Δρ. Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα: «Οι γυναίκες να μην καταπίνουν τις στεναχώριες τους»!

Κυριακή Πετρίδου

Λέει στη «Ροδιακή» η Δρ. Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα που οργανώνει στη Ρόδο το παγκόσμιο συνέδριο για τον καρκίνο του μαστού

«Να μάθουν οι γυναίκες να μην καταπίνουν τις στενοχώριες τους αλλά να τις κάνουν…μπαλάκι του πινγκ πονγκ!», αναφέρει σε συνέντευξή της στη «Ροδιακή» η Καθηγήτρια κα Λυδία Ιωαννίδου Μουζάκα, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, ως τον θεμελιώδη κανόνα για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Η κα Μουζάκα, χειρούργος γυναικολόγος, χειρουργός μαστού, με πολύχρονη εμπειρία, γνωστή από την πλούσια δραστηριότητά της για την ευαισθητοποίηση των γυναικών σε ό,τι έχει να κάνει με την έγκαιρη διάγνωση και την υγεία του μαστού, βρέθηκε στη Ρόδο το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος και είχε συναντήσεις με εκπροσώπους των τοπικών Αρχών και φορέων, μια και φέρνει στη Ρόδο τη φιλοξενία του «21ου Παγκόσμιου Συνεδρίου για τον Καρκίνο του Μαστού και την Υγεία του Μαστού» που θα διεξαχθεί στο ξενοδοχείο Ρόδος-Πάλλας, 3-6 Μαΐου του 2023.

Η Διεθνής Εταιρεία Μαστολογίας ανέθεσε τη διοργάνωση του Συνεδρίου στην κα Μουζάκα που είναι μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας. Σκοπός του Συνεδρίου είναι να αναλυθούν από έγκριτους επιστήμονες διεθνούς εμβέλειας όλα τα επίκαιρα και σημαντικά θέματα και οι προκλήσεις στο πεδίο της διάγνωσης και της θεραπείας του καρκίνου του μαστού. Για πρώτη φορά σε παγκόσμιο συνέδριο Μαστολογίας θα συζητηθούν οι δυνατότητες και οι τρόποι προάσπισης της υγείας του μαστού. Σήμερα, μετά και τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης για την εφαρμογή του προγράμματος «Φώφη Γεννηματά» για τη δωρεάν μαστογραφία σε γυναίκες 50-69 ετών, και με τη σημασία της πρόληψης να δηλώνεται για πρώτη φορά τόσο εμφατικά σε εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερα επίκαιρα είναι τα όσα αναφέρει στη συνέντευξή της η κα Μουζάκα.

Επισκέπτεστε και πάλι τη Ρόδο, αυτή τη φορά στο πλαίσιο του 21 ου Παγκόσμιου συνεδρίου για τον καρκίνο του μαστού που θα πραγματοποιηθεί του χρόνου στη Ρόδο και είχατε συναντήσεις με εκπροσώπους των τοπικών αρχών. Καταρχάς, πείτε μας δύο λόγια γι’ αυτό το συνέδριο…
«Επισκέπτομαι τη Ρόδο, για άλλη μία φορά, με πολλή αγάπη. Διότι η Ρόδος είναι ένα κομμάτι από τη ζωή μου. Επίσης διότι το 1992 έκανα στη Ρόδο, πάλι στο Ρόδος-Παλλάς, το 7ο Παγκόσμιο Συνέδριο Μαστολογίας. Ήμουνα η πρώτη που μπήκα στην προέκταση που είχε κάνει τότε το Ρόδος-Παλλάς με το συνεδριακό του κέντρο, άρα έχω έτσι και μία συνειδησιακή σχέση.
Τώρα, πρώτα ο Θεός, και ύστερα από μία ταλαιπωρία τριών ετών, κάνουμε το συνέδριο διότι λόγω κορωνοϊού, το αναβάλαμε, το αναβάλαμε… Εγώ δεν δέχθηκα το Συνέδριο να γίνει διαδικτυακά, επέμενα να γίνει δια ζώσης, διότι ο σκοπός για τον οποίο δέχθηκα και πήρα αυτή τη διοργάνωση του 21ου Παγκοσμίου Συνεδρίου για τον καρκίνο του μαστού και την υγεία του μαστού, σχετίζεται με την επιθυμία μου να επωφεληθεί η Ελλάδα από τα προνόμια που προκύπτουν από ένα τέτοιου διαμετρήματος συνέδριο. Και αυτά, ξέρετε και εσείς, είναι επιστημονικά, τουριστικά, οικονομικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και άλλα. Και οι νέοι γιατροί που θα θέλουν να πάνε να μετεκπαιδευτούν κάπου στο εξωτερικό , έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή, στο συνέδριο απευθείας, με καθηγητές στους οποίους θα μιλήσουν, να δουν και αυτοί αν τους ταιριάζει ο συγκεκριμένος καθηγητής για να πάνε να κάνουν μία μετεκπαίδευση».

Μπορούμε να πούμε από τώρα πόσοι γιατροί θα μετέχουν στο Συνέδριο;
«Λόγω κορωνοϊού θα μιλήσω με πιο συντηρητικά νούμερα. Προσωπικά δηλώνω ότι εάν έχουμε χίλιους συνέδρους εγώ θα είμαι απογοητευμένη που δεν τίμησαν το Συνέδριο όσοι θα έπρεπε! Ευελπιστώ ότι οι σύνεδροι θα είναι τουλάχιστον από 1500 και πάνω-μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο το νούμερο-θα εξαρτηθεί από όλη την εξέλιξη που θα υπάρχει με τον κορωνοϊό.

Γιατί επιλέγετε κάθε φορά τη Ρόδο; Γιατί προσπαθήσατε και αυτό το πολύ σημαντικό συνέδριο να γίνει εδώ;
«Πάρα πολύ ωραία η ερώτησή σας! Εγώ θα είμαι ειλικρινής: το συνέδριο όταν το πήρα δόθηκε για την Αθήνα, για τον Σεπτέμβριο του 2020, προέκυψε η πανδημία και μου είπαν να το κάνω το 2021. Το 2020, λοιπόν, το είχαμε κλείσει στο Μέγαρο Μουσικής, στην Αθήνα. Όταν πήγαμε να μετακινήσουμε την ημερομηνία από τον Σεπτέμβριο του 2020 στον Σεπτέμβριο του 2021, δυστυχώς το Μέγαρο Μουσικής ήταν μπλοκαρισμένο από τον εορτασμό των εκατό χρόνων από την επανάσταση από το «Ελλάδα 2021» με την κα Γιάννα Αγγελοπούλου. Οπότε δεν είχαμε χώρο να το κάνουμε στο Μέγαρο Μουσικής. Μόλις μου δόθηκε η ευκαιρία εγώ το έφερα στη Ρόδο, στο Ρόδος-Παλλάς, διότι και με τη Ρόδο έχω σχέση αλλά έχω πολύ καλή σχέση και με την οικογένεια Καμπουράκη από το 1990».

Πείτε μας δυο λόγια σχετικά με τη θεματολογία του συνεδρίου. Τι θα ακούσουμε;
«Είναι το πρώτο παγκόσμιο συνέδριο που θα μιλήσει για την υγεία του μαστού. Δηλαδή, τι θα πρέπει να προσέχουμε για να μην πάθουμε καρκίνο. Γιατί ακούω που λένε “πήγαινε να κάνεις πρόληψη με μαστογραφία”. Με μαστογραφία δεν γίνεται πρόληψη. Με τη μαστογραφία γίνεται έγκαιρη διάγνωση. Πρόληψη γίνεται βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης, της διατροφής, της σωματικής άσκησης και το βασικότερο-αν μου επιτρέπετε να πω-είναι να μάθουν οι γυναίκες να μην καταπίνουν τις στεναχώριες. Άμα έχουν να αντιμετωπίσουν στεναχώρια, να την πολεμάνε και να παίζουνε… πινγκ πονγκ! Να στέλνουν δηλ. τη στεναχώρια από εκεί που ήρθε! Όχι να μην μιλάνε… Είμαι από τους πρώτους στη διεθνή βιβλιογραφία που το 1986 ανακοίνωσα σε 4.000 περιπτώσεις 2.000 καρκινοπαθείς μαστού και 2.000 μη καρκινοπαθείς και διαπιστώθηκε ότι αυτές που είχαν πάθει καρκίνο στον μαστό, όχι μόνο είχαν περάσει στεναχώρια παρατεταμένη, ήταν και εσωστρεφής. Δεν εξωτερίκευαν τη στεναχώρια τους. Άρα, τις έτρωγε».

Δηλαδή, εσείς ως ειδικός και γυναίκα λέτε στις γυναίκες ότι αυτό, «να μην καταπίνουν τις στεναχώριες», είναι θεμελιώδες για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού…
«Και αυτό, σας είπα, το δημοσίευσα το 1986: ότι η παρατεταμένη ψυχική ένταση μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Το 1995, εννέα χρόνια μετά, στο παγκόσμιο Συνέδριο στην Κοπεγχάγη, αυτό έγινε παγκοσμίως αποδεκτό. Ότι η παρατεταμένη ψυχική ένταση της γυναίκας οδηγεί στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού. Υπάρχει και η κληρονομικότητα-μην την αφήσουμε απ’ έξω-ένα 5% με 10%, αλλά αυτό είναι γονιδιακό, είναι άλλο θέμα. Εμείς μιλάμε για μία γυναίκα που δεν έχει γονιδιακή προδιάθεση τι θα πρέπει να προσέχει για να μην πάθει καρκίνο στον μαστό: όχι αλκοόλ, όχι κάπνισμα, υγιεινή διατροφή, άθληση σωματική και όχι ψυχική ένταση».

Επειδή η πρόληψη για τις γυναίκες, όσον αφορά στον καρκίνο του μαστού, βρίσκεται αυτό το διάστημα στην επικαιρότητα, με το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» που εξήγγειλε η κυβέρνηση για τον προληπτικό έλεγχο, πώς το βλέπετε;
Στο σημείο αυτό, η κα Μουζάκα με διορθώνει ότι αυτό είναι έγκαιρη διάγνωση και όχι προληπτικός έλεγχος. Και λέει: «Εγώ θα πω συγχαρητήρια στον πρωθυπουργό που είχε αυτή την ευαισθησία απέναντι στη Φώφη Γεννηματά. Που η Φώφη Γεννηματά-θα κάνω μία παρένθεση-ήταν μία πολύ άξια γυναίκα που κατάφερε να μη δείξει το πρόβλημά της προς τα έξω. Της βγάζω το καπέλο ειλικρινά και τη γνώριζα από κοντά. Η Ελλάδα, δυστυχώς, είναι η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει πληθυσμιακό έλεγχο, γιατί αυτό λέγεται πληθυσμιακός έλεγχος των γυναικών για καρκίνο του μαστού με μαστογραφία και πρέπει να γίνεται από σαράντα χρονών μέχρι τα 65-70. Διάλεξαν μία ηλικία που είναι μεγαλύτερη η συχνότητα, αλλά είναι λιγότερη η επιθετικότητα του καρκίνου του μαστού. Διότι ο πιο επιθετικός καρκίνος του μαστού είναι στα 40 με 50. Είναι μικρότερη συχνότητα, αλλά είναι πιο επιθετικός. Και προς Θεού, δεν είναι πρόληψη, είναι έγκαιρη διάγνωση ή αν θέλετε δευτερογενής πρόληψη. Όχι, όμως, πρόληψη».

Είναι σημαντικό να τονιστεί και αυτό, δηλαδή τι είναι έγκαιρη διάγνωση και τι είναι πρόληψη γιατί στο πλαίσιο της εξαγγελίας ο Πρωθυπουργός ανέδειξε τη σημασία της πρόληψης. Οπότε, αυτά ακριβώς που αναφέρετε μπαίνουν ίσως για πρώτη φορά με τόσο έντονο τρόπο στο δημόσιο διάλογο και μάλιστα στο υψηλότερο επίπεδο στη χώρα μας. Δεν έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ;
«Πάρα πολύ. Εγώ εκπροσωπώ την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ντρέπομαι και να το πω ότι δεν έχουμε πληθυσμιακό έλεγχο. Ο Πρωθυπουργός μίλησε πάρα πολύ σωστά, εντός του θέματος και πραγματικά συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία του και είθε να το καταλάβουν και να το κάνουν και από 40 μέχρι 69 ετών».

Έχουμε την αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια ακούμε περισσότερο για τέτοιες ασθένειες και ότι ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται περισσότερο και σε πιο μικρές ηλικίες. Είναι σωστή αυτή η αίσθηση;
«Πάρα πολύ σωστή και θα σας πω και τους λόγους: πρώτον οι γυναίκες δεν κάνουν παιδιά νωρίς, μία από τις αιτίες. Ο μαστός είναι το μοναδικό όργανο που δεν είναι τελειοποιημένο στη γέννηση, αναπτύσσεται στην εφηβεία, όταν αρχίζει η γυναίκα πριν την έμμηνο ρήση να κάνει μαστό, και τελειοποιείται μετά την πρώτη τελειόμηνη εγκυμοσύνη. Εάν η γυναίκα, δηλαδή, δεν κάνει παιδί τη δεκαετία των είκοσι με τριάντα, κατευθείαν μπαίνει σε μεγαλύτερη ομάδα κινδύνου μεταξύ των γυναικών. Εδώ, όχι στα τριάντα, εδώ κάνουν μετά τα σαράντα. Δεν είναι ότι κάνουν παιδί, κάνουν και εξωσωματικές γονιμοποιήσεις, παίρνουν και ορμόνες. Όλα αυτά είναι καταστροφικά για τη γυναίκα, για τον μαστό της γυναίκας.

Το δεύτερο είναι, σας είπα, η παρατεταμένη ψυχική ένταση. Η οικονομική δυσχέρεια που ζουν η μάνα με τα δύο-τρία παιδιά που δεν έχει να τα ταΐσει δεν είναι παράγοντας που να την κάνει να αναπτύξει καρκίνο στο μαστό; Σίγουρα έχει αυξηθεί το ποσοστό και τώρα στο 2022 με 2023 θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο διότι τα 2-3 τελευταία χρόνια δεν έχουν κάνει μαστογραφία λόγω κορωνοϊού. Δηλαδή, θα έχουμε τώρα ένα άλμα στο ύψος της μετά covid εποχής για τη συχνότητα του καρκίνου του μαστού. Στο τέλος του 2022, μετά το δεύτερο εξάμηνο και το 2023. Θα με θυμηθείτε, δυστυχώς».

Επειδή έγινε τις προηγούμενες ημέρες μία μεγάλη σύσκεψη για την κατάσταση του νοσοκομείου της Ρόδου και ειπώθηκε κάποια στιγμή πού θα πάνε οι γυναίκες να κάνουν τη δωρεάν μαστογραφία…
«Επιτρέψτε μου να μην απαντήσω επί του θέματος. Δεν έχουμε screening μαστού. Μήπως δεν βάζουν τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις;».

Καθημερινά, βομβαρδιζόμαστε από μηνύματα συναδέλφων σας που απευθύνουν έκκληση στις γυναίκες να ελέγχονται και πλέον σε αρκετές περιπτώσεις ο καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται ή είναι ιάσιμος. Μπορείτε να μας πείτε που έχουμε φθάσει σήμερα σε σχέση με δεκαπέντε-είκοσι χρόνια πριν…
«Είπατε πολύ σωστά για τους συναδελφούς μου. Όλοι ζητάνε οι γυναίκες να κάνουν έλεγχο, ετήσιο. Και ο έλεγχος δεν φθάνει μόνο με τη μαστογραφία. Καλό είναι το πρόγραμμα για να διαπιστώσει εκεί που πιάνει η μαστογραφία τον καρκίνο στο μαστό -διότι τον λοβιακό καρκίνο δεν τον πιάνει πάντα η μαστογραφία, άρα ένα 10-15% των γυναικών που θα υποβληθούν σε μαστογραφία δεν θα βρει ο ακτινολόγος τον καρκίνο στον μαστό διότι δεν σκιαγραφείται στη μαστογραφία. Το δεύτερο είναι εάν το μηχάνημα είναι πάρα πολύ καλό και το τρίτο είναι εάν ο ακτινολόγος είναι εκπαιδευμένος στη μαστογραφία. Σήμερα, δυστυχώς, στις δίκες και τις αγωγές που γίνονται, πάνε παρέα γυναικολόγος και ακτινολόγος. Διότι ο γυναικολόγος δεν είναι εξειδικευμένος. Βασίζεται στα ευρήματα του ακτινολόγου και την πατάνε μαζί.

Σχετικά με τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού, εάν ο καρκίνος του μαστού διαγνωστεί σε μέγεθος κάτω από ένα εκατοστό, στο 98% η γυναίκα θα επιβιώσει. Δεν θα χρειαστεί να κάνει χημειοθεραπεία, δεν θα χρειαστεί να κάνει μαστεκτομή. Από εκεί και πέρα όλα σχετίζονται με τον χρόνο στον οποίο θα διαπιστωθεί ο καρκίνος στον μαστό. Έρχονται γυναίκες με εξωφυτικό όγκο, δηλαδή όγκος που βγαίνει εκτός μαστού και είναι κάπου 5-6 εκατοστά!!! Τι να κάνεις σ’ αυτή τη γυναίκα;».

Να κλείσουμε με το Συνέδριο…
«Ευελπιστώ ότι το Συνέδριο θα έχει μεγάλη επιτυχία για πολλούς λόγους. Και για τη δική μας δουλειά που θα κάνουμε αλλά βασικά και για το αγκάλιασμα που θα έχουμε από τις Αρχές της Ρόδου. Το Ρόδος-Παλλάς είναι ένα εξαιρετικό ξενοδοχείο με όλες τις υποδομές που χρειάζεται μία σύγχρονη διεργασία και οργάνωση ενός παγκοσμίου συνεδρίου, οπότε πιστεύω ότι όλα είναι, πρώτα ο Θεός, με καλές προοπτικές».

Να περιμένουμε από αυτό το συνέδριο να βγουν κάποια συμπεράσματα στην ιατρική κοινότητα παγκοσμίως…
«Πάντα υπάρχει κάτι που ξεχωρίζει σε κάθε συνέδριο. Προκαταβολικά δεν μπορώ να σας το αναφέρω για τον απλούστατο λόγο ότι το Συνέδριο γίνεται το Μάιο του 2023 και είμαστε στον Ιούνιο του 2022. Στο εντεκάμηνο αυτό μπορεί να βγει κάτι που δεν το ξέρουμε. Συμμετέχουν 47 Εθνικές Εταιρίες Μαστολογίας από όλο τον κόσμο. Το Συνέδριο, τελεί υπό την Αιγίδα της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού μας Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄.