Ο Πυρηνικός γείτονας που μπορεί να γίνει... Φουκουσίμα

Ενώ η παγκόσμια κοινή γνώμη ασχολείται με τα τελευταία δραματικά γεγονότα στην Ιαπωνία, το ελληνικό ενδιαφέρον στρέφεται και προς το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας αλλά και της γειτονικής Βουλγαρίας.

Ενώ η παγκόσμια κοινή γνώμη ασχολείται με τα τελευταία δραματικά γεγονότα στην Ιαπωνία, το ελληνικό ενδιαφέρον στρέφεται και προς το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας αλλά και της γειτονικής Βουλγαρίας. Το εν λειτουργία βουλγαρικό πυρηνικό εργοστάσιο στο Κοζλοντούι και το υπό κατασκευή εργοστάσιο στο Μπέλενε, μόλις λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη και την θάλασσα του Αιγαίου, δικαιολογημένα μας προβληματίζουν και μας φοβίζουν. Το πυρηνικό εργοστάσιο του Κοζλοντούι βρίσκεται δίπλα στο Δούναβη, στα σύνορα με την Ρουμανία, και η κατασκευή του άρχισε το 1970 από τους Ρώσους. Από τους έξι συνολικά πυρηνικούς αντιδραστήρες που διαθέτει σήμερα λειτουργούν οι δύο, οι μονάδες 5 και 6, που κατασκευάσθηκαν το 1987 και 1991 αντίστοιχα και εκσυγχρονίστηκαν το διάστημα 1999-2002. Το 2004 μετά από προγενέστερη συμφωνία της Βουλγαρίας με την ΕΕ , οι αντιδραστήρες 1 και 2 τέθηκαν εκτός λειτουργίας. Στο τέλος του 2006, πριν την είσοδο της Βουλγαρίας στην ΕΕ, τέθηκαν εκτός λειτουργίας και οι αντιδραστήρες 3 και 4. Σε μία έρευνα του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ το 1995, οι μονάδες 1 και 2 συμπεριλαμβανόταν στους 10 πλέον επικίνδυνους πυρηνικούς αντιδραστήρες στον κόσμο. Το Κοζλοντούι παράγει περί το 40% της ηλεκτρικής ενέργειας της Βουλγαρίας από την οποία το 14% το εξάγει. Η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας της Βουλγαρίας διαβεβαιώνει ότι οι λειτουργούντες αντιδραστήρες έχουν σχεδιασθεί με υψηλό δείκτη αντισεισμικής προστασίας, έχουν τριπλό σύστημα ασφαλείας και μπορούν να αντέξουν σεισμό 7 ρίχτερ, που είναι το μάξιμουμ προβλεπόμενο για την περιοχή. Επίσης υπάρχει σχεδιασμός για αντιμετώπιση πλημμυρών στο παρακείμενο Δούναβη. Στο Κοζλοντούι εργάζονται 4200 άτομα και τα πυρηνικά απόβλητα στέλνονται με κοντέινερ στη Ρωσία. Η Βουλγαρία μελετά την παράταση λειτουργίας του εργοστασίου Κοζλοντούι και μετά το 2017. Το υπό κατασκευή δεύτερο Πυρηνικό εργοστάσιο είναι στο Μπέλενε επίσης δίπλα στο Δούναβη , στα σύνορα με την Ρουμανία. Η ιδέα της κατασκευής χρονολογείται από την δεκαετία του 70 ενώ επίσημα αποφασίσθηκε το 1981. Ο σχεδιασμός του έγινε από ρωσική εταιρία για 4 αντιδραστήρες και μέχρι το 1990 είχε προχωρήσει η κατασκευή του 40% του πρώτου αντιδραστήρα. Οι πολιτικές αλλαγές, μετά την πτώση του Κομουνισμού, ανάγκασαν την Βουλγαρία να σταματήσει τις εργασίες όχι όμως να εγκαταλείψει και τα σχέδιά της για δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο. Το έτος 2002 αποφασίσθηκε η αναθέρμανση του σχεδίου, το 2006 άρχισε η διενέργεια διαγωνισμού για ανεύρεση κατασκευαστικής εταιρίας και το 2008 υπογράφθηκε συμφωνία με ρωσική εταιρία για την έναρξη κατασκευής των νέων αντιδραστήρων 1 και 2. Οι νέοι αντιδραστήρες σχεδιάζονται να είναι τρίτης γενεάς, και σύμφωνα με τις δηλώσεις των Βουλγάρων αξιωματούχων θα διαθέτουν τα τελειότερα υπάρχοντα ενεργητικά και παθητικά συστήματα ασφαλείας. Οι νέοι αντιδραστήρες θα λειτουργήσουν το 2013 και 2014 αντίστοιχα και η σύμβαση συνεργασίας με την κατασκευάστρια εταιρία έχει διάρκεια 60 έτη. Το 2007 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε την σύμφωνη γνώμη της λέγοντας ότι το νέο Πυρηνικό εργοστάσιο πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Το πυρηνικό εργοστάσιο του Μπέλενε, λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής του αλλά και λόγω της σπουδαιότητας της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγει κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον κυβερνήσεων και εταιριών. Ήταν ένα από τα κύρια θέματα συζητήσεων κατά την επίσκεψη Πούτιν στην Βουλγαρία το 2010 , ενώ η Βουλγαρία έκανε επίσημη πρόταση σε Κροατία , Σερβία και Σκόπια για συμμετοχή στο κόστος κατασκευής και στην εκμετάλλευση. Το κόστος κατασκευής του που υπολογίζεται σε 6,3 δισεκατομμύρια ευρώ ακόμη αποτελεί σημείο διαφωνιών μεταξύ κυβέρνησης και ρωσικής εταιρίας, ενώ πολλές εταιρίες από την Αυστρία, την Γαλλία, την Αγγλία, την Φινλανδία, την Κίνα και τις ΗΠΑ θέλουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα... Οι πρόσφατες διαρροές πληροφοριών από το WIKILEAKS έφεραν στη δημοσιότητα πληροφορίες για παράπλευρες μυστικές συμφωνίες στην κατασκευή του εργοστασίου. Πάντως η βουλγαρική κυβέρνηση και οι βουλγαρικές πολιτικές δυνάμεις παρά την εξέλιξη των συμφωνιών είναι ακόμη διχασμένες μεταξύ της κατασκευής ενός πυρηνικού εργοστασίου στο Μπέλενε ή της εγκατάστασης των δύο νέων αντιδραστήρων στο εργοστάσιο του Κοζλοντούι με την ονομασία 7 και 8. Μετά το ατύχημα στην Φουκουσίμα της Ιαπωνίας η κοινή γνώμη της Βουλγαρίας αρχίζει να αντιδρά ενώ ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Ενέργεια δήλωσε ότι η κατασκευή ενός Πυρηνικού εργοστασίου στο Μπέλενε πρέπει να επανεξετασθεί με επιπρόσθετες τεχνολογικές και γεωλογικές μελέτες παρά την σχετική άδεια που δόθηκε από την ΕΕ το έτος 2007. * Γράφει ο ταξίαρχος Ν. Καλημερίδης. Είναι πρώην Στρατιωτικός Ακόλουθος στην Ελληνική Πρεσβεία στην Βουλγαρία και έχει μεταπτυχιακό από το Κέντρο Διπλωματικών και Στρατηγικών μελετών.