Γιάννης Σαμαρτζής: Η χώρα μας, πρωταθλήτρια της ΕΕ το 2023 στο κατα κεφαλήν εισόδημα (ΑΕΠ), αλλά ουραγός στην αγοραστική δύναμη

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Γιάννης Σαμαρτζής
Οικονομολόγος

Η Ελλάδα ανεδείχθη «πρωταθλήτρια» στην αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όλη την Ευρώπη, ανέφεραν από το γραφείο Τύπου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) για το 2023, που αναφέρονται στο πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Σύμφωνα με το υπουργείο, σε ό,τι αφορά στο πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αυτό εμφανίζει την Ελλάδα για το 2023 πρωταθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση με επίδοση 2,5%, και το διαθέσιμο εισόδημα από 18.690 ευρώ το 2022 αυξήθηκε σε 19.150 ευρώ το 2023, σε σταθερές τιμές του 2010. Την ίδια χρονιά, το κατά κεφαλήν πραγματικό εισόδημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έμεινε στάσιμο (συγκεκριμένα, σημείωσε οριακή μείωση).

Συνολικά, την περίοδο 2019- 2023 το πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα αυξήθηκε με ρυθμό υπερδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (2,1% έναντι 1%), τη δε περίοδο που ακολούθησε το ξέσπασμα της πανδημίας (2021- 2023), η διαφορά είναι ακόμα μεγαλύτερη (5,9% μέση αύξηση στην Ελλάδα έναντι 3,1% στην Ευρωπαϊκή Ένωση).

Σε όρους συνολικής (σωρευτικής) αύξησης, την περίοδο 2019-2023 το πραγματικό ελληνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχει αυξηθεί κατά 9,9%, ποσοστό υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (4,8%). Σ’ ό,τι δε, αφορά τα τελευταία τρία χρόνια (2021-2023), που ακολούθησαν τη χρονιά που ξέσπασε η πανδημία (2020), η σωρευτική αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ελλάδα βρέθηκε στο εντυπωσιακό 18,6% (τρίτη υψηλότερη επίδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση), ποσοστό και πάλι υπερδιπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (9,4%).

Το υπουργείο σημείωσε ότι, παρά τις μεγάλες διαδοχικές εξωγενείς κρίσεις (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση), η κυβέρνηση εφήρμοσε μια αποτελεσματική οικονομική πολιτική, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην αύξηση της απασχόλησης κατά περίπου 367 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, από τον Ιούνιο του 2019 ως τον Δεκέμβριο του 2023, καθώς και στην πραγματική αύξηση μισθών στον ιδιωτικό τομέα τα τελευταία τέσσερα χρόνια κατά 6,1%, με παράλληλη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, της φορολογίας εισοδήματος και της φορολογίας περιουσίας.

Όσον αφορά την αγοραστική δύναμη, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η Eurostat, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης διαμορφώθηκε στην Ελλάδα το 2023 στο 67% του ευρωπαϊκού μέσου όρου ή σε ποσοστό 33% κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με τη χώρα μας να καταλαμβάνει την 26η θέση μεταξύ των «27», με τη Βουλγαρία να βρίσκεται στην τελευταία θέση.

Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά, για τον υπολογισμό του εισοδήματος στη χώρα μας, όπου αθροίζονται τα εισοδήματα και οι αμοιβές των συντελεστών παραγωγής που συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία, προφανώς, υπολείπονται των πραγματικών και αλλοιώνουν το αποτέλεσμα.

Γιατί, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ότι το 70% περίπου των φορολογουμένων δήλωσε εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ, ενώ το 40% δήλωσε κάτω από 5.000 ευρώ, (στοιχεία φορολογικών δηλώσεων 2023).

Ακόμη, ότι ο φόρος εισοδήματος που εισπράττει το κράτος από το 85% των ελευθέρων επαγγελματιών, δηλαδή από τους 425.000 ελεύθερους επαγγελματίες, ανέρχεται σε 217 ευρώ ετησίως, ποσό που ανεβαίνει στα 867 ευρώ με το Τέλος Επιτηδεύματος. Επιπρόσθετα, ότι το 54% των αμιγώς ελεύθερων επαγγελματιών, δηλαδή περίπου ένας στους δύο, δήλωσαν μηδενικό εισόδημα.

Εδώ, οφείλουμε να αναφερθούμε στον πληθωρισμό κέρδους, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), ο οποίος παραμένει στη χώρα μας υψηλός και επίμονος, ενώ διατηρείται σε χαμηλότερα ποσοστά στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από την έρευνα αυτή του ΔΝΤ, διαπιστώθηκε ότι ο πληθωρισμός που παρατηρήθηκε στις χώρες της Ευρωζώνης από τις αρχές του 2022, οφειλόταν κατά 45% στα υψηλότερα επιχειρηματικά κέρδη, κατά 40% στις τιμές εισαγωγών και κατά 25% στην αύξηση του εργατικού κόστους.

Η μορφή αυτού του πληθωρισμού που συνεχίζεται στη χώρα μας ακόμη, έστω σε μικρότερο βαθμό, οφείλεται κατά βάση στα τρόφιμα, και προέκυψε, κατά τα φαινόμενα, από τη χειραγώγηση της αγοράς από λίγους κυρίαρχους «παίκτες» στους διάφορους κλάδους του εμπορίου.

Δηλαδή, μεγάλες εφοδιαστικές αλυσίδες στην Ευρώπη και πολλοί κυρίαρχοι όμιλοι διαφόρων κλάδων, εκμεταλλεύτηκαν τη συγκυρία της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία, για να διευρύνουν τα περιθώρια των κερδών τους, όπως ακριβώς περιγράφηκαν στην έρευνα του ΔΝΤ, δηλαδή ως greedflation «απληστία των κερδών», με αποτέλεσμα την δυσβάσταχτη αύξηση των τιμών στη χώρα μας, που οδήγησε - σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς - στη μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.

Με αυτόν τον επίμονο υψηλό πληθωρισμό και τις χαμηλές αποδοχές, οδηγηθήκαμε στο κατώφλι της φτώχειας, που ορίστηκε στα 6,030 ευρώ ετησίως για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, και σε 12.663 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά, ηλικίας κάτω από 14 ετών.

Τό όριο της φτώχειας, σύμφωνα με την Eurostat, ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Οπότε, το μέσο διαθέσιμο ατομικό εισόδημα στην Ελλάδα εκτιμήθηκε στα 10.050 ευρώ, ενώ το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριων μας εκτιμήθηκε στα 18.755 ευρώ ετησίως.

Τα επίπεδο του πληθωρισμού και οι χαμηλές αποδοχές, σε συνδυασμό με τα πολύ χαμηλά δηλωθέντα φορολογικά εισοδήματα, είναι αυτά που προσδιορίζουν την αγοραστική δύναμη και τον βαθμό φτώχειας, όπου η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη από το τέλος θέση, μετά τη Βουλγαρία (30%) και την Ισπανία (26,5%), με το ποσοστό της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού ν’ ανέρχεται στο 26,1%.