Η Καρπαθιά πολυγραφότατη συγγραφέας Σοφία Παράσχου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Μανώλης Δημελλάς στο karpathiakanea.gr

Οι Καρπάθιοι με παρουσία στα γράμματα δεν είναι λίγοι, το αντίθετο, πολλοί συγγραφείς, με καταγωγή από το νησί, έχουν προσφέρει και εξακολουθούν να προσφέρουν, εξαιρετικά έργα.

Αληθινά στολίδια για τα ελληνικά γράμματα, τέτοια που αξίζει όχι μόνο να τα διαβάσεις αλλά να τα προτείνεις, με τη σιγουριά ότι δεν έχεις λαθέψει! Ένας από αυτούς τους συγγραφείς και η Σοφία Παράσχου, που έχει ένα παραπάνω χάρισμα. Έχει το ταλέντο και τη φαντασία ώστε να μπορεί να γράφει πετυχημένα παιδικά βιβλία.

Το παιδικό βιβλίο είναι ένα μαγικό ταξίδι από τα σημαντικότερα κεφάλαια στη ζωή ενός παιδιού κι αυτό γιατί αν το παιδί μάθει να αγαπά το βιβλίο, αν μάθει να βλέπει τα γράμματα ως αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής του, τότε θα έχει κερδηθεί το πρώτο στοίχημα στην εξέλιξή του. Η Σοφία Παράσχου, ως πνευματική πρέσβειρα της Καρπάθου, έχει έναν σπουδαιότατο ρόλο στις παιδικές ψυχές.

Σε μια συνέντευξή της στη δημοσιογράφο Έφη Δούλη αποκάλυψε ότι άρχισε να γράφει υπό την πίεση της ευτυχίας που βίωσε όταν απέκτησε το πρώτο της παιδί. Συνέχισε να γράφει φέρνοντας στον κόσμο άλλα δύο παιδιά. Η κα Παράσχου έκλεισε την απάντησή της με μια φράση του ποιητή Γιάννη Ρίτσου:
«Γράφω, διότι δεν μπορώ να κάνω αλλιώς».

Η Σοφία Παράσχου-Χατζηδημητρίου γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά της χρόνια στην Κάρπαθο. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και δούλεψε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Με υποτροφία του ΙΚΥ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές.

Πήρε δίπλωμα στην ειδίκευση «Διδακτική Γλώσσας-Λογοτεχνία» και ακολούθως εκπόνησε διδακτορική διατριβή στην παιδική λογοτεχνία. Από το 2003 μέχρι το 2013 εργάστηκε ως σχολική σύμβουλος φιλολόγων στον Πειραιά. Επίσης δίδαξε Παιδική Λογοτεχνία στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει 35 λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά, νέους και ενήλικους και ήταν μέλος της συγγραφικής ομάδας που έγραψε (2006) τα Νέα Ανθολόγια Λογοτεχνίας για την Α’ και Β’ γυμνασίου.
Με βραβείο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς έχει τιμηθεί η ποιητική της συλλογή «Μικρές πυγολαμπίδες», και με έπαινο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου το μυθιστόρημα «Το παιδί της καρδιάς». Έχει τιμηθεί επίσης με το Βραβείο του ΚΕΒΠ «Για τον ‘Ελληνα Εκπαιδευτικό Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» και έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων για ενηλίκους «Χαρακιά στη μνήμη».

Είναι περήφανη μαμά της Ειρήνας, του Γιάννη και της Μαρίνας.
Σε μια από τις τελευταίες της συνεντεύξεις, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της «Τα φαντάσματα να τα κοιτάς στα μάτια», ρωτήθηκε από τη Μαίρη Γκαζιάνη, για την Κάρπαθο. Τι αντιπροσωπεύει το νησί για εκείνην και η Σοφία Παράσχου απάντησε:

«Αν ισχύει η άποψη ότι πατρίδα μας είναι η παιδική μας ηλικία, τότε η Κάρπαθος είναι δυο φορές πατρίδα μου, αφού εκεί γεννήθηκα και εκεί έζησα μέχρι τα δεκατρία μου χρόνια. Η Κάρπαθος αντιπροσωπεύει αυτό που είμαι».

Σε μια ακόμα παρουσίαση για το ίδιο βιβλίο ερωτηθείσα από τη δημοσιογράφο Μαρία Τσακίρη, μίλησε για την Κάρπαθο και τον ρόλο του νησιού στα έργα της. Όπως θα διαβάσετε, η απάντησή της παρουσιάζει έντονο συναισθηματικό ενδιαφέρον:
Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης έχει πει πως ο άνθρωπος – επομένως και ο συγγραφέας -«είναι φτιαγμένος από τα πράγματα που έχει αφομοιώσει». Σε κάθε βιβλίο μου υπάρχει το αποτύπωμα του νησιού μου, αφού εκεί έζησα όλα τα παιδικά μου χρόνια. Ωστόσο δύο βιβλία μου, το εφηβικό μυθιστόρημα «Με άγκυρα την καρδιά» και η συλλογή διηγημάτων για ενηλίκους «Χαρακιά στη μνήμη» είναι σχεδόν αυτοβιογραφικά και οι ιστορίες έχουν ως τόπο δράσης την Κάρπαθο.

Με ένα δικό της άρθρο, που δημιοσιεύθηκε το 2015 στο Διάστιχο, θα προσπαθήσουμε να ιχνηλατήσουμε την πολυγραφότατη Καρπαθιά συγγραφέα Σοφία Παράσχου.
«Το έχω πει και με άλλη ευκαιρία: Η ζωή φτιάχνει τις ιστορίες κι εμείς –όσοι συστηνόμαστε ως συγγραφείς– απλώς τις γράφουμε. Ο πραγματικός δημιουργός είναι η ζωή, γι’ αυτό άλλωστε στο τέλος αυτοδίκαια της αποδίδουμε τα νόμιμα δικαιώματά της. Για να το πω πιο απλά, η ζωή πλουτίζει τη φαντασία μας με πραγματικές εμπειρίες και εμείς, γράφοντας τις ιστορίες, πλουτίζουμε τη ζωή με αναγνωστικές εμπειρίες.

Στα πάνω από τριάντα βιβλία που έχω γράψει για μικρά και μεγάλα παιδιά, δεν θα μπορούσα να βρω ούτε ένα που να μην έχει το παλίμψηστό του στα βιώματά μου. Διαφέρουν μόνο ως προς την ολοφάνερη ή μη αναφορά τους στις προσωπικές μου εμπειρίες.
Το βιβλίο μου, π.χ., «Με άγκυρα την καρδιά» έχει ως τόπο δράσης το γενέθλιο νησί μου, την Κάρπαθο, και τόσο οι χρονικοί και τοπικοί δείκτες όσο και η ονοματοποιία δίνουν στο περιεχόμενο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα.

Το βιβλίο μου «Και οι κακοί έχουν ψυχή», με αφηγηματικά πρόσωπα τους ήρωες των κλασικών παραμυθιών, φαίνεται εκ πρώτης όψεως να είναι αποκλειστικά προϊόν της φαντασίας μου. Όσοι με γνωρίζουν, όμως, ξέρουν ότι έγραψα το βιβλίο την εποχή που εκπονούσα διδακτορική διατριβή στο αντικείμενο της παιδικής λογοτεχνίας και τα θεωρητικά μου διαβάσματα γύρω από την παιδαγωγική αξία των παραμυθιών αποτέλεσαν το αφηγηματικό υλικό του βιβλίου μου.

Το «παιδί της καρδιάς» αναφέρεται σε μια περίπτωση υιοθεσίας και κάποτε μια αναγνώστρια με πήρε στο τηλέφωνο «για να κουβεντιάσουμε για τα υιοθετημένα παιδιά μας». Όταν της είπα ότι εγώ δεν έχω υιοθετήσει παιδί, με ρώτησε έκπληκτη: «Και πώς γράψατε όλα αυτά που εγώ έχω σκεφτεί, έχω νιώσει, έχω φανερώσει ή έχω κρύψει;»
Σκέφτηκα τότε ότι τελικά η λογοτεχνία δεν είναι ακριβώς η τέχνη της γραφής, αλλά μάλλον η τέχνη της αντιγραφής, αφού στο βιβλίο είχα μεταφέρει σκέψεις και αισθήματα φίλων μου που είχαν υιοθετήσει ένα παιδί.

Αντιγράφουμε, λοιπόν, όλοι από το μεγάλο βιβλίο της ζωής, που μπορεί να μην έχει σελίδες και γράμματα αλλά έχει σκέψεις, δράσεις, όνειρα, αισθήματα, ανατροπές και ισορροπίες. Σημασία έχει, ωστόσο, η τέχνη. Γιατί υπάρχει και η άτεχνη, η κακή αντιγραφή…

Πριν από λίγο καιρό, με κάλεσαν σε ένα σχολείο με αφορμή το τελευταίο μου βιβλίο, «Ο αγαπημένος μου κολλητσίδας», το οποίο είχαν διαβάσει τα παιδιά της Δ’ τάξης. Πρόκειται για την ιστορία ενός δωδεκάχρονου αγοριού, του Γιώργου, ο οποίος νιώθει συναισθηματικά υποχρεωμένος να αγαπά και να ανέχεται κάθε ιδιοτροπία του μικρού Ρούλη, απλώς και μόνο επειδή είναι «πνευματικός του αδερφός», δηλαδή γιος της νονάς του. Αυτή η «υποχρέωση» τον καταπιέζει τόσο, ώστε του δημιουργεί αισθήματα αντιπάθειας προς τον κολλητσίδα-Ρούλη, τα οποία με τη σειρά τους του γεννούν τύψεις, μέχρι που ένα οριακό περιστατικό θα τον οδηγήσει στην αναθεώρηση και τη λύτρωση.

Πολλά παιδιά θα έχουν ακούσει φράσεις όπως «εσύ είσαι μεγάλος, μην ξεσυνερίζεσαι τον μικρό» ή «ντροπή σου να μη θέλεις να παίξεις με τον μικρό σου ξάδελφο» ή «πρέπει να τον αγαπάς για χάρη της νονάς σου» κ.λπ. Τις φράσεις αυτές και τις έχω ακούσει και τις έχω πει και η ίδια, θα ήταν πολύ φυσικό να τις εντάξω σε μια φανταστική ιστορία. Ωστόσο, η ιστορία του Γιώργου και του Ρούλη, που ζουν στην ίδια πολυκατοικία και «μαζί δεν κάνουνε και χώρια δεν μπορούνε» είναι στο μεγαλύτερο μέρος της αληθινή.

Όταν άκουσα τους μαθητές της Δ’ τάξης να με ρωτάνε, ποια από τις δυο είμαι εγώ, η μαμά ή η νονά του Γιώργου, χάρηκα. Γιατί εγώ δεν ήμουν ούτε η μαμά ούτε η νονά της ιστορίας, ήμουν απλώς η αντιγραφέας της ζωής των πρωταγωνιστών!».

Με πληροφορίες από:
www.now24.gr,
www.diastixo.gr,
www.tameteora.gr.