Οι Οθωμανοί χαρτογράφοι περιγράφουν Κάρπαθο, Κάσο και Σαρία

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Μανώλης Δημελλάς
στο karpathianrevolution.gr

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ερντογάν, περί «γαλάζιας πατρίδας», προκαλούν ακόμη και τους Οθωμανούς ιστορικούς!

Σε ένα από τα σημεία του λόγου του γίνεται μάλιστα αναφορά στο νησάκι που βρίσκεται δίπλα στην Κάρπαθο, τη Σαρία, όχι όμως με το όνομά της!
Σκόπιμα την ονομάζει «ΚΙΟΥΤΣΟΥΚ ΚΕΡΠΕ» δηλαδή «μικρή Κάρπαθο».

Το όνομα δόθηκε σε αυτό το νησάκι από τον δεινό Τούρκο ναύαρχο Piri Reis, όταν εκείνος χαρτογράφησε την περιοχή τον 15ο αιώνα (πριν το 1522, όταν και τα Δωδεκάνησα κατακτήθηκαν από τους Τούρκους).

Η ονομασία αυτή χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1912. Τότε τα νησιά άλλαξαν χέρια και πέρασαν στην Ιταλία. Στη συνέχεια το νησάκι αυτό ξαναπήρε το αρχαίο όνομα ΣΑΡΙΑ (από το ΣΑΡΟΣ).

Ο Γερμανός φιλόλογος Friedrich Conrad August Fick (1833-1916) στο έργο του «Προελληνικά τοπωνύμια» βρίσκει ότι οι ονομασίες Κάρπαθος, Σαρία και Κάσος πρέπει να αναζητηθούν στις Μικρασιατικές ακτές, κοντά στην περιοχή της Κιλικίας. Μάλιστα για το όνομα Σάρος (Σαρία) αναφέρει τον ποταμό Σάρο, που περνά από την πεδιάδα των Αδάνων.

Στη Σαρία συναντάμε ερείπια από την προϊστορική εποχή μέχρι την Ελληνικής και τη Χριστιανο-Βυζαντινή.

Μάλιστα στη σημερινή θέση Παλάτια, κατά πάσα πιθανότητα υπήρξε η αρχαία πόλη Νίσυρος, όπως αναφέρει ο γεωγράφος και φιλόσοφος Στράβωνας. (63 π.Χ. – 23 π.Χ.) (Μιχαήλ Μιχαηλίδης Νουάρος).

Την εύστοχη παρατήρηση, που αφορά τις δηλώσεις Ερντογάν, έκανε πρώτος ο συντοπίτης Καρπάθιος Γιώργος Τσαμπανάκης και παράλληλα φρόντισε να ενημερώσει τους τοπικούς φορείς του νησιού, θεωρώντας ότι τέτοια «σφάλματα» ίσως να κρύβουν αυριανά προβλήματα.

Με αφορμή λοιπόν το «λάθος» του Προέδρου της Τουρκίας, στην ονομασία της Σαρίας, ας ρίξουμε μια ματιά στην περιγραφή της Καρπάθου και της Κάσου από τον Piri Reis στον χάρτη ναυσιπλοΐας του.

O κουρσάρος και μετέπειτα ναύαρχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Piri Reis έγραψε ναυτικές οδηγίες και χαρτογράφησε τα νησιά και τα λιμάνια της Μεσογείου. Το αποτέλεσμα είναι ο αναλυτικότερος και ακριβέστερος ναυτικός άτλαντας της Μεσογείου για το πρώτο μισό του 16ου αιώνα, εποχή χρυσή για την Οθωμανική ναυτική χαρτογραφία και τέχνη.

Τον χάρτη του Piri Reis μεταφέρει στα ελληνικά ο δρ Αρχαιολογίας και ιστορικός Χάρης Κουτελάκης, κάτοχος αντίστοιχων πτυχίων και βραβευμένος 2 φορές από την Ακαδημία Αθηνών, γνωστός για τις δεκάδες μελέτες του.

«Για τη ΣΚΑΡΠΑΝΤΟ, όπως την αποκαλούν οι Φράγκοι, είναι ορεινό νησί με ψηλά βουνά και το πιο ονομαστό λιμάνι βρίσκεται στα Βόρεια και το ονομάζουν ΤΡΙΣΤΟΜΟ, που σημαίνει τρία στόματα, γιατί στην είσοδο υπάρχουν νησίδες…»

Όσο για τη Σαρία, ο Piri Reis αναφέρει: «…2 μίλια βόρεια υπάρχει μικρό νησί που το λένε (οι Φράγκοι) ΜΙΚΡΗ ΚΑΡΠΑΘΟ αλλά οι μούτσοι των απίστων (Έλληνες) το ονομάζουν ΝΙΣΕΡΙΟ….υπάρχει και άλλο αγκυροβόλιο στα νότια της KERPE (scarpanto). Το ονομάζουν ΠΛΑΤΥ ΓΥΑΛΟ και είναι καλό καταφύγιο, όταν ο καιρός είναι βοριάς.»

Ο Πίρι Ρέις συνέχισε με εκτενή καταγραφή της Κάσου, όπως χαρακτηριστικά την αναφέρει: COBANADASI, δηλαδή ΝΗΣΙ ΒΟΣΚΩΝ. και καταγράφει τοπωνύμια που κανένας μεταγενέστερος χάρτης δεν αναφέρει.

Στα μέσα του 17ου αιώνα ένας ακόμα Οθωμανός χαρτογράφος, ο Sejjid Nuhh, μας δίνει έναν ακόμα ναυτικό χάρτη (πορτολάνο, όπως τους ονομάζουν).
Αναφέρει την Κάρπαθο, ως KERPE, τα Πηγάδια PIGADULYA, την Όλυμπο NELIBO, το λιμάνι του Τριστόμου LIMANI TRISTOMI και την Κάσο COBAN.

Όπως επισημαίνει ο δρ. Χάρης Κουτελάκης τα τοπωνύμια, τα ονόματα κάστρων και χωριών στους ναυτικούς χάρτες αποδεικνύουν την ελληνικότητα των νησιών.
Οι απόψεις του Προέδρου της Τουρκίας για τη φανταστική «γαλάζια πατρίδα» του δεν έχουν καμιά βάση. Οι Τούρκοι χαρτογράφοι είναι ακόμα μια απόδειξη,ότι τα νησιά δεν είχαν απολύτως καμιά σχέση μαζί τους.