Σωτήρης Ντάλης: Ο ρόλος των Μεσογειακών Σπουδών σε έναν συγκρουσιακό κόσμο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Σωτήρης Ντάλης
Πρόεδρος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου αποτελεί τον ορισμό της αισιοδοξίας και της δημιουργίας, γιατί είναι η συνέχεια του οράματος ενός από τους κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες παγκόσμιας εμβέλειας, του μαθηματικού και συνεργάτη του Αϊνστάιν, Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή.

Ο Καραθεοδωρή με ρίζες από την Ανδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης, γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1873 στο Βερολίνο, όπου σπούδασε. Φέτος συμπληρώθηκαν 150 χρόνια από τη γέννηση του κορυφαίου Έλληνα μαθηματικού του 20ού αιώνα.
Ο Καραθεοδωρή είναι εκείνος ο οποίος πρότεινε στον Ελευθέριο Βενιζέλο την ίδρυση Ιωνικού Πανεπιστημίου στη Σμύρνη.

Πράγματι ο Βενιζέλος τον κάλεσε το 1919 να οργανώσει ένα πανεπιστήμιο που θα λειτουργούσε ως γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Δυστυχώς, το σχέδιο το συμπαρέσυρε η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.

Ο Καραθεοδωρή ήρθε στην Αθήνα για να διδάξει για μικρό διάστημα μέχρι το 1924 στο ΕΚΠΑ και στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Τότε πρότεινε την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η ιδέα του θα υλοποιηθεί αρκετά χρόνια αργότερα με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αιγαίου το 1984, ενός περιφερειακού πανεπιστημίου που αποτελεί φάρο εκπαιδευτικής ποιότητας, διαμορφώνοντας το ανθρώπινο κεφάλαιο τόσο σε τοπικό, περιφερειακό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο.

Σήμερα, η παρουσία του Πανεπιστημίου Αιγαίου σ’ όλο το εύρος των νησιών του Αιγαίου προσδίδει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που διαχέεται από τη γεωπολιτική και γεωοικονομική του βαρύτητα, ευρύτατα στη Ν.Α. Μεσόγειο.

Ειδικότερα το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, από το οποίο αποφοιτήσατε σήμερα, ιδρύθηκε το 1997 και λειτουργεί στη Ρόδο στο πλαίσιο της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών, αποτελεί το μοναδικό Πανεπιστημιακό Τμήμα «Σπουδών Περιοχής» στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.

Με διεπιστημονικό αντικείμενο τις Μεσογειακές Σπουδές προσφέρει υψηλής ποιότητας, προπτυχιακά, μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, διδακτορικές σπουδές και μεταδιδακτορική έρευνα.

Με θεσμοθετημένες τρεις Επιστημονικές Κατευθύνσεις Ειδίκευσης, στην Αρχαιολογία, τη Γλωσσολογία Νοτιοανατολικής Μεσογείου και τις Διεθνείς Σχέσεις και Οργανισμούς, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο Πρόγραμμα Σπουδών του, την υποχρεωτική διδασκαλία και εκμάθηση τριών γλωσσών της Μεσογείου, των Αραβικών, Εβραϊκών και Τουρκικών. Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε και ως πρωτοπορία στα ελληνικά πανεπιστήμια.

Παράλληλα με το σύγχρονο και δυναμικό Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών, στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, λειτουργούν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στα γνωστικά αντικείμενα και των τριών Επιστημονικών Κατευθύνσεων του Τμήματος.

Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών έχει κατακτήσει μία θέση ισότιμου και πολύτιμου εταίρου στην αναπτυξιακή πορεία της περιοχής της Δωδεκανήσου και διαδραματίζει έναν ειδικό εθνικό σκοπό και ως τέτοιο πρέπει να το βλέπει η Πολιτεία.

Στη σημερινή εποχή της αστάθειας και της ανακατάταξης των διεθνών σχέσεων σε μία άκρως κομβική περιοχή που βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, επιτελεί έναν ειδικό εθνικό σκοπό με την αλληλοτροφοδότηση γνώσεων, έρευνας και προτάσεων και προσδίδει ένα πλέγμα συγκριτικού πλεονεκτήματος στην πόλη της Ρόδου και στα γύρω νησιά.

Με κινητήρια δύναμη τις τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση, βαδίζουμε σε μία εποχή ραγδαίων μεταβολών στις διαδικασίες της μάθησης και της έρευνας, οι οποίες θα βασίζονται όλο και περισσότερο στην καινοτομία.

Σήμερα, είναι απαραίτητη η προώθηση ενός ενιαίου χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας ώστε να διασφαλίζεται τόσο για τα Πανεπιστήμια, όσο και για τα Ερευνητικά Κέντρα το βέλτιστο δυνατό ερευνητικό περιβάλλον.

Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών αναγνωρίζει την αναγκαιότητα σύνδεσης της εκπαίδευσης με την έρευνα και την επιχειρηματικότητα σ΄έναν εξωστρεφή δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης και στοχεύει να αποτελέσει δημιουργικό χώρο ανάπτυξης και προώθησης καινοτόμων ιδεών.

Προτρέπουμε τους πτυχιούχους μας να αναζητήσουν την απόκτηση νέων και συμπληρωματικών δεξιοτήτων με τη διαρκή επιμόρφωση αλλά και την πιστοποίηση των γνώσεων.

Στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών συνομιλούμε με τους φοιτητές μας και τις φοιτήτριές μας με έναν υπεύθυνο, επιστημονικό τρόπο, βασισμένο σε αποδεικτικά στοιχεία και όχι στη δογματική πίστη. Αυτό είναι μια μεγάλη πρόκληση γιατί αν εγκαταλείψουμε τα παιδιά μας στους μύθους, μετά είναι δύσκολο να «ξεμάθουν» αυτές τις απόψεις στη συνέχεια της ζωής τους.

Στην οικογένεια του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών όλοι μαζί, το διδακτικό και διοικητικό προσωπικό, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας, κερδίζουμε κάθε χρόνο αυτό το στοίχημα, γιατί πιστεύουμε στο κρίσιμο και καταλυτικό διακύβευμα της Ανάπτυξης και της Προόδου.

Απευθυνόμενος σε εσάς που θα συνεχίσετε το όμορφο ταξίδι της ζωής σας ως απόφοιτοι του Τμήματος Μεσογειακών, θα σας έλεγα να μην ξεχάσετε ποτέ τη σημασία που έχει η Παιδεία. Να αυξάνετε συνεχώς τις γνώσεις σας και να γνωρίζετε το περιβάλλον στο οποίο ζείτε. Σημασία έχει το τι ξέρετε, το τι ξέρουμε. Μην διστάσετε να αντικρούσετε, να μάθετε ή να επιδιώξετε, να κατανοήσετε απόψεις, οι οποίες είναι αντίθετες με τις δικές σας.

Στο ταξίδι σας να έχετε εμπιστοσύνη στη φιλία. Μία αξία που εμπεριέχει τη διαφωνία για πολλά, όχι όμως για τα θεμελιώδη όπως η γνώση, η ελευθερία του λόγου και βέβαια η Δημοκρατία.

Στη Μεσόγειο που αποτέλεσε την περιοχή των σπουδών σας, αυτή τη μεγαλοπρεπή, βαθιά και εκτεταμένη θάλασσα, με το κιάλι του νου να συνεχίσετε να εντοπίζετε τα πλοία της αισιοδοξίας.

Εκ μέρους όλων των μελών του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού σας εύχομαι να συνεχίσετε με αισιοδοξία και να είστε πάντα χαρούμενες και χαρούμενοι!
Να έχετε στα χέρια σας το ρόδο της αγάπης του Μικρού Πρίγκιπα του Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ.

*Το παρόν κείμενο αποτέλεσε τον χαιρετισμό του προέδρου του ΤΜΣ στην τελετή καθομολογήσεων.