Αγαπητός Ξάνθης: «Ποιος κυβερνάει τον κόσμο;» ένα βιβλίο, γνωστικής εξόρυξης

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Αγαπητός Ξάνθης* 

Οι ώρες του καλοκαιριού είναι φιλικές για ένα διάβασμα έξω από τα στερεότυπα της ανάγκης. Βέβαια, ακόμη και σ’ αυτές τις στιγμές η βιωματική διάθεση επιλογής περιεχομένου ενός αναγνώσματος δεν απουσιάζει. Είναι αυτό που κάποιοι το ονομάζουν εσωτερικό σκίρτημα και άλλοι, ξυπνητήρι.

Αυτό το κουδούνισμα με έφερε να διαβάσω το βιβλίο του κ. Νοάμ Τσόμσκι με τίτλο: «Ποιος Κυβερνάει τον Κόσμο;» (2014), Μτφρ. Α. Καλοκύρης, εκδόσεις Πατάκη. Ένα πόνημα που περιστρέφεται γύρω από τη μεταπολεμική εξουσία των ΗΠΑ, τα παράπλευρα που προκαλούνται στο τοπίο των διεθνών σχέσεων αλλά και στις δύο μεγάλες απειλές με δυσοίωνες προοπτικές στην ιστορία της ανθρωπότητας (σ.269).

1. Η περιβαλλοντική καταστροφή.
2. Ο πυρηνικός πόλεμος.

Η επισήμανση ότι βρισκόμαστε για πρώτη φορά στην Ιστορία μας αντιμέτωποι με μια πιθανή καταστροφή των προοπτικών μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης — και όχι βέβαια σε κάποιο μακρινό μέλλον — δείχνει την ανάγκη αναθεώρησης λήψης πολιτικών αποφάσεων και για το πώς μπορούμε να τις αλλάξουμε πριν είναι πολύ αργά.

Το βιβλίο ανοίγει ένα κεφάλαιο για την σημερινή παρακμή της Αμερικής, διεισδύοντας στα αίτια και τις συνέπειες με φόβο για την τελική πτώση της, παρά τις όποιες γραμμές που παρακολουθεί με «θεϊκή συνέπεια», οι οποίες εδράζονται σ’ έναν υπερβατικό στόχο: στην εδραίωση της ειρήνης και την ελευθερία στο εσωτερικό της χώρας, όπως και παντού αλλού, από τη στιγμή που «η αρένα στην οποία οι ΗΠΑ πρέπει να υπερασπιστούν και να προωθήσουν τον στόχο τους είναι πλέον παγκόσμια».

Όμως, παρά την πρόθεση, τα γεγονότα πολλές φορές διαψεύδουν τις αρχικές προσδοκίες, όπου παρατίθενται εύλογα παραδείγματα στο ξεφύλλισμα του βιβλίου, από το Βιετνάμ μέχρι το Ιράκ, από τον Μπιν Λάντεν έως την Αραβική Άνοιξη.

Το βιβλίο έχει και κοινωνικό περιεχόμενο, ασχολούμενο με τη νέα τάξη των εργαζομένων στο φοβισμένο και αβέβαιο περιβάλλον εργασίας, με το οποίο ωθούνται σε μια οριζόντια διαδικασία χωρίς απαιτήσεις, υπό την πίεση της απειλής της ανεργίας και της Τ.Ν..

Η κατατεθείσα «ελπίδα για αλλαγή» μεταφράστηκε έξυπνα από τον Τραμπ (σ.413), απευθυνόμενος σε συγκεκριμένο πολιτικό λευκό κοινό, σε μια στροφή κατά των εξαγγελθέντων μέτρων της κλιματικής προστασίας και της ατζέντας «ΛΟΑΤΚΙ», και υπέρ της «Μεγάλης Αμερικής» για τις δύο εκλογές του στη θέση του Προέδρου-Πλανητάρχη.

Η χρήση ισχύος και απειλών έχει γίνει συνήθης τροφή για τον Λευκό Οίκο. Η υπογράμμιση από τον συγγραφέα του μότο του Κίσινγκερ: [ότι όποια περιοχή ξεφεύγει από τον έλεγχο και την επιρροή των ΗΠΑ μπορεί να λειτουργήσει ως «υιός» που θα μεταδώσει τη μόλυνση], δημιουργεί ένα πολιτικό πλαίσιο (σ.129) και μεταφέρει στον αναγνώστη τη σημερινή σκέψη της Ουάσιγκτον για τις ζώνες επιρροής στη Μέση Ανατολή αλλά και στο Καύκασο.

Η πρόσφατη υπογραφή ειρήνης του Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία για τα από καιρό διεκδικούμενα εδάφη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ παρουσία του κ. Τραμπ υποδηλώνει την υπαγωγή των δύο χωρών κάτω από τη σφαίρα της εμπορικής επιρροής των ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας την «θεραπεία» τους από υιό σε συνεργατικό κομμάτι στην αμερικανική εξαγωγική αλυσίδα.

Ο κ. Τσόμσκι, ρεαλιστής αλλά και ακριβοδίκαιος στην πένα του, δεν αφήνει περιθώρια διφορούμενων συνθηκών και σκέψεων.

Στο μεγάλο ερώτημα που αποτελεί και τίτλο του βιβλίου «Ποιος κυβερνάει τον κόσμο;», απαντάει ο συγγραφέας χρησιμοποιώντας «το κράτος» ως τον πυρήνα των διεθνών σχέσεων αλλά και συνοδεύοντας τις μεγάλες δυνάμεις (σ.394).

Παράλληλα, προσφέρει και ένα κεντρικό φιλοσοφικό-συμπληρωματικό ερώτημα στη βάση «ποιες αρχές και αξίες διέπουν τον κόσμο;» (σ.425), με το δεύτερο δίλημμα να οφείλει να έχει δεσπόζουσα θέση στη σκέψη των πολιτών αλλά και των ισχυρών κρατών, που απολαμβάνουν σήμερα ένα ευνοϊκό καθεστώς ανάπτυξης χάρη στους αγώνες των προγόνων τους, αλλά πλέον να αντιμετωπίσουν κρίσιμες επιλογές προκειμένου να απαντήσουν σε προκλήσεις με τεράστια ανθρωπιστική σημασία.

Το βιβλίο συστήνεται ως ένα τετράδιο γνώσης και πληροφόρησης για τη διεθνή σκηνή, που αυτή την περίοδο πάσχει από μια αθάρρευτη δυστοπία.

Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία αλλά και η «ασθμαίνουσα» ευρύτερη Ευρώπη δεν μπορούν να παίζουν με τα συμφέροντά τους και μόνο. Η ανθρωπότητα δεν τους ανήκει· ανήκει στο μέλλον των παιδιών μας. Διαβάζοντας το βιβλίο, μπορεί κάποιος/κάποια να το αντιληφθεί καθαρότερα.

*Ο αρθρογράφος είναι αρχιτέκτονας, μεταδιδακτορικός υπότροφος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, διδάσκων στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών: Αρχαιολογία, Γλωσσολογία, Διεθνείς Σχέσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση».