Αγ. Ξάνθης: Ένας στοχασμός στις εξαγγελίες της υπουργού Τουρισμού για την επόμενη τετραετία

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Αγαπητός Ξάνθης*
Αρχιτέκτονας

Διαβάζω στην έγκριτη εφημερίδα σας στο φύλο της 8. Ιουλίου του 2023 τους τέσσερις (4) στόχους και τις επτά (7) προκλήσεις για τον Τουρισμό, στο πλαίσιο των πρόσφατων προγραμματικών δηλώσεων της υπουργού Τουρισμού. Ενδιαφέροντες και επίκαιρες οι θεματολογίες των έντεκα σημείων (7+4=11).

Όμως συμπληρωματικά μπορούμε να επισημαίνουμε:

Η αειφόρος τουριστική ανάπτυξη είναι ένα πλέγμα δράσεων και επιδράσεων με επίκεντρο τον άνθρωπο είτε σαν φιλοξενούμενος, είτε ως δημότης.

Η αειφορία είναι το ίδιο με τη βιωσιμότητα του αντικείμενου αναφοράς, στην περίπτωση μας είναι ο Τουρισμός.

Ο όρος του είναι : «Η Α.Τουρ.Ανάπτυξη περιγράφεται ως ο τύπος της τουριστικής ανάπτυξης που δραστηριοποιείται ισόρροπα στην τοπική, κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και περιβαλλοντική δομή της κάθε τουριστικής περιοχής, διαμορφώνοντας παράλληλα όρους (υπηρεσίες, υποδομές, τεχνογνωσία) για τη συνεχή ανατροφοδότησή της»1.

Το μοντέλο του τουρισμού σύμφωνα με τους 5,6 και 7 προτεινόμενες προκλήσεις οφείλει να διαφοροποιηθεί ανάλογα το γεωγραφικό τόξο, π.χ. άλλο το τουριστικό τόξο του Αιγαίου και άλλο το τόξο της γεωγραφικής ενότητας Ηπείρου.

Ο τουρισμός είναι ένα σύνθετο οικονομικοκοινωνικό φαινόμενο που αγγίζει και τους τρεις παραγωγικούς τομείς της οικονομίας αλλά σήμερα και την τεχνολογία.

Συνεπώς η σύνθεση του πρωτογενή αλλά και του δευτερογενή με τον Τουρισμού είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε, πράγμα που οφείλει η νέα κυβέρνηση να πλοηγήσει δυναμικά τα απαιτούμενα.

Ο σχεδιασμός της αειφορίας δεν είναι ένα απλό ανταγωνιστικό μοντέλο αλλά είναι μία κοινωνική και βαθιά πολιτιστική, πολιτική πράξη που αγγίζει και τον τουρισμό προσβλέποντας το μέλλον για μία διαγενεακή δικαιοσύνη και όχι μόνο το επικερδές παρόν.

Η τεχνολογία έχει ανατρέψει τη συμβατή τουριστική αγορά, όποτε ο ρόλος της επικοινωνίας είναι σημαντικός με στοχευόμενη πολιτική και την ανάλογη διαχείριση των κοινωνικών δικτύων.

Ο νόμος 4582/18 καθορίζει όρια και πλαίσιο της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης, πράγμα που μέχρι τότε δεν υπήρχε. Μάλιστα επισημαίνεται και ο συντελεστής της ΦΕΡΟΥΣΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ και της αρχής της ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, που οφείλουν να καταγραφούν ως θεμέλια της ανάπτυξης μαζί με την προσβασιμότητα του τουρισμού για όλους, σε όλα.

Η στόχευση για διάχυση και εμπλουτισμό του εθνικού τουριστικού προϊόντος (στόχοι: 1&2) είναι επιτυχείς όμως οφείλουν να συνδεθούν με το ειδικό τουριστικό χωροταξικό εθνικό σχέδιο που από το 2014 βρίσκεται σε ακύρωση. Όπως και τα Περιφερειακά Σχεδία, όπως εκείνο του Νότιου Αιγαίου, περιφέρεια που συναρτάται άμεσα με τον τουρισμό, που πρέπει να αποκτήσουν σάρκα, οστά και φωνή.

Επίσης και στόχοι: 3 & 4 που πλησιάζουν την αναγκαία ποιότητα της σύγχρονης ταυτότητας του τουρισμού μέσα από την εκπαίδευση 180.000 εργαζόμενων σε νέους ειδικευμένους κλάδους, μπορούν να σηκώσουν τις προκλήσεις των τουριστικών καιρών.

Συμπληρώνω όμως, ακόμη και η «τουριστική διπλωματία» στα πλαίσια της δημόσιας διπλωματίας (*να υπάρχει και τουριστικός ακόλουθος σε συγκεκριμένες ενδιαφέρουσες πρεσβείες του εξωτερικού) μπορεί να συμβάλλει στα εθνικά μας συμφέροντα προβάλλοντας τις τουριστικές μας «χάρες» και προλαβαίνοντας παράλληλα πιθανά ζητήματα που θίγουν τη χώρα μας (βλ. το θέμα που ανέκυψε από την πλευρά του τουρκικού τουρισμού ονομάζοντας το Αιγαίο, ως “Turkaegean”, στο γενικότερο πνεύμα του τουρκικού αναθεωρητισμού).

Η «τουριστική διπλωματία» εντάσσεται μέσα στο πνεύμα της «χαμηλής πολίτικης» και μπορεί να λειτουργήσει εποικοδομητικά με τη γείτονα χώρα και όχι μόνο, μιας και ο τουρισμός είναι πηγή εσόδων και για τις δύο χώρες στο μέρισμα ειρήνης και Μ.Ο.Εμπιστοσύνης.

Επίσης ο νόμος ν.4819/21 περί οικολογικών συμπεριφορών των ξενοδοχειακών εγκ/σεων οφείλει να λειτουργήσει στο όλο του, μαζί μα την Τ.Α στην απαιτητή ολοκλήρωση υποδομών και αναδομών στο νερό, απόβλητα , απορρίμματα και στην ανάλογη αγωγή του πολίτη.

Η κλιματική αλλαγή που σωστά αναφέρεται ως πρώτη (1η) πρόκληση για την τουριστική πολιτική είναι ένα πολυεπίπεδο ζήτημα που πάντως χρειάζεται την ενεργή συμμετοχή του πολίτη. Χωρίς αυτόν η ρίζα του προβλήματος είναι «αφυδατωμένη».

Τέλος, ο Παράκτιος και ο Θαλάσσιος Τουρισμός μαζί με τη Γαλάζια Οικονομία και σ’ επέκταση με την κρουαζιέρα αποτελούν και πρέπει να αποτελέσουν την πρόκληση της τετραετίας για τη «χώρα του ήλιου, των ονειρεμένων νησιών και του απέραντου γαλάζιου».

Εδώ είναι η εναλλακτικότητα του τουριστικού προϊόντος και μαζί με τον επιλεγμένο χειμερινό τουρισμό μπορεί να αποτελέσει το δίπολο της διάχυσης και της διεύρυνσης του τουριστικού ζητούμενου.

Όσο για τη Ρόδο, το υπάρχον σχέδιο Eco-lab, είναι συμβατό με τις προτάσεις της υπουργού, οι οποίες δένουν με “GR-eco islands” της Δωδεκανήσου στα επιδιωκόμενα μελλοντικά βήματα του αειφόρου τουρισμού. Οφείλει το επιχορηγούμενο πρόγραμμα αυτό να επεκταθεί σ’ όλο το εύρος του Αιγαίου για λόγους πρωτίστως γεωπολιτικούς και κατόπιν τουριστικούς.

- Κρατάμε υπόψη μας: 1. την ανωτατοποίηση των προγραμμάτων της ΑΣΤΕΡ και της ανάλογης σχολής της Κρήτης του υπουργείου Τουρισμού στη βάση του υπάρχοντος ΦΕΚ 5824/Β’/30.12.2020 και 2. την σχετική ενεργοποίησης του Οργανισμού Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (DMMO-ν.4875/21) στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης ουσιαστικής αρμοδιότητας στις τοπικές κοινωνίες που οφείλουν να έχουν λόγο σύμφωνα τις προβλέψεις της νέας χιλιετίας από τις εξαγγελίες του ΟΗΕ.

Επίσης το κόστος του ρεύματος δεν μπορεί να μην είναι συνδεδεμένο με την παροχή των ΑΠΕ, ως απόδοση σ’ ένα καινοτόμο ανά μονάδα τουριστικής εγκ/σης πρόγραμμα στο οποίο το υπουργείο Τουρισμού πρέπει να ενσκήψει με ενδιαφέρον ως προς τις τουριστικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο του Εθνικού Κλιματικού Νόμου για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα (ν.4936/2022).

Η «νησιωτικότητα» (άρθρο 101, παρ 4. του Συντάγματος) ως κεντρομόλα πολιτική δεν μπορεί να απουσιάζει ειδικά στα θέματα του τουρισμού στο δημόσιο διάλογο, μιας και τα νησιά μας προσφέρουν τα μέγιστα στον εθνικό κουμπάρα.

Η επόμενη φάση ανάπτυξης του τουρισμού δεν είναι αριθμοί, μεγέθη, ευρώ και δολάρια αλλά μια στιβαρή βιώσιμη τουριστική πολιτική στηριζόμενη σε επιστημονική βάση και εκπαίδευση, με την ορθολογιστική προσέγγιση όλων των εταίρων (κρατικών, αυτοδιοικητικών, ιδιωτών, επιχειρηματιών, εργαζόμενων και Τ.Ο, κ.ά.) για ένα τουριστικό αύριο που δε θα ανήκει μονό στους πρόσκαιρους «μάγκες», αλλά σ’ όλους τους «αξιοβώτους μάστορες» και σπουδαίους κατοίκους της χώρας μας από όποιο πόστο υπηρετούν αυτό το «θαύμα» του τουρισμού μας.

Η μεταρρυθμιστική τουριστική πολιτική που ανταποκρίνεται στις νέας ανάγκες, σύμφωνα την υπουργό, μας θέλει όλους. Στο χέρι μας η πρόκληση και πρόσκληση.
------------------------------
1 Βλ. σχετ. Κοκκώσης, Χ., & Τσάρτας, Π. (2001). Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και περιβάλλον. Αθήνα: Κριτική, σ.35.

*Ο αρθρογράφος μεταδιδακτορικός υπότροφος του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διδάσκων στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών.