Μανώλης Κολεζάκης: Εθνικό Σύστημα Υγείας-Ε.Σ.Υ. (η Ιστορία του και η Φιλοσοφία του στην Ελλάδα)

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Μανώλης Κολεζάκης

manolisnkolezakis@hotmail.com

Έκθεση Beveridge

Η Έκθεση Beveridge ή ακριβέστερα “Beveridge Report”, κατατέθηκε στην Αγγλική Βουλή των Κοινοτήτων, στις 20 Νοεμβρίου του 1942, με εντολή του βασιλιά Γεωργίου ΣΤ΄, και αποτελείτο από 302 σελίδες. Ήταν η αρχή της θέσπισης του κοινωνικού κράτους ή «κράτους πρόνοιας», “Welfare state” στη Μ. Βρετανία.

Πρότεινε μεγάλες αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας για να αντιμετωπίσει αυτό που ο ίδιος ονόμασε ως «πέντε γίγαντες στον δρόμο της ανοικοδόμησης» Want, Disease, Ignorance, Squalor, Idleness, «Θέλω», Ασθένεια», Άγνοια», «Αθλιότητα», «Απραξία». Δημοσιευμένη στα μέσα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υποσχέθηκε ανταμοιβή σε όποιον προσφέρει. Υπερδημοφιλής από την κοινή γνώμη, αποτέλεσε την βάση για τον μεταπολεμικό ανασχηματισμό γνωστό ως κοινωνικό κράτος, ο οποίος συμπεριλάμβανε την επέκταση της κοινωνικής ασφάλισης και την δημιουργία του NHS (National Health Service-Εθνικού Συστήματος Υγείας της Μ. Βρετανίας).

«Τώρα, που ο πόλεμος καταργεί ορόσημα κάθε είδους, υπάρχει η ευκαιρία να αξιοποιήσουμε την εμπειρία σε ένα σαφές πεδίο. Μια επαναστατική στιγμή στην ιστορία του κόσμου είναι μια εποχή για επαναστάσεις, όχι για μπαλώματα».

Στην καρδιά του σχεδίου του Μπέβεριτζ για την απαλλαγή της Βρετανίας από την Έλλειψη και τους συντρόφους της βρισκόταν ένα ολοκληρωμένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας: καθολικά επιδόματα, ώστε οι οικογένειες να μην «στερούνται ποτέ τα μέσα για μια υγιή διαβίωση» λόγω έλλειψης εργασίας ή εισοδήματος.

Ο Μπέβεριτζ ανέθεσε στο κράτος να θεσπίσει ένα «εθνικό ελάχιστο όριο», ένα δίχτυ ασφαλείας κάτω από το οποίο κανείς δεν θα μπορούσε να πέσει. Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου του ήταν ένα σύστημα εισφορών που θα παρείχε στον πληθυσμό το δικαίωμα σε επιδόματα μητρότητας, τέκνων και ανεργίας, κρατικές συντάξεις και επιδόματα κηδείας. Στη βάση όλων αυτών θα βρισκόταν ένα δωρεάν, στο σημείο χρήσης, καθολικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, για τη φροντίδα της υγείας του έθνους ανεξάρτητα από τις προσωπικές περιστάσεις.

Ε.Σ.Υ-Ελλάδα

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), στην Ελλάδα ιδρύθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1983 από την πρώτη Κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου με τον Νόμο 1397/1983 στα πλαίσια μεταρρύθμισης και αναβάθμισης της δημόσιας υγείας και της λειτουργικής ενοποίησης των δημόσιων υποδομών περίθαλψης. Σκοπός του ήταν η ιατροφαρμακευτική και νοσηλευτική κάλυψη των αναγκών του ελληνικού πληθυσμού και όσων διέμεναν στην Ελλάδα, μέσω της παροχής δωρεάν υπηρεσιών. Για το μεγαλύτερο τμήμα του λαού, εθεωρείτο, σύμβολο Αλλαγής.

Εθεωρείτο ένα καλό όπλο εναντίον των λεγόμενων «εμπόρων» της υγείας. Γιατί υπήρχαν κάποιοι γιατροί, παρότι μειοψηφία, που γενίκευαν, με τη συμπεριφορά τους έναντι των ασθενών, την αρνητική λαϊκή στάση.

Για το μεγάλο τμήμα του του κοινωνικού συνόλου θεωρείται σύμβολο συνέχειας και συνέπειας. Κάτι που ήταν μέσα στο όρα­μα. Για την άρχουσα τάξη, χωρίς βέβαια και αυτή να το τεκμηριώνει, το Ε.Σ.Υ. αποτελεί σύμβολο ανατροπών, άρα από την πλευρά της στόχο για ανατροπή.

Ας μην ξεχνάμε ότι η άρχουσα τάξη όχι μόνο αδιαφορούσε για την πρόνοια του κράτους αλλά εγκατέλειπε τις ευπαθείς ομάδες στην «πρόνοια» της φιλανθρωπίας, ενώ προωθούσε ασφαλιστικά μόνο την ανταποδοτικότητα, υποκύπτοντας συνήθως μόνο σε ομάδες πίεσης, κατ’ εξοχήν προνομιούχες, ήλεγχε αλλά και κερδοσκοπούσε στο χώρο της περίθαλψης, ενώ αγνοούσε τον τομέα της Υγείας.

Για πολλούς πολιτικούς με κάποια αυτοδύναμη δράση, το Ε.Σ.Υ. δεν είναι παρά ένας εκσυγχρονισμός. Θα μπορούσαν με κάποια στρογγύλευση να το δουν σαν βαλβίδα εκτόνωσης που θα συγκρατούσε την έκρηξη των ριζικών αλλαγών στην παραγωγική και κοινωνική βάση. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν αντιδράσεις και συγκρούσεις στην ίδια την παραγωγική βάση στον τομέα της Υγείας (φάρμακο, παραγωγή αναλώσιμων υλικών κ.λπ.).

Υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό τμήμα του λαού που βλέπει το Ε.Σ.Υ., κυρίως ως το σύστημα που θα του λύσει τα καυτά καθημερινά προβλήματα της περίθαλψής του. Αγνοεί ή ξεχνάει τους περιοριστικούς παράγοντες που πρέπει να αναιρεθούν και όχι απλώς να παραμεριστούν, τις δυσκολίες και τη μακρά πορεία που απαιτείται.

Η στάση του ως προς το Ε.Σ.Υ. κυρίως συναρτάται από την επαφή του:

• με τις απλές βελτιώσεις
• με την κατάργηση της ουράς στα Εξωτερικά Ιατρεία
• με την ύπαρξη ή όχι της λίστας αναμονής
• με τη συμπεριφορά των λειτουργών της Υγείας ή του απλού προσωπικού των υγειονομικών μονάδων
• με την απλή θωριά του υπερσύγχρονου ιατρικού εξοπλισμού ή την απουσία του
• με την καθαριότητα κ.λπ.
• με τη σύγκριση με το χθες, ή με τη σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα.

Συμπερασματικά, η σημασία του κράτους πρόνοιας, όσο αφορά τον τομέα της υγείας, μέσα σε μια κοινωνία αλληλεγγύης, μπορεί και πρέπει να κατοχυρωθεί.