Η ανορεξία του ηλικιωμένου

Rodiaki NewsRoom

Η Dr. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος, εξηγεί στο Υγείαonline.gr, για ποιους λόγους ελαττώνεται η όρεξη των ηλικιωμένων και ποια μέτρα πρόληψης θα πρέπει να τηρούνται, ώστε να αποφύγουμε το πρόβλημα.

Το βάρος του σώματος καθορίζεται από τη θερμιδική πρόσληψη του ατόμου, την ικανότητα απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών των τροφών, το μεταβολικό ρυθμό του ατόμου και τις ενεργειακές του απώλειες.

Με την πάροδο της ηλικίας, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται, με αποτέλεσμα το βάρος του σώματος να αυξάνει έως την έκτη δεκαετία. Μετά την περίοδο αυτή, το βάρος σταδιακά φθίνει, φαινόμενο που οφείλεται κυρίως σε παράγοντες, όπως μεταβολές στη σύσταση του σώματος (πχ ελάττωση ύψους, μυϊκής μάζας), απώλεια δοντιών, άνοια, ψυχολογικούς παράγοντες.

Με την πάροδο της ηλικίας υπάρχει μια φυσιολογική ελάττωση ποικίλων αντανακλαστικών που ρυθμίζουν την όρεξη, με βάση ερεθίσματα όπως η γαστρική διάταση, η ροή του αίματος, το επίπεδο των ορμονών κ.λπ. με αποτέλεσμα η εμφάνιση μικρού βαθμού ανορεξίας να είναι συχνή σε αρκετούς ηλικιωμένους.

Νοσήματα όπως παρατεινόμενα ψυχιατρικά σύνδρομα, η νευρική ανορεξία, χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα, χρόνια λοιμώδη, ορμονικές διαταραχές, καρκινώματα, ηπατικά νεφρικά καρδιακά γαστρεντερικά μεταβολικά νοσήματα και φάρμακα ενδέχεται να συντελούν στην επιδείνωση της φυσιολογικά προκαλούμενης με την ηλικία ανορεξίας του ηλικιωμένου.

Η προκαλούμενη απώλεια βάρους οδηγεί σε σύνδρομα κόπωσης, ατονία, αδυναμία. Σε σοβαρές περιπτώσεις προσβάλλονται πρακτικά όλα τα όργανα. Καθώς αναπτύσσεται σοβαρή ένδεια πρωτεΐνης ή θερμίδων ελαττώνεται η ηπατική σύνθεση πρωτεϊνών του ορού, ελαττώνονται οι κυκλοφορούμενες στο αίμα πρωτεΐνες, μειώνεται η καρδιακή παροχή, ατροφούν οι μύες καρδιάς αναπνευστικού συστήματος, ατροφεί ο βλεννογόνος του γαστρεντερικού σωλήνα, καταστέλλεται το ανοσοποιητικό σύστημα, ανεπαρκεί το πάγκρεας, παθολογικές διαταραχές που μπορεί να αποβούν άμεσα μοιραίες για τον ηλικιωμένο ασθενή, λόγω και των επιπρόσθετων φθορών από την ηλικία.

Η ανορεξία του ηλικιωμένου συχνά φέρνει σε απόγνωση τους ανθρώπους που φροντίζουν ή συμβιώνουν με τον ηλικιωμένο, οι οποίοι είναι αυτοί που συχνά αναζητούν ιατρική βοήθεια.

Γενικά μέτρα που πρέπει να τηρούν οι πάσχοντες από γεροντική ανορεξία:
• Πρέπει να ακολουθούν διατροφικά προγράμματα παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής και να προτιμούν τα συχνά και μικρά γεύματα, αποφεύγοντας να κοιμούνται χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της χώνεψης.

• Πρέπει να αποφεύγουν την κατάχρηση αλκοόλ καφέ και ποτών τύπου cola.

• H συνετή χρήση μπαχαρικών διεγείρουν τα αντανακλαστικά της όρεξης, αλλά η υπερβολική χρήση άλατος, πιπεριού, κρεμμυδιού και σκόρδου μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα.

• Η πρόσληψη νερού πρέπει να είναι επαρκής αλλά να μην γίνεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Η διάταση του στομάχου από το νερό αναστέλλει τα αντανακλαστικά της όρεξης.

• Ο ηλικιωμένος πρέπει να ακολουθεί τις γευστικές προτιμήσεις του και να αποφεύγει ψυχικές φορτίσεις που μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς τα οργανικά του συστήματα.

• Ορισμένα φάρμακα ενδέχεται να αλλοιώσουν τα ευαίσθητα αντανακλαστικά της όρεξης ιδιαίτερα όταν λαμβάνονται αμέσως πριν το γεύμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η απλή μετάθεση της ώρας λήψης των φαρμάκων αρκεί για να επιλύσει το πρόβλημα.

• Ο ηλικιωμένος πρέπει να μεριμνά για την καλή φυσική του κατάσταση με τακτική άσκηση, σωστή διατροφή επαρκή ύπνο. Τα χρόνια νοσήματα από τα οποία πάσχει πρέπει να έχουν άριστη ρύθμιση. Η σωστή υγιεινή και φροντίδα του στόματος επίσης είναι σημαντικά.

• Οι παρατεταμένες ακραίες νηστείες και οι δίαιτες απίσχνασης πρέπει να αποφεύγονται διότι πολλές φορές καταλείπουν ισχυρά σύνδρομα ανορεξίας στον ηλικιωμένο.

Η επίμονη παρατεταμένη ανορεξία πρέπει πάντοτε να διερευνάται σωστά ιατρικώς για να αποκλείονται υποκείμενα σοβαρά νοσήματα που επιδεινώνουν το πρόβλημα αλλά και για να θεραπεύονται σωστά σε αρχικά στάδια οι προκαλούμενες διαταραχές στη λειτουργία των ζωτικών οργάνων από ανεπάρκεια ζωτικών πρωτεϊνών ιχνοστοιχείων μετάλλων θρεπτικών ουσιών και να αποφευχθεί η μη αντιστρεπτή πρόκληση ζωτικών βλαβών.

Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα για τη γεροντική ανορεξία. Η ταχεία ιατρική παρέμβαση έχει ζωτική σημασία. Σπανιότερα απαιτείται νοσοκομειακή νοσηλεία. Η τήρηση ειδικών διατροφικών προγραμμάτων και η χορήγηση ειδικών βιταμινών και σκευασμάτων αποκατάστασης των προκαλούμενων από την ανορεξία οργανικών διαταραχών είναι σημαντικά.

Πηγή: Υγείαonline.gr