Αγαπητός Ξάνθης: Ένα βιβλίο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με τη ρεαλιστική ματιά του κ. Γιάννη Βαληνάκη

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Αγαπητός Ξάνθης*

Ένα πρόσφατο βιβλίο που προσφέρει μια συνοπτική αξιολόγηση μιας πορείας 50 χρόνων σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και την παράλληλη σκιαγράφηση μιας νέας -διεκδικητικής και κερδοφόρας-στρατηγικής του ελληνισμού στη βάση ενός δόγματος περί «ελάχιστης εξασφαλισμένης αποτροπής» από την πλευρά του Ελληνισμού που αποδίδεται από την Ελλάδα και την Κύπρο.

Το νέο βιβλίο του κ. Γιάννη Βαληνάκη με τίτλο «Για μια νέα στρατηγική απέναντι στην Τουρκία», (2004), εκδόσεις: Ι. Σιδέρης αποδίδει την άποψη του τ. υφυπουργού και καθηγητή Διεθνών Σχέσεων για τις τελευταίες πέντε δεκαετίες μέσα από τις δυσκολίες αλλά και τις εθνικές θέσεις στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η περιγραφή των γεγονότων και των απόψεων έχουν μια αλληλουχία και δυνατότητα αντίληψης των καταστάσεων που μετεωρίζονται μεταξύ ειρήνης και σύγκρουσης, μεταξύ διαλόγου και απειλών από τη Γείτονα χώρα.

Η προτάσεις του συγγραφέα περί ανάληψης πρωτοβουλιών σε πολυεπίπεδη διάσταση της χώρας μας σε μια κατεύθυνση επικερδούς συναλλακτικής στρατηγικής (σσ.383-385) και ενός σχεδίου δράσης για μια «ελαχίστη εξασφαλισμένη αποτροπή» (σσ.433-448), αφήνουν στον αναγνώστη την εικόνα της θεώρησης του βιβλίου εκφεύγοντας από την ασάφεια των όρων, κανόνων και θέσεων συμμάχων (σ.16) σε μια κατάσταση που θα αποτρέπει την «κερκόπορτα» υπέρ της Τουρκίας στην διεθνή σκηνή και την ΕΕ (σσ. 225,345), ιδιαιτέρα τώρα που ΕΕ βλέπει την Τουρκία να συμμετάσχει δια της πλαγίας στην αρχιτεκτονικής της άμυνα (σ.240).

Το βιβλίο αγγίζει θέματα που αφορούν τα νησιά μας και τις απαιτήσεις των Τούρκων ακόμη και στο Καστελλόριζο (σ.496) σχετικά με τον ακήρυχτη «ειρηνική μάχη» του Αιγαίου που διαθλάται από την απαστρατικοποίηση των νησιών μας (σ. 495-502) μέχρι και το σχέδιο στήριξης της Θράκης και του βεβαρυμμένου ζητήματος του μεταναστευτικού.

Η Κύπρος κατέχει ειδική θέση στο βιβλίο με τις εξελίξεις από την Εισβολή και τα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ μέχρι και τα σήμερα (σσ. 451-482), τη συμπεριφορά των ελληνικών κυβερνήσεων αλλά και της ΕΕ αλλά επίσης και τις επιδιώξεις της Τουρκίας για τη διχοτόμησης σε δυο κράτη της μεγαλονήσου με τη μορφή συνομοσπονδιακής ένωσης των «ΤΔΒΚ» και ΚΔ.

Η πρόταση όμως για μια ισχυρή ΚΔ διατυπώνεται περίτρανα στο βιβλίο μέσα από ένα συνολικό σχεδιασμό Λευκωσίας και Αθήνας στο πνεύμα αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού με τον κίνδυνο της φινλανδοποίσης της ΚΔ υπέρ τη ς Τουρκίας που θα αποτελούσε ακόμη μια στρατηγική ήττα του Ελληνισμού (σ.482).

Το βιβλίο ανιχνεύει τα θεσμικά όργανα επιτυχίας του νέου σχεδίου στρατηγικής όπως είναι η ΕΥΠ, που οφείλει να αναμορφωθεί σε μια νέα δομή απόμακρη από κομματικές αντεγκλήσεις αλλά με τη δυνατότητα της εξωτερικής αποστολής της να αποτελεί εθνική κρίσιμη προτεραιότητα και απόφαση επιβολής της τεχνολογικής, της λειτουργικής και της θεσμικής θωράκισής της, άμεσα (σ.493).

Το πόνημα παρουσιάζει την Τουρκία ως μια αναθεωρητική δύναμη, η οποία σταθερά σχεδιάζει τη «γιγάντωσή» της προκειμένου, πάνοπλη σε μερικά χρόνια, να υλοποιήσει μεταξύ άλλων τη «Γαλάζια Πατρίδα», γι’ αυτό διαφαίνεται ότι η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν θεμελιώδεις δομικές ασυμμετρίες που ασκούν καταλυτική επίδραση στις εκατέρωθεν προσεγγίσεις των «φλεγόντων» ζητημάτων, τα οποία χωρίζουν τους δύο γείτονες (σ.355).

Η δε «Γαλάζια Πατρίδα» ως επιδίωξη των Τούρκων αναφέρεται πολλάκις στο βιβλίο για να αποδώσει το βάρος της εθνικής στόχευσης της μεγάλης Τουρκίας (σσ. 43,121,355,427,510) σ’ ένα ηγετικό, κομβικό ρόλο στην ευρεία περιοχής της Μ. Ανατολής-Κόλπου μέχρι και την Κασπία Θάλασσα. Η διεθνής αστάθεια, ο επικίνδυνος Γείτονας και με μια Ευρώπη ασθμαίνουσα απαιτούν εκ’ μέρους της Αθήνας μια συνεχής εγρήγορση, έγκαιρη πληροφόρηση, ορθή αξιολόγηση και πρόληψη κινδύνων-κυρίως όμως σαφής στρατηγική με ευέλικτη αναπροσαρμογή, όταν και όπου απαιτηθεί (σ.54).

Η κατακλείδα του βιβλίου είναι η ανάγκη για ένα νέο «έξυπνο σχέδιο» αξιόπιστης αποτροπής αλλά και δράσης στο πλαίσιο εθνικής ισχυροποίησης για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με την ΕΕ και του συμμάχους μας δίπλα ως πολλαπλασιαστές ισχύος, υποστήριξης και ασπίδα σε εξωτερικές απειλές (σ.477) στην έδραση βέβαια ενός ειλικρινούς και υγιούς πατριωτισμού (σσ.435,449), ακόμη και εάν χρειαστεί η ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά του αντιπάλου και όχι βέβαια ενός εφησυχασμού στη βάση πολιτικών αφελών εκτιμήσεων περί εγκατάλειψης των επιθετικών βλέψεων της Τουρκίας (σ.449).

Η θέση του κ. Βαληνάκη παραμένει εδώ και καιρό σταθερή, την έχουμε διακρίνει και προγενέστερα σε άρθρο του στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» στις 31.01.2021 με τίτλο «Γιατί με τη σημερινή στρατηγική δεν κερδίσουμε την Τουρκία», όπου στο τέλος επισημαίνεται: «Στην αναμέτρηση με την Τουρκία δεν μπορούμε να χάνουμε συνεχώς έδαφος ή να αναβάλλουμε με την ψευδαίσθηση ότι κάποτε θα παραιτηθεί από τις παράλογες αξιώσεις της. Πρέπει, αντίθετα να την κερδίσουμε».

Αλλά και στο προγενέστερο βιβλίο του, «Η Ελλάς των Τεσσάρων Θαλασσών», (2020). Αθήνα: Ι. Σιδέρης διατυπώνεται επίσης η ανάγκη για μια νέα διεκδικητική στρατηγική παρά τις επίσημες δηλώσεις εντός μιας αποτρεπτικής στρατηγικής απέναντι στη Γείτονα, που δείχνει στοιχεία όμως αναποτελεσματικότητας. Το σχέδιο «Ελλάς επί Τέσσερα» είναι μια πρόταση αντιπαραβολής στη «Γαλάζια Πατρίδα» των Τούρκων, γιατί απλά υπερτερεί εντυπωσιακά λόγω στήριξης από το Δ.Δ, της Θάλασσας.

ΣΧΟΛΙΟ:

► Το εξεταζόμενο βιβλίο: «Για μια νέα στρατηγική απέναντι στην Τουρκία», είναι ένα πολύπτυχο «τετράδιο διεθνών σχέσεων» που αγγίζει το ειδικό ζήτημα των Ε-Τ σχέσεων κάτω από μια ματιά ρεαλιστική αλλά και κριτική άποψη για τα τελευταία 50 χρόνια καταθέτοντας στοχασμούς, διαφορετικές σκέψεις αλλά και εναλλακτικές προτάσεις για μια άλλη πορεία εθνικής φιλοδοξίας και συνεκτικής στρατηγικής.

Διάλογος ναι, αλλά με επικερδείς προοπτικές εξασφαλίζοντας το πατριωτικό γόητρο του Ελληνισμού!

Καλοδιάβαστο…

* Ο αρθρογράφος είναι αρχιτέκτονας, μεταδιδακτορικός υπότροφος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, διδάσκων στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών: Αρχαιολογία, Γλωσσολογία, Διεθνείς Σχέσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση».