Αγαπητός Ξάνθης: Εθνικό χωροταξικό σχέδιο τουρισμού-Mια όαση για την αειφόρο τουριστική πορεία της χώρας (επιτέλους!)

Rodiaki NewsRoom

Γράφει o
Αγαπητός Ξάνθης
Αρχιτέκτονας

Μετά από πολλά χρόνια φαίνεται κάτι να κινείται γύρω από το πολυπόθητο «Ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τον ελληνικό τουρισμό. Από το πρωτύτερο ακυρωθέν του 2015 και από την τελική ανάθεση του, το 2018 από το αρμόδιο Υπουργείο διαβάζουμε για ένα νέο στην κυριακάτικη «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» της 17.Δεκεμβρίου άρθρο του Γεωργίου Λιάλιου, με τους νέους προτεινόμενους κανόνες για το επικείμενο σχέδιο.

Σ’ όλη την επιστημονική βιβλιογραφία καταφέρεται η αναγκαιότητα του σχεδιασμού και των ανάλογων κατευθύνσεων για την επιτυχία μιας αειφόρου πορείας είτε στο τουριστικό πεδίο, είτε σε όποια άλλη παραγωγική δραστηριότητα.
Ιδιαίτερα, για τα νησιά μας που δέχονται την μεγαλύτερη ποσότητα του μαζικού τουρισμού, υφίσταται η αναγκαιότητα για ένα καθολικό σχεδιασμό «αναπνοής» από την πίεση του τουριστικού ρεύματος.

Με την εκβιομηχάνιση, η παραγωγή αντικαθιστά πλέον τη δημιουργία. Γίνεται εκμετάλλευση χώρων και οικοπέδων, όχι δημιουργία χώρων για τη χρήση των πολιτών και κατ΄επέκταση των τουριστών. Η ίδια η έννοια της χρήσης της πόλης –νησιών ουσιαστικά εξαφανίζεται.

«Η δεν τουριστική εκμετάλλευση έχει μεταμορφώσει τους ευρύτερους παραλιακούς χώρους σε χώρους εκμετάλλευσης και κατανάλωσης που συμβαδίζουν με την ίδια απόλυτη κατανάλωση του χώρου. Και όλο αυτό εκτελείται στο πλαίσιο του ανύπαρκτου εθνικού σχεδιασμού και κεντρικού έλεγχου με την τάση του συνεχούς αυθαίρετου» (Μ.Μαντούβαλου,

Η παραγωγή του αστικού χώρου ως κοινωνικό και πολιτικό διακύβευμα (2023). Αθήνα: angelus novus, σσ. 326,371).
Είναι καθαρό ότι στην εποχής της άκρατης εμπορευματοποίησης, η θεραπεία είναι η πρόληψη των ασθενειών του χώρου και της οικοδομής.
Το προτεινόμενο τουριστικό χωροταξικό διευθετεί τη χώρα σε (5) ζώνες ανάλογα γα την Φέρουσα Ικανότητα (Φ.Ι.) και με ιδική αναφορά για το νησιωτικό χώρο όπου τα νησιά μας χωρίζονται σε τρεις (3) κατηγορίες πλην Κρήτης και Ευβοίας:

Η πρώτη περιλαμβάνει τα -46- μεγάλα και μεσαία νησιά, η δεύτερη περιλαμβάνει τα μικρότερα κατοικημένα και η 3η κατηγορίας, τα ακατοίκητα ή τις βραχονησίδες με πρόβλεψη για μια ειδική τουριστική ανάπτυξη εκείνων που βρίσκονται κοντά στις ακτές της ηπειρωτικής χώρας.

Η αρτιότητα οικοπέδου και η κατηγόρια των νέων ξενοδοχειακών μονάδων για τις πρώτες χωρικές ζώνες εξαρτάται από τον καθορισμό «οροφής» των χώρων τουρισμού διαμερισμού-Airbnd, ενοικιαζομένων δωματίων σε σχέση όμως με τις ξενοδοχειακές κλίνες αλλά και από την παράλληλη βούληση αναστηλώσεων παλαιών κτηρίων και πιθανά ολοκλήρων παραδοσιακών οικισμών σε συνδυασμό με την οριστικοποίηση των πολεοδομικών τοπικών σχεδίων (Τ.Π.Σ)-προβλέπεται μέχρι το τέλος του 2025.

Επίσης, γίνεται ξεχωριστή μνεία για τα αποτελέσματα από την κλιματική αλλαγή για τα νησιά μας με την ανάλογη απαγόρευση δόμησης σε ακτές που κινδυνεύουν από τη διάβρωση αλλά και από την ευαλότητα του κυματισμού της θάλασσας προς αυτές.
Το σημαντικό είναι ότι στην πρώτη (1η) και ευαίσθητη ζώνη που περιλαμβάνει το ανατολικό ζωτικό μέτωπο της Ρόδου μέχρι και το Γκολφ αλλά και του κρίσιμου Β.Δ τμήματος της πόλης της Κω, η ονοματιζόμενη ως «κορεσμένη περιοχή» ή και «περιοχή έλεγχου» εισάγεται δυναμικά ο εκσυγχρονισμός ή αναβάθμιση ως αντίληψη χρηματικού κίνητρου χωρίς όμως την αύξηση κλινών αλλά και το πιθανό πρόκρημα αναλόγων κατεδαφίσεων.

Η αρτιότητα γίνεται16στέμματα με την επιλογή όμως 4 ή 5 αστέρων ξενοδοχείων, χωρίς όμως άλλες στερήσεις.
Ο αναφερόμενος σχεδιασμός υπακούει τον εκ του νόμου τον γενικό ορισμό της Φ.Ι. η οποία αναλύεται στο άρθρο 64 του νόμου 4964/22, και εξειδικεύεται για την τουριστική Φέρουσα Ικανότητα στον ν. 4582/18. άρθρο 2 παρ.3.
Νόμος 4964/22, άρθρο 64 Ορισμός της Φ.Ι.:

1. Ως Φέρουσα Ικανότητα (ΦΙ) ενός χωρικού συστήματος, νοούνται τα μέγιστα ανεκτά όρια επιβαρύνσεων ή και μεταβολών των συνθηκών που επικρατούν σε αυτό, πέραν των οποίων παύει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία που διαβιεί σε αυτό, με αποτέλεσμα να προκαλούνται υπέρμετρες ή μη αναστρέψιμες φθορές στο φυσικό περιβάλλον και να ασκούνται αρνητικές πιέσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον και στην κοινωνία.

2. Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προσδιορίζονται η μεθοδολογία για την εκτίμηση της ΦΙ της παρ. 1, οι βασικές παράμετροι που την καθορίζουν ανάλογα τεύχος A’ 150/30.07.2022 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 5253 με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εξεταζόμενου κάθε φορά χωρικού συστήματος και τα ανεκτά όρια των δεικτών - στόχων των βασικών παραμέτρων της βιώσιμης ανάπτυξής του.

► Το όλο σχέδιο ελπίζει στην κάλυψη του υπάρχοντος κενού καθότι η τουριστική ανάπτυξη των τελευταίων 8 χρόνων πραγματοποιείται σημειακά, χωρίς ένα κεντρικό «πλοηγό» αυξάνοντας έτσι την πεποίθηση για τους μελλοντικούς όρους της ανθεκτικότητας, της ελκυστικότητας αλλά και τον έλεγχο της εκτός σχεδίου δόμησης για τουριστικές επιχειρήσεις.

Αναβιώνεται επίσης, η σκέψη για τουριστικά σύνολα ποιότητας (εκτός από μεμονωμένες κορεσμένες περιοχές) με την σπουδαιότητα σύνδεσης αυτών με δρόμους, χωρίς αυτοί οι δρόμοι να τροφοδοτούν τα οικόπεδα με πολεοδομική αρτιότητα σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία.

Επιτελούς ένα εθνικό τουριστικό σχέδιο, και εάν αυτό συνδεθεί δεξιοτεχνικά με το Περιφερειακό Χωροταξικό Σχέδιο αλλά και με τα Τ.Π.Σ. που οφείλουν να το λάβουν υπόψη τους ως υπερκείμενο, μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα δεν ταξιδεύει μόνο με τους επικερδείς αριθμούς επιτυχίας (αφίξεις/έσοδα), αλλά και πάνω στις ράγες της εξαγγελλομένης από καιρό Τουριστικής αειφόρου πορείας.

Μπορούμε να μιλήσουμε επί τέλους για καθαρή θάλασσα και αέρα, για έλεγχο και κυρώσεις, για αισθητική και δόμηση, για ποιότητα και επιλογή, για αντοχές των πόρων και όρια της τουριστικής κατάληψης.
Οψόμεθα…η γέννηση του θεανθρώπου να φέρει για τη γέννηση του νέου Ε.Χ. του τουρισμού.