακίου του υπουργίου Αγροτικής Ανάπτυξης πλήρη αναλυτική κατάσταση όλων των κατηγοριών των δημοσίων κτημάτων (μερίδα, έκταση, τοποθεσία και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο).

δ) Αφού συγκεντρωθούν τα παραπάνω στοιχεία, η αρμόδια Υπηρεσία της Διεύθυνσης Γεωργίας Δωδεκανήσου ή του κλιμακίου που θα έρθει από την Αθήνα να προχωρήσει στη διαδικασία των προκηρύξεων, προκειμένου να προκριθούν οι ενδιαφερόμενοι για τη σύμβαση μίσθωσης, που θα υπογράφουν με το Δημόσιο στο οποίο ανήκουν ιδιοκτησιακά τα κτήματα.

Η σύμβαση να είναι 15ετής, με ένα ελάχιστο μίσθωμα, με τηρητή υποχρέωση του μισθωτού να προχωρήσει στις διαδικασίες αξιοποίησης. Η Διεύθυνση Γεωργίας θα παρακολουθεί κάθε μισθωτή και αν διαπιστώσει ότι δεν τηρεί επακριβώς τους όρους της σύμβασης εντός διετίας, θα αποβάλλεται. Φυσικά, εκτός από τους Δωδεκανήσιους επενδυτές θα αντιμετωπίζονται το ίδιο και οι τυχόν ξένοι.

***

• Η Δωδεκάνησος, ως προς την αξία της ακίνητης περιουσίας κατατάσσεται πέμπτη μεταξύ των Νομών της χώρας, ενώ παράλληλα, εκτιμάται, με βάση την κατώτατη αντικειμενική αξία των συνολικών ακινήτων που διαχειρίζεται η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, αφού αφαιρεθούν οι παραλίες, “βουνοκορυφές” κ.λπ., στο ποσό των 2.401.200.000, (δύο δισεκατομμύρια τετρακόσια ένα εκατομμύρια ευρώ). Και αντιπροσωπεύει το 0,88% επί του συνόλου της Δημόσιας ακίνητης περιουσίας της χώρας.

Συνολικά, η αξία των ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου ανέρχεται σε 272.875,1 (διακόσια εβδομήντα δύο δισεκατομμύρια), οκτακόσια εβδομήντα πέντε εκατομμύρια 0,1) ευρώ.