Με καπελίνα και φράκα την εποχή που η Ρόδος είχε Ιταλό δήμαρχο!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Ο ποτεστά Αλφρέδος Μπιλιόττι, μέσα από τα λόγια των απογόνων του

Ο τελευταίος Οθωμανός δήμαρχος της Ρόδου ήταν ο Μεχμέτ Αλή Καπαντζή (Μεχμέτ Αλή Εφέντη). Οι πρώτες δημοτικές εκλογές, που διεξήχθησαν τον Μάρτιο του 1911, ανέδειξαν ως πρώτο Έλληνα δήμαρχο Ρόδου τον Σάββα Παυλίδη, γνωστό ως Σάββα Εφέντη.

Ακολούθησαν κάποιοι κυβερνητικοί επίτροποι διορισμένοι από τους Ιταλούς οι οποίοι είχαν καταλάβει τη Ρόδο το 1912 και ύστερα ανέλαβε δήμαρχος, «ποτεστά» όπως έλεγαν τότε τους δημάρχους ο Αλφρέδος Μπιλιόττι. Η εξουσία του διήρκεσε 17 χρόνια και σύμφωνα με την ιστορία της Ρόδου, όπως την κατέγραψε ο Χριστόδουλος Παπαχριστοδούλου, στο βιβλίο του «ήταν συνετός και αγαπούσε τους Ροδίτες»!

Βρέθηκα, για δεύτερη φορά σε σπίτι απογόνων του Μπιλιόττι, οι οποίοι μου έκαναν την τιμή να μου δείξουν κειμήλια της οικογένειας που παραπέμπουν σ’ εκείνον, πορτρέτα οικογενειακά και τιμητικές διακρίσεις. Ωστόσο δεν θέλησαν να αναφερθεί το όνομά τους στο κείμενο που αφορά την αναδρομή αυτή. Το νέο στοιχείο είναι στην πραγματικότητα τα εμβλήματα και τα οικόσημα μαζί με πορτρέτα και επιστολές που σε εισάγουν απευθείας έναν αιώνα πίσω στην ιστορία της Ρόδου.

Έτσι, εκείνο το βράδυ παραμονής της μεγάλης βροχής που ευτυχώς δεν έπληξε με καταστροφές τη Ρόδο, σε μια κουβέντα όπου τα ελληνικά εναλλάσσονταν με τα γαλλικά και τα ιταλικά, οι απόγονοι του Μπιλιόττι ξεδίπλωσαν μνήμες.

Ο Μπιλιόττι έγινε ποτεστά το 1920. Έμεινε στην εξουσία επί 17 έτη έχοντας πολύ καλή συνεργασία με τον Μάριο Λάγκο, Ιταλό διοικητή της Ρόδου. Φεύγοντας ο Λάγκο και ερχόμενος ως νέος διοικητής ο Ντε Βέκκι, έπαυσε και η δημαρχία Μπιλιόττι.

Ο Μπιλιόττι ήταν Φραγκοκαθολικός, όπως έλεγαν τότε τους καθολικούς από τη Γαλλία και την Ιταλία που είχαν έρθει στη Ρόδο είτε ως πρόξενοι είτε επειδή τους ευνοούσε το καθεστώς. Η Ρόδος είχε δύο μεγάλες οικογένειες Φραγκοκαθολικών την οικογένεια Μπιλιόττι και την οικογένεια Masse και οι δύο με πολλά παιδιά. Η οικογένεια Μπιλιόττι, από το Λιβόρνο της Ιταλίας που την συναντά κανείς από τον 15ο αιώνα ήταν οικογένεια ευγενών που είχε απλωθεί σε διάφορες θέσεις, σε όλη την τότε γνωστή Ευρώπη.

Ο πρώτος που ήρθε στο νησί ήταν ο Τσαρλς Μπιλιόττι, Κάρολος στα ελληνικά. Παντρεύτηκε την Ονορίν Φλωρά, κόρη του τότε προξένου της Γαλλίας στη Ρόδο και έκαναν επτά παιδιά, μεταξύ των οποίων τον Αλφρέδο Μπιλιόττι, τον Εδουάρδο, τον Αλμπέρτο και τη Φάνυ. Ο Αλμπέρτο λοιπόν ήταν ο πατέρας του Αλφρέδο που έγινε δήμαρχος στη Ρόδο από τον Αύγουστο του 1920 έως τον Δεκέμβριο του 1937 όταν το Δημαρχείο βρισκόταν στην πλατεία Σύμης στη Μεσαιωνική Πόλη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίσημη γλώσσα τότε σ’ όλο τον κόσμο, ήταν η γαλλική. Κι έτσι οι ευγενείς στη Ρόδο μιλούσαν τη γαλλική γλώσσα εξου και το ότι ο θείος του δημάρχου, Εδουάρδος Μπιλιόττι έγραψε την ιστορία της Ρόδου στη γαλλική γλώσσα. Το βιβλίο του εκδόθηκε το 1881 “Lile de Rhodes”, δηλαδή «Νήσος Ρόδος» και περιελάμβανε και τα πορίσματα των ερευνών του αδελφού του Αλφρέδο στις ανασκαφές που έκανε από το 1859 έως το 1864, με εντολή της βασίλισσας της Αγγλίας ανακαλύπτοντας έτσι και την Αρχαία Κάμειρο!

Ο Αλφρέδος Μπιλιόττι, ο Ιταλός δήμαρχος της Ροδου

Η ζωή του

Ο Μπιλιόττι γεννήθηκε το 1866 στη Ρόδο και έγινε δήμαρχος σε ηλικία 54 ετών, διά βοής από τους καθεστωτικούς, όπως γινόταν τότε. Στην επαγγελματική του ζωή ασχολούνταν με τη βυρσοδεψία κι άλλες επιχειρήσεις. Έπαυσε να είναι δήμαρχος στα 71 του χρόνια, δηλαδή υπέργηρος, σύμφωνα με τα τότε δεδομένα, και πέθανε το 1947.

Να σημειωθεί ότι οι δύο μεγάλες οικογένειες των Φραγκοκαθολικών της Ρόδου παντρεύονταν μεταξύ τους λόγω θρησκεύματος, αλλά κι επειδή είχαν πολλές κοινωνικές σχέσεις. Ενωμένες οι οικογένειες Μπιλιόττι και Masse έφτιαξαν τη Σάντα Μαρία, δηλαδή την καθολική εκκλησία της Ρόδου, το γηροκομείο στην Ψαροπούλα και το γαλλικό σχολείο στη σημερινή οδό Αμμοχώστου.

Κατά τη μακρά περίοδο της εξουσίας του, ο ποτεστά Μπιλιόττι έδωσε έμφαση στη βιομηχανία και στη βιοτεχνία, έκανε συσσίτια και έγινε η ανέγερση του καθολικού ναού του Αγίου Φραγκίσκου.

Η Σαρλότ δίδασκε γαλλικά και πιάνο στον Ανθισμένο Πύργο

Έμενε στον Ανθισμένο Πύργο (Σατό Φλερί), στη γωνία Αμερικής και 25ης Μαρτίου, στο πλάι του σημερινού ΟΤΕ. Δυστυχώς ο πύργος κατεδαφίστηκε επί Χούντας. Σ’ αυτό τον πύργο η μικρή αδελφή του Σαρλότ, παρέδιδε μαθήματα γαλλικών και πιάνου γι’ αυτό από εκεί περνούσαν πολλά παιδιά. Οικονόμος στον Ανθισμένο Πύργο ήταν η Κατίνα που ο ίδιος φώναζε «Κανιό» και την πήρε στη δουλειά από πολύ μικρή από το χωριό της, θεωρώντας την μέλος της οικογένειάς του, τόσο που της άφησε στη διαθήκη του μέρος της περιουσίας του.

Ο ίδιος δεν παντρεύτηκε ποτέ, είχε όμως πολλά ανίψια, εκ των οποίων κάποια ζουν στη Ρόδο ενώ είχε και δύο αγαπημένους σκύλους που τους έπαιρνε μαζί του στο κυνήγι. Ως ποτεστά, κυκλοφορούσε με άμαξα, όπως και όλα τα μέλη της οικογένειάς του. Πέθανε σε ηλικία 81 ετών και αν και χρονιά της Ενσωμάτωσης, η κηδεία του έγινε με τιμές και θάφτηκε στο καθολικό νεκροταφείο όπου ο τάφος του υπάρχει μέχρι σήμερα.

Μια εποχή με καπελίνα και φράκα για την κοινωνία των ευγενών που ήρθε να διοικήσει τη Ρόδο, σε εποχές εντελώς διαφορετικές από τις σημερινές.

Από τα κειμήλια της οικογένειας. Το ασημικό στο οποίο αποικονίζεται ο Ανθισμένος Πύργος

Τα οικόσημα της οικογένειας Μπιλιόττι