Φίλιππος Ζάχαρης: Η «κακοποίηση» της γλώσσας και η «κατάρρευση» της επικοινωνίας

Φίλιππος Ζάχαρης

Προχωρώντας σε αυτή τη ζωή με θέληση και πείσμα μαζί, ανακαλύπτει κανείς πως τα εμπόδια που ορθώνονται δεν είναι εικονικά μα απολύτως πραγματικά και η πόρευση αυτή έχει και δυσκολίες και αδυναμίες πραγμάτωσης των σκοπών.

Ξεκινώντας από την πολύ μικρή ηλικία, περνώντας στην εφηβεία και την κορύφωση της ενηλικίωσης, διαπιστώνουμε ότι δεν υφίστανται μόνο αψιμαχίες παρά σοβαρές διαφωνίες και επιπλοκές στην επικοινωνία, που αποδεικνύεται ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα αυτής της ζωής.

Μιλάμε για διαφορετικές αφετηρίες και συνήθειες, για στόχους που εστιάζουν σε ένα και μόνο σκοπό, στο πώς και με ποιο τρόπο θα εξασφαλιστεί η οικονομική ευημερία και αυτοτέλεια.

Τείνει μάλιστα αυτός ο σκοπός να γίνει αυτοσκοπός, με όλα αυτά που τον συνοδεύουν και οριοθετούν την κατά τα άλλα σημαίνουσα ατομική έκφραση που έχει ήδη απωλέσει με τον τρόπο αυτό τη δυναμική της.

Το να εκφράζεται δηλαδή κανείς ασυστόλως μόνο για την οικονομική του δεινότητα, το να εξυμνεί την απόλυτη θέαση του κέρδους, δεν είναι τίποτε λιγότερο ή περισσότερο από μια συμπίεση των ορμών του πάθους, του συναισθήματος, αλλά πάνω απ΄όλα της ποιητικότητας σε αυτή τη ζωή, που δεν ερμηνεύεται διαφορετικά παρά μόνο από το πώς και με ποιο τρόπο υπερέχει κάποιος σε υλικά αγαθά. Όλα αυτό έχει συζητηθεί επανειλημμένως στο παρελθόν, έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις και έχουν γραφτεί πολλά.

Είναι άραγε αυτός ο κόσμος που ονειρευθήκαμε από παλιά; Είναι ο κόσμος εκείνος όπου μπορούμε να εκδηλώσουμε τις επιθυμίες και τα πιστεύω μας χωρίς να δεχθούμε τη γνωστή επίθεση και απαξίωση από μια μάζα που κατευθύνεται σε κάποια οριακή ανοχή αλλά πάνω απ΄όλα τροφοδοτείται από ένα μένος και μανία για υπεροχή;

Αν αυτό δεν υφίσταται, προς τι η προβολή των ατομικών επιτευγμάτων και κατορθωμάτων, η διαφήμιση των ικανοτήτων και η ανενδοίαστη έκθεσή μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αν οι σκοποί ήταν αθώοι και μη επιτηδευμένοι, προς τι η προβαλλόμενη ισχύς, παραγόμενη από τον τρόπο έκφρασης των ευχών μέχρι τη λεκτική διατύπωση που ενίοτε ξεπερνά την ορθότητα της γλωσσικής δομής μέσω μίας μοδάτης αργκό που παραπέμπει σε μια τετριμμένη και αποσπασματική γλώσσα;

Και αν αυτός είναι ο τρόπος επικοινωνίας, αν το πρώτο που μπορεί να υποστεί τη σκληρή κριτική και απαξίωση είναι η φιλολογική ικανότητα και εκφραστική γλωσσική δεινότητα που στην πραγματικότητα έπρεπε να είναι μια επιστήμη και δη από τις πρώτες, για ποια εποχή μιλάμε όταν στο πνευματικό κανναβάτσο απορρίπτεται κάθε ποιότητα στον βωμό της υπεραπλούστευσης των εννοιών;

Και σε τελική ανάλυση, σε ποιον ακριβώς κόσμο αναφερόμαστε όταν «κακοποιούμε» με άνεση συντακτικές και γραμματικές κατακτήσεις χρόνων, πάνω στις οποίες κάποιοι αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή;

Η οικονομική αυτοτέλεια και αφθονία από μόνη της δεν δύναται να καλύψει δυσαναπλήρωτα σκεπτικά κενά. Δεν είναι η πενία που οδηγεί στη γόνιμη σκέψη – ακόμη και με τη μορφή της καταγγελίας – αλλά ο ασύδωτος πλουτισμός που συνοδεύεται από γνωσιακή πενία.

Πρέπει λοιπόν ο καθένας και η καθεμιά να αναστοχαστεί πάνω σε αξίες και γνωμικά που άφησαν εποχή - και όχι απαραίτητα τηρώντας κάποια ορθόδοξη παράδοση στο σκέπτεσθαι και τοι νοείν – περισσότερο για να αποκτήσει πνευματικά «σωσίβια» που θα τον βοηθήσουν στην επαναφορά του γνωστικού πλούτου.

Ο άνθρωπος χρειάζεται τη συνδρομή του μυαλού του, τη δύναμη του κριτικού πνεύματος και πάνω απ΄όλα την ανοιχτή σκέψη, υπό την έννοια, ότι αυτή θα τον οδηγήσει στην εσωτερική ηρεμία, σταθερότητα αλλά πρωτίστως στην αντιληπτική πληρότητα.

Σε αντίθετη περίπτωση, η αναζήτηση θα αυτοπεριορίζεται σε ζοφερές ατραπούς που σε καμία περίπτωση δεν φωτίζουν το νοηματικό άγνωστο, ως ένας από τους σκοπούς αυτής της ζωής.

Η γλώσσα και όχι η οικονομική ευμάρεια, η διερεύνηση της νόησης και όχι η μανία του φαίνεσθαι θα βοηθήσουν τον άνθρωπο ν’ ανοίξει τα φτερά του σε αυτή τη μικρή περίοδο που βρίσκεται εν ζωή.

Το πλήρωμα του χρόνου έρχεται αλλά γίνεται αντιληπτό μόνο με τη συνειδητοποίηση του εφήμερου και του περιορισμού της δράσης. Η δε επικοινωνία, ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα σε αυτή τη ζωή, κατακτάται με αυτήν ακριβώς την ωρίμανση που απέχει παρασάγγας από την εικονική ηλικιακή.

Σε όλα τα στάδια της ζωής υπάρχουν επιθυμίες και συνήθως μένουν ανεκπλήρωτες. Είναι φυσιολογικό αν μιλάμε για την τροπή που έχει πάρει η σημερινή ζωή.

Αφύσικο είναι μόνο το γεγονός των πλείστων επιπλοκών στο επικοινωνιακό προτσές αλλά και ο διχασμός της σκέψης που αποσπάται από τους πραγματικούς της στόχους και εκτίθεται σε έναν σαθρό και ενίοτε αποθανόντα πνευματικό στίβο.

Παραμόρφωση της έκφρασης και γλωσσική «κακοποίηση» συντελούν αποφασιστικά σε αυτή την κατάληξη. Σε σημείο που να μην καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο. Και με μόνιμη επωδό την εισοδηματική καταξίωση, ως το κοινωνικό στάτους της εποχής. Για τέτοια παραποίηση των εννοιών και των φραστικών μορφών μιλάμε... που δεν εμποδίζεται από τίποτε.