Mε τον Γαλιλαίο ή με την Ιερά Εξέταση;

Rodiaki NewsRoom

Λόγω των έκτακτων συνθηκών που προέκυψαν, αναγκαστήκαμε να έρθουμε αντιμέτωποι με μια έννοια που μέχρι πρότινος σε πολλούς ήταν πιθανόν παντελώς άγνωστη. Την έννοια της ατομικής ευθύνης. Της ευθύνης δηλαδή που έχει ο καθένας μας απέναντι στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που ως ανθρωπότητα συμφωνήσαμε να δεσμευτούμε απέναντι σε μερικά πράγματα, ώστε να διαφυλάξουμε την όσο γίνεται αρμονική και ασφαλή συνύπαρξή μας εντός των πόλεων και των οικισμών μας. Για παράδειγμα, φτιάξαμε αποχετευτικό σύστημα και συμφωνήσαμε να το χρησιμοποιούμε όλοι προκειμένου να διασφαλίσουμε τη δημόσια υγεία από τα λύματα, τα οποία πριν απ’ αυτή τη σύμβαση πετάγονταν στους δρόμους.

Προκειμένου να τηρηθούν αυτές οι συμφωνίες, νομοθετήθηκαν κάποιοι κανόνες. Όποιος παραβιάζει τους νόμους τιμωρείται. Όποιος δε μπορεί να ζήσει μέσα σε αυτά τα πλαίσια, υπάρχουν ευτυχώς ακόμη σημεία στον πλανήτη που μπορεί να φτιάξει τα δικά του και να ζήσει όπως ακριβώς επιθυμεί. Όσα δάση απέμειναν στον Αμαζόνιο, οι ρωσικές στέπες, απάτητα βουνά και λαγκάδια, βραχονησίδες. Κάπου εν πάση περιπτώσει όπου δεν χρειάζεται να υπάρχει αλληλεπίδραση με τον υπόλοιπο κόσμο. Κανείς δεν είπε ότι οι επαναστάσεις είναι εύκολο πράγμα. Η ελευθερία με όποια έννοια την αντιλαμβάνεται οποιοσδήποτε έχει κόστος.

Από τη στιγμή που επιλέγουμε να ζούμε μέσα στα πλαίσια του πολιτισμού, δεν έχουμε μόνο δικαιώματα, όπως κάποιοι εσφαλμένα νομίζουν. Ο πολιτισμός έχει ως βάση και επίκεντρο τον άνθρωπο. Ο σεβασμός στον άνθρωπο λοιπόν γεννά και υποχρεώσεις. Αν οποιαδήποτε ενέργεια του καθενός μας δεν σέβεται τον άνθρωπο, τότε είναι αυτόματα επικίνδυνη και ως τέτοια οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε.

Αυτό είναι κοινό σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Είτε πρόκειται για κατασκευές, είτε πρόκειται για μεταφορικά μέσα, είτε πρόκειται για τη δημόσια υγεία. Δεν μπορούμε να ζητάμε ισονομία και δικαιοσύνη και παράλληλα να ζητάμε εξαιρέσεις στους κανόνες που δεν μας βολεύουν.

Η εναρμόνισή μας μέσα σε ένα ευνομούμενο περιβάλλον είναι η αρχή και το τέλος της ατομικής ευθύνης. Δεν υπάρχει κάποιος συνεχώς πάνω από τον καθένα μας που να τον υποχρεώνει να πράξει μέσα στα συμφωνημένα πλαίσια. Ο νόμος μάς θεωρεί αρκετά ώριμους και - εφόσον έχουμε λάβει μια στοιχειώδη εκπαίδευση - αρκετά ικανούς ώστε να ζούμε χωρίς να προκαλούμε προβλήματα στους διπλανούς μας.

Δεν υπάρχει άλλη μετάφραση της ατομικής ευθύνης. Δεν υπάρχουν «ναι μεν αλλά». Δεν υπάρχουν αστερίσκοι και υποσημειώσεις. Είτε σεβόμαστε το συνάνθρωπό μας και δεν προσπαθούμε να τον βλάψουμε με οποιοδήποτε τρόπο είτε δεν τον σεβόμαστε και άρα δεν μπορούμε να ζούμε σε οργανωμένες κοινωνίες.

Θα μπορούσαν όλες αυτές οι θεωρίες συνωμοσίας που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας να είναι βάσιμες εκτός από χαριτωμένες, αν υπήρχε μια λογική διαδικασία που μπορούσε να τις στηρίξει κάποιος. Προφανώς ο κόσμος δεν είναι αγγελικά πλασμένος. Σίγουρα κάποιοι άνθρωποι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις θέσεις τους για να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους. Οι θεωρίες συνωμοσίας όμως γίνονται επικίνδυνες όταν ακυρώνουν την ίδια τη βάση του πολιτισμού που είναι ο άνθρωπος. Η δε αναπαραγωγή τους δηλητηριάζει τη δημόσια ζωή και μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος από το αν είχαν πραγματοποιηθεί αυτούσιες.

Ας ηρεμήσουμε όλοι μας και ας αναλογιστούμε τι πραγματικά θέλουμε επιτέλους. Θέλουμε την εξέλιξη και την πρόοδο που επήλθε μετά την Αναγέννηση ή θέλουμε τον σκοταδισμό και το «κάψιμο των μαγισσών» που συνόδευε το Μεσαίωνα; Και τα δυο ταυτόχρονα δεν μπορούν να συμβαίνουν. Η Γη γυρίζει. Μένει μόνο να διαλέξουμε με ποιού το μέρος είμαστε. Με τον Γαλιλαίο ή με την Ιερά Εξέταση;