Κυριάκος Μιχ. Χονδρός: Η Σύμη και οι Συμιακοί

Rodiaki NewsRoom

Εκκλησιαστικά – Εκπαιδευτικά – Κοινωνικά – Πολιτιστικά

Γράφει ο Κυριάκος Μιχ. Χονδρός
chondros.kyr@gmail.com

Η Σύμη, στα πρώτα χρόνιας της ιταλικής κατοχής, συνέχισε με αμείωτο ρυθμό την κοινωνική, πνευματική δράση και τη χριστιανική της ευλάβεια. Η πατρίδα του Μεγαλόχαρου Πανορμίτη, από τα πρώτα χρόνια της τυραγνίας, προσπάθησε και σε ένα μεγάλο βαθμό το πέτυχε, να βασιστεί στις δυνάμεις της ίδιας της κοινωνίας, με θεσμούς που προερχόντουσαν από τα παλαιότερα χρόνια. Δυνατοί θεσμοί με ρίζες στους αρχαίους και βυζαντινούς χρόνους.

Εκκλησιαστικά. Ο Αρχιμανδρίτης Κοκκιμήδης Λεβεντέρης, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ταξιάρχη Μιχαήλ Ρουκουνιώτη, ευχαριστεί δημόσια τους αδελφούς Ιωάννη και Μιλτ. Κ. Κοζά γιατί πρόσφεραν στο ιδιαίτερο ταμείο της Μονής 20 φράγκα χρυσά για τη βιβλιοθήκη και επίσης ευχαριστεί τους Αιμ. Αρφαρά και Μιχ. Καψή που ανέλαβαν να κατασκευάσουν τη βιβλιοθήκη χωρίς αμοιβή.

Στην Πατριαρχική Μονή του Μιχάηλ Ρουκουνιώτη, λειτουργούν οι Αρχιμανδρίτης Κοκκιμήδης Λεβεντέρης με τους ιερείς Π Ν. Κάλφα και Π Ν. Παπαντωνίου, φροντίζουν με υποδειγματικό τρόπο τη Μονή, η οποία γιορτάζει κάθε χρόνο στις 8 Νοεμβρίου.

Ο Ηγούμενος αυτός, την ημέρα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας του 1916, μοίρασε χρηματικά ποσά σε άπορες οικογένειες της Σύμης, αλλά και σε όσους προσερχόμενους στην Ιερά Μονή ζητούσαν από το ταμείο της κάποια βοήθεια.

Η Πατριαρχική αυτή Μονή, γιόρταζε την ημέρα της Πεντηκοστής, με επιβλητική μεγαλοπρέπεια, χοροστατούντος του Ηγούμενου Κοκκιμήδη. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ακολούθησε κατά το εκκλησιαστικό και λαϊκό έθιμο της γονυκλισίας.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και το 1916, τελέσθηκε με μεγαλοπρέπεια η γιορτή των Ταξιαρχών εν τη Γεραρά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή του Ρουκουνιώτου. Ο θεολόγος και συγγραφέας Γεώργιος Α. Ασκητής, θα σημειώνει για την τέλεση της πανήγυρης:

Εν τω εσπερινώ και τω όρθρω ο Παν. Καθηγούμενος της Μονής Αρχ. Κοκκιμήδης εχοροστάτησε περιβεβλημένος Μανδύαν και Πατερίτσαν, μεθ’ο ετελέσθη υπό του Καθηγουμένου παραστατουμένου υπό δύο ιερέων η Θεία Λειτουργία.

Εν ταύτη προσήλθον πολλοί συνδρομηταί οίτινες και προσήνεγκον τον κατά προαίρεσιν οβολόν των. Την Λειτουργείαν περατωθείσαν περί την 11ην επηκολούθησε γεύμα και τούτο η Παναγία.

Ταύτην τέλος επισφράγισε δι ολίγων ο Παν. Καθηγούμενος ευχηθείς υπέρ των Ορθοδόξων Χριστιανών και εκφράσας τας θερμάς του ευχαριστίας προς το φιλέορτον κοινόν. Τω αγαπητώ μοι Αρχ. Κοκκιμήδη, Καθηγουμένω της Πατρ. Στ. Μονής του Τουκουνιώτου επί τη ονομαστική του εορτή εύχομαι έτη πολλά. Γ. Α. Ασκητής.

Πνευματικό Δικαστήριο. Λειτουργούσε, όπως και σε άλλα νησιά (Ρόδο, Κω, Κάρπαθο, Λέρο) το Πνευματικό Δικαστήριο Σύμης της επαρχίας Ρόδου, όπου είχε αρμοδιότητες για φορολογικές υποθέσεις, διάλυση γάμων, κληρονομιές κ.ά.

Για τις αποφάσεις που έπαιρνε λάμβανε υπόψη του τα άρθρα και τις οδηγίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης. Το 1914- 1915 ο προεδρεύων ήταν ο Π Μ. Μαζωνάκης οικονόμος με μέλη τους Π. Αγαπητό Οικονόμο, Αρχιμανδρίτη Ι. Γιακουμάκη, Π’’ Σωτήρη Καρανικόλα και με γραμματέα τον Π Γ. Αρφαρά.

Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο δήμαρχος και πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, Σύμης Γ. Ελευθ. Γεωργάς και ο επίσης δήμαρχος και ταμίας Φ. Φαρμακίδης παραιτήθηκαν. Ο πρώτος επικαλέσθηκε «λόγους υγείας».

Το Δημοτικό Συμβούλιο μη επιτραπεισών δημοτικών αρχαιρεσιών ένεκα του πολέμου εις τας Δωδεκανήσους, υπέδειξε δημάρχους τους πρώτους τη τάξει εκ των συμβούλων τους Μ.Γ. Οικονόμου ως δήμαρχο και τον Αγαπ. Διακογιάννη ως δήμαρχο και ταμία και αντιπρόσωπο τον έμπορο Μ. Κοζά.

Τα πρόσωπα αυτά που κλήθηκαν να υπηρετήσουν την τοπική αυτοδιοίκηση έχαιραν την εκτίμηση της τοπικής κοινωνίας, ακόμα και των ιταλικών Αρχών τους αποδειχθέντας ευηρεστήθηκε να αναγνωρίση ο εκλαμπρότατος Διοικητής της νήσου Α. Γκρόσο, την δε εκλογήν επεδοκίμασεν η Α.Ε. ο Γενικός Διοικητής στρατηγός G. Croce.
Αρχές Μαΐου 1916, άρχισε η ανοικοδόμηση της Δημαρχίας Σύμης εκ θεμελίων με δαπάνη του Πέτρου Φαρμακίδη.

Ίδρυση συσσιτίου. Ο λαός της Σύμης, για να αντιμετωπίσει το φάσμα της φτώχειας που επικρατούσε σε όλα τα νησιά και χωριά της Δωδεκανήσου, και χωρίς να αναμένει ουσιαστική βοήθεια από τους καινούργιους δυνάστες, αποφάσισε να στηρίξει όσους αντιμετώπιζαν προβλήματα επιβίωσης, με την ίδρυση συσσιτίου.

Συγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό δεκαμελής Επιτροπή την οποία αποτελούσαν: Α.Ι. Αγαπητίδου, Ι.Κ. Κοντογιάννη, Π.Ι. Φαρμακίδου, Α.Κ. Ζαλάχα, Ι.Ν. Κλαδάκη, Γ.Α. Αγγελίδου, Ι.Ν. Διακογιάννη, Μ.Κ. Κοζά, Μ.Ν. Βογιατζή, Π. Μ. Πετρίδου και οι δήμαρχοι Μ. Οικονόμου και Δ. Διακογιάννης.

Εκπαιδευτικά. Το Δημαρχιακό Συμβούλιο, προχωρούσε σε προσλήψεις εκπαιδευτικών για τα σχολεία του νησιού, αλλά και κατέβαλλε τις αμοιβές τους. Επί πλέον αναλάμβανε με Εξελεγκτική Επιτροπή την οποία αποτελούσαν οι Ιων. Ι. Βογιατζής, Πέτρος Κλαδάκης, Φωτ. Κλαδάκη και Γεώργιος Α. Αγγελίδης με τη συμμετοχή του διευθυντή και επόπτη των Σχολών Μιλτιάδη Νικολαΐδη, να διενεργήσουν εξετάσεις στα δημοτικά σχολεία αρρένων και θηλέων, με υποβολή ερωτήσεων.

Στις 27 Μαίου 1916 ακολούθησαν γραπτές εξετάσεις της Ε’ τάξης του Ιωαννιδείου Παρθεναγωγείου και στις 31 του ίδιου μήνα της Ε’ τάξης της Πετριδείου, της Γ’ τάξης της Δημοτικής Σχολής και τέλος την 1η Ιουνίου του Ημιγυμνασίου.

Οι δάσκαλοι που εργαζόντουσαν στα σχολεία της Σύμης συγκρότησαν Σύνδεσμο με σχετικό καταστατικό, που τηρούσαν με ευλάβεια. Στις 5 Σεπτεμβρίου, 1916, τα μέλη του Συνδέσμου συνήλθαν στην αίθουσα της Πετριδείου Σχολής και προέβησαν στην εκλογή νέου διοικητικού συμβουλίου.

Μετά από μυστική ψηφοφορία αναδείχθηκε πρόεδρος ο Ν. Χαβιαράς, αντιπρόεδρος ο Μιχ. Λυκοπάντης, γεν. γραμματέας ο Κ. Βογιατζής, εδι. γραμματέας ο Θ. Νικόλης και ταμίας η δεσποινίς Αλκ. Μαρουλάκη.

Ανάμεσα στα μαθήματα, περιλαμβάνονταν και διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας στο πεντατάξιο Ημιγυμνάσιο Σύμης.
Η αναγνώριση και η ευγένεια των κατοίκων της Σύμης ποτέ δεν έλειψε.

Το 1916, η Δημαρχία απέστειλε ευχαριστήρια επιστολή στον διευθυντή των σχολείων Μιλτιάδη Νικολαίδη, διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας, γιατί ως επόπτης των εκπαιδευτηρίων του νησιού επέδειξε επιμέλεια, προθυμία και ευδόκιμη υπηρεσία.

Τον Μάιο του 1916, ο πανοσιολογιότατος Μακάριος Μπάρβας υπέβαλε την παραίτησή του από τον Διδασκαλικό Σύνδεσμο. Εκείνες τις ημέρες, με μυστική ψηφοφορία εξελέγησαν ως επίκουρα μέλη του Διδασκαλικού Συνδέσμου οι Βασίλειος Δρακωτός διευθυντής του Δημοτικού Φαρμακείου, ο Αλέξανδρος Γεράκης, ο Γεώργιος Παχωπός ιατρός και Διονύσιος Βολονάκης ράπτης.

Καλλιεχνικά. Οι Συμιακοί προοδεύουν σχεδόν παντού. Στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αναδείχθηκε σπουδαία ηθοποιός η Κλειώ Ελ. Γεωργά. κόρη του δημάρχου της Σύμης Γεωργίου Ελευθερίου Γεωργά. Η Κλειώ Γεωργά, αποπεράτωσε τη Δραματική Σχολή και έπαιζε στο Μουσικοδραματικό Σύλλογο Πειραιά.

Ο «Φιλοδραματικός Σύλλογος Σύμης “ο Σοφοκλής”» ένας σπουδαίος πνευματικός – καλλιτεχνικός φορέας, από τους ελάχιστους στο Αιγαίο για την ποιοτική και πλούσια δράση του, συνέχιζε να υπηρετεί το θέατρο.

Ερασιτέχνες ηθοποιοί ανέβαζαν έργα σπουδαίων συγγραφέων και η ανταπόκριση των κατοίκων ήταν πάντα μεγάλη. Ακόμα και οι Ιταλοί, παρακολουθούσαν τις παραστάσεις, και χειροκροτούσαν μαζί με τους Συμιακούς τους συντελεστές του θεάτρου.

Πένθη. Στις 27.2.1916, πέθανε σε ηλικία 44 χρονών, μετά από ‘’πολυώδυνον νόσον και εκηδεύθη μεγαλοπρεπώς’’ ο διπλωματούχος πλοίαρχος Νικόλαος Κ. Ζουρούδης, από τον Ιερό Ναό της Παναγίας Κεχαριτωμένης. Ένας Συμιακός με τα αρχικά Θ.Μ. τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου, καταχώρησε στην εφ. «Ροδιακή», η οποία λογοκρινόταν από τις ιταλικές Αρχές, τα ακόλουθα:

«Ο αείμνηστος Νικόλαος όχι μόνον ως γνήσιος Έλλην έδειξε την προς την πατρίδα αγάπην και αφοσίωσιν αυτού, αλλά και υπήρξε τύπος αγαθού και φιλοστόργου πατρός.

Ήτο γόνος μιας των καλλιτέρων και παλαιοτέρων οικογενειών της νήσου μας, και ετύγχανε γνωστός παρ’ απάσαις ταις ατμοπλοϊκές εταιρείες Πειραιώς και Σμύρνης, παρ’ ων απήλαυε ζωηροτάτων συμπαθειών.

Την κηδείαν του παρηκολούθησαν εις ένδειξιν τιμής και πένθους οι αντιπρόσωποι των ενταύθα ατιμοπλοϊκών εταιρειών, και πολλοί εκλεκτοί εκ των τα πρώτα φερόντων της νήσου μας.

Σημ.: Το δημοσίευμά αυτό ας είναι αφιερωμένο στη μνήμη των Συμιακών που γνώρισαν και δεν θα ξεχάσω ποτέ: Χαριτωμένη Ξάνθη το γένος Βογιατζή, Κώστα Αγαπητίδη δ/ντη εφημ. «Συμαϊκό Βήμα», και στη Μαρία Μιχαλαριά – Βογιατζή ποιήτρια.