Μαρία Καρίκη: Ανεξέλεγκτες εκρήξεις…

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Μαρία Καρίκη

Ψυχολόγος, Msc

Η ψυχική υγεία του ανθρώπου δεν είναι μόνο ένα θεωρητικό, εσωτερικό ζήτημα. Διέπει την καθημερινότητά του και διαπερνάει όλους τους ρόλους και τις σχέσεις του, με κύρια τη σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό. Καλό είναι να μη μας απασχολεί μόνο όταν φτάσουμε σε απροχώρητο σημείο, αλλά να είναι μέρος μια συνεχούς έγνοιας, στοχεύοντας στη διασφάλιση μιας εσωτερικής σταθερότητας και ισορροπίας. Οι άνθρωποι μπορεί να «αγνοούν» την ψυχική υγεία ή να τη θεωρούν δεδομένη. Μπορεί να την παραμελούν ή να πιστεύουν ότι ο χρόνος θα κάνει από μόνος του τη δουλειά που χρειάζεται. Και κάπως έτσι τα θέματα ψυχολογίας μπορούν να παραμένουν αχαρτογράφητα και άλυτα...

Τι γίνεται, όμως, αν εμείς νομίζουμε ότι αντέχουμε ακόμα, αλλά τα διάφορα «συμπτώματα» κάνουν ήδη την εμφάνισή τους; Τα αντιλαμβανόμαστε; Τα αποκωδικοποιούμε σωστά; Τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία και προσοχή; Είμαστε διατεθειμένοι να ψάξουμε σε βάθος τι φταίει; Είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι να κάνουμε κάτι για αυτά; Υπάρχουν κάποιοι που είναι σε άμυνα και φοβούνται να τα παραδεχτούν και να τα «αγγίξουν». Υπάρχουν και εκείνοι που τα αναγνωρίζουν, αλλά νιώθουν αρκετά μπλοκαρισμένοι για να κάνουν κάτι και να ανατρέψουν τα όσα συμβαίνουν έξω και μέσα τους. Βέβαια, υπάρχουν και οι άνθρωποι που θέλουν πολύ να απαλλαγούν από ό,τι τους πνίγει και τους βαραίνει, αλλά ή δεν ξέρουν το πώς ή δεν ξέρουν από πού να πρωτοξεκινήσουν.

Ένα συχνό σημάδι ότι μάλλον έφτασε η ώρα να παρθούν κάποια μέτρα για τη βελτίωση της ψυχικής μας υγείας είναι τα νεύρα, ο εύκολος εκνευρισμός, ο θυμός με το παραμικρό, οι υπερβολικές ή ακραίες αντιδράσεις, η έλλειψη υπομονής, οι έντονοι καβγάδες, οι συχνές παρεξηγήσεις και η αδικαιολόγητη πολλές φορές και υπέρμετρη ευθιξία. Όταν παρατηρεί κανείς τον εαυτό του να παρουσιάζει συχνά τέτοιου είδους συμπεριφορές και αντιδράσεις, σίγουρα οφείλει να ψάξει τι συμβαίνει. Ποια είναι τα αίτια;

Οι έντονες συναισθηματικές μας εκρήξεις δεν συμβαίνουν τυχαία. Κάποιες καταστάσεις, κάποιες συνθήκες ή κάποιες σχέσεις συμβάλλουν σε αυτό. Ο καθένας μας υπάρχει μέσα σε ένα πλαίσιο καταστάσεων και ανθρώπων. Οτιδήποτε διαδραματίζεται μέσα σε αυτό τον επηρεάζει θετικά ή αρνητικά. Κάτι έντονο, βαρύ, παρατεταμένο ή κακοποιητικό μπορεί να φέρει το άτομο στα όριά του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί από ένα σημείο και έπειτα να ελέγξει τις αντιδράσεις του, ακόμα και σε εκείνους που δεν του φταίνε σε τίποτα. Αυτό οφείλεται ίσως σε μια συσσωρευμένη, καταπιεσμένη συναισθηματική φόρτιση μέχρι πρότινος, η οποία δεν εκτονώθηκε όταν έπρεπε και εκεί που έπρεπε…!

Πώς μπορεί, όμως, ένας άνθρωπος να ξαναβρεί την ισορροπία του, αφού αισθάνεται ήδη ότι έχει ξεφύγει και παρεκτρέπεται; Το πιο σημαντικό από όλα είναι να το αναγνωρίσει και να το παραδεχτεί. Να κατονομάσει τι του φταίει ακριβώς! Ποια είναι τα προβλήματα που πρέπει να λύσει; Ή αν δε λύνονται, να βρει τρόπους καλύτερης διαχείρισης και αυτοπροστασίας. Μπορεί να μην είμαστε πάντα υπεύθυνοι για τα προβλήματα που συναντάμε, αλλά έχουμε την ευθύνη της σκέψης μας και της συμπεριφοράς μας απέναντι σε αυτά.

Οι εκρήξεις θα μειωθούν αν βρει κανείς εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης. Αν μπορέσει και ξεκαθαρίσει με τον εαυτό του τι ακριβώς του συμβαίνει και γιατί φέρεται έτσι. Αν πάρει αποστάσεις από εκεί που χρειάζεται, αν εξασκηθεί στην αυτοπειθαρχία, αν βρει άλλους, πιο υγιείς τρόπους εκτόνωσης, αν αναγνωρίσει τα συναισθήματά του (άγχος, παράπονο, αδικία, θυμός, αδιέξοδο κ.λπ.) και τα μοιραστεί με εκείνους που εμπιστεύεται. Δεν χρειάζεται να είναι μόνος κανείς. Το υποστηρικτικό μας δίκτυο είναι σημαντικό! Όλοι μας έχουμε ανάγκη κάποιον να μας ακούσει και να μας καταλάβει. Αμέσως, όλα γίνονται πιο υποφερτά έτσι.

Η σύγχρονη πραγματικότητα φέρνει τον άνθρωπο μπροστά σε πολλές και απαιτητικές προκλήσεις. Η πίεση, το άγχος, τα οικονομικά ζητήματα, οι δύσκολες διαπροσωπικές σχέσεις, ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος αποδυναμώνουν και αλλοτριώνουν όλο και πιο πολύ τον σημερινό άνθρωπο που δεν ξέρει πια πώς να τα προλάβει όλα και πώς (και με ποια σειρά) να διαχειριστεί τις ανάγκες του, τους ρόλους του και τις υποχρεώσεις του. Συχνά, όλα μοιάζουν με «βουνό» και οι αντιδράσεις μπορεί να είναι η επιθετικότητα, ο θυμός, η θλίψη, η απομόνωση, η παραίτηση. Σίγουρα, ο κόσμος αλλάζει και ο πήχης ανεβαίνει σε πολλά πράγματα και μέτωπα.

Για να τα καταφέρει, ωστόσο, ο άνθρωπος είναι σημαντικό να μην επιτρέψει να χάσει την επαφή με τον εαυτό του! Αν χάσει την πίστη στον εαυτό του και την ουσιαστική σύνδεση με αυτό που είναι πραγματικά και με αυτό που επιθυμεί αυθεντικά, τότε δεν θα μπορέσει να αμυνθεί απέναντι στις ταχύτατες αλλαγές και στις τυχόν αλλοιώσεις που υφίσταται από όλους και όλα γύρω του. Αν δεν αντισταθεί συνειδητά, τα προβλήματα θα τον «καταπίνουν» και θα τον αποδυναμώνουν...