Κολοκύθα: Ένας νόστιμος πλην άγνωστος θρεπτικός θησαυρός

Rodiaki NewsRoom

Η κολοκύθα είναι διάσημη για τους σπόρους της, τη σάρκα της, το έλαιο από τους σπόρους της και τα φύλλα της.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στη φαρμακοβιομηχανία αρχίζουν και ερευνούν τις επιδράσεις των εκχυλισμάτων και των ελαίων της κολοκύθας όσον αφορά τη φαρμακευτική τους δράση. Το πιο σημαντικό μέρος της κολοκύθας είναι οι σπόροι της.

Το δεύτερο πιο σημαντικό είναι η σάρκα της. Η σάρκα μαγειρεύεται ως λαχανικό αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και στην παρασκευή αναψυκτικών και αλκοολούχων ποτών.

Ο καρπός είναι πλούσιος σε β-καροτένιο και έχει ικανοποιητική σύσταση σε υδατάνθρακες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία Είναι σημαντικό αναφερθεί ότι από την κολοκύθα λαμβάνεται βρώσιμο έλαιο πλούσιο σε ολεϊκό οξύ (Yada M et al, 2010).

ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΚΟΛΟΚΥΘΑΣ
Η κολοκύθα θεωρείται ευεργετική για την υγεία επειδή περιέχει αρκετά θρεπτικά συστατικά όπως είναι οι πολυσακχαρίτες, το παρα – αμινοβενζοϊκό οξύ, τα αιθέρια έλαια, οι στερόλες, οι πρωτεΐνες και τα πεπτίδια.
H σάρκα είναι καλή πηγή καροτενοειδών και γ – αμινοβουτυρικού οξέος. Πιο συγκεκριμένα, στη σάρκα της κολοκύθας θα βρούμε τα εξής συστατικά:
• Φυτοθρεπτικά συστατικά
• Καροτενοειδή: άλφα καροτένιο, βήτα καροτένιο, βήτα κρυπτοξανθίνη, λουτεΐνη, ζεοξανθίνη

• Πολυσακχαρίτες που περιέχουν πηκτίνη στο κυτταρικό τοίχωμα
• Βιταμίνη Α, C
• Φυτικές ίνες, Β6, μαγγάνιο, χαλκό
• Κάλιο, Β2, φυλλικό οξύ, βιταμίνη Κ, παντοθενικό, Ω-3, μαγνήσιο, νιασίνη.

Οι σπόροι της κολοκύθας αποτελούν πηγή πρωτεϊνών και απαραίτητων λιπαρών οξέων. Οι σπόροι της κολοκύθας περιέχουν σημαντική ποσότητα των απαραίτητων αμινοξέων. Αποτελούν εξαιρετική πηγή μικροστοιχείων όπως το Κάλιο, το Χρώμιο και το Νάτριο και καλή πηγή Μαγνησίου, Ψευδαργύρου, Χαλκού, Μολυβδαίνιου, Σεληνίου, Φωσφόρου κ.α. Ιδιαίτερη αναφορά μπορεί να γίνει για τη βιταμίνη Ε η οποία βρίσκεται σε διάφορες μορφές. Η ευεργετική δράση των σπόρων σχετίζεται και με την περιεκτικότητά τους σε φυτοθρεπτικά συστατικά όπως το καφεϊκό οξύ, οι λιγνάνες αλλά και στις φυτοστερολες.
Από τα φύλλα της κολοκύθας και τους φυτρωμένους καρπούς έχουν απομονωθεί διάφορα φυτοχημικά όπως συγκεκριμένοι πολυσακχαρίτες, φαινολικοί γλυκοζίτες, ελεύθερα λιπαρά οξέα και πρωτεΐνες.

ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αντιοξειδωτική δράση των καροτενοειδών που βρίσκονται στη σάρκα. Υπάρχει επίσης σημαντική περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και ιχνοστοιχεία όπως το μαγγάνιο αλλά και σε φαινολικές ενώσεις.
Αντιοξειδωτική δράση παρουσιάζουν και οι σπόροι και το αποδίδουν στα εξής συστατικά:
• Βιταμίνη Ε, Ψευδάργυρο κ Μαγγάνιο

• Φαινολικά αντιοξειδωτικά: υδροβενζοϊκό, καφεϊκό, κουμαρικό, φερουλικό κ.α
• Αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά συστατικά όπως οι λιγνάνες
• Έχει βρεθεί ότι το προ – οξειδωτικό ένζυμο λιποξυγενάση (LOX) παρεμποδίζεται από εκχυλίσματα κολοκυθόσπορων.

ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΔΡΑΣΗ
Το αποδίδουν στην περιεκτικότητα της κολοκύθας σε ω-3. Ένα φλιτζάνι ψημένη κολοκύθα δίνει περίπου 340 mg ω-3 σε μορφή α – λινολενικού.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Ο συνδυασμός αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών φαίνεται ότι έχουν ευεργετικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου και την αντιμετώπισή του. Οι περισσότερες έρευνες έχουν χρησιμοποιήσει εκχυλίσματα από τα διάφορα γένη κολοκύθας. Εκχυλίσματα κολοκυθόσπορων και έλαια χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπισης της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Φαίνεται ότι δρουν ευεργετικά λόγω των φυτοστερολών, των λιγνανών και του ψευδαργύρου

ΔΙΑΒΗΤΗΣ
Τελευταία έχουν παρουσιαστεί κάποια ενδιαφέροντα δεδομένα πάνω στη δράση της κολοκύθας στον διαβήτη. Ευεργετικά αποτελέσματα έχουν βρεθεί σε έρευνες με πειραματόζωα. Δρα τόσο στη βελτίωση της γλυκόζης αίματος του ορού όσο και στη ρύθμιση της ινσουλίνης. Τα συστατικά που έχουν συνδεθεί είναι η d-chiro-inositol, το σύμπλεγμα βιταμινών Β (Β1, Β3, Β6, παντοθενικό οξύ, φυλικό) κ.α. Σε έρευνες με ζώα οι αλεσμένοι κολοκυθόσποροι, τα εκχυλίσματα των κολοκυθόσπορων, και το έλαιο από τους κολοκυθόσπορους φαίνεται ότι βοήθησαν στη ρύθμιση έκκρισης ινσουλίνης σε διαβητικά ζώα.

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ
Φαίνεται ότι υπάρχουν ουσίες που κατά μέρος εμποδίζουν τον σχηματισμό χοληστερόλης εμποδίζοντας το ένζυμο HMG – CoA ρεδουκτάση.

ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ
Φαίνεται ότι οφείλεται σε πρωτεΐνες των σπόρων και στις λιγνάνες.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ
Επιλέξτε κολοκύθες που είναι σκληρές, βαριές για το μέγεθός τους. Ο φλοιός πρέπει να είναι σκληρός επειδή μαλακός φλοιός μπορεί να υποδεικνύει ότι η κολοκύθα έχει νερό. Η χειμερινή κολοκύθα έχει μεγαλύτερο χρόνο ζωής από το καλοκαιρινό κολοκύθι. Ανάλογα με την ποικιλία κρατάει έως 6 μήνες. Πρέπει να βρίσκεται μακριά από άμεση έκθεση στο φως και σε θερμοκρασία δωματίου. Δεν θέλει ούτε πολλή ζέστη, ούτε πολύ κρύο. Ιδανική θερμοκρασία 10-15⁰C. Μόλις κοπεί, καλύψτε τα κομμένα κομμάτια με πλαστική μεμβράνη και βάλτε τα στο ψυγείο. Διατηρούνται για 1-2 μέρες.

Ο καλύτερος τρόπος είναι να την κόψετε σε κομμάτια και να την καταψύξετε.
Όσον αφορά τους σπόρους αγοράστε κατά προτίμηση ωμούς. Με αυτόν τον τρόπο, όταν επιλέξτε να τους ψήσετε, ρυθμίζετε τη θερμοκρασία και δεν τους αφήνετε να αλλοιωθούν. Τους αποθηκεύετε σε ερμητικά κλειστό βάζο στο ψυγείο. Αν και μπορούν να διατηρηθούν για αρκετούς μήνες, φαίνεται ότι χάνουν τη φρεσκάδα τους στον 1 με 2 μήνες

Συστάσεις για προετοιμασία και μαγείρεμα
Ξεπλύνετε την κολοκύθα με κρύο τρεχούμενο νερό πριν την κόψετε. Τους σπόρους κρατήστε τους επειδή είναι εξαιρετικό σνακ. Όταν αφαιρέστε τους σπόρους από την κολοκύθα, καθαρίστε τους αρχικά με χαρτί κουζίνας από τα ίχνη της σάρκας της κολοκύθας. Στη συνέχεια απλώστε τους σε λαδόχαρτο και άστε τους να ξεραθούν όλο το βράδυ. Τοποθετήστε τους σπόρους σε ταψί και ψήστε τους σε ελαφριά θερμοκρασία (75⁰ C) για 15-20 λεπτά. Έτσι δεν θα αλλοιωθούν τα έλαια.

Πηγή: diatrofi.gr