Έχουν και τα βιβλία την ιστορία τους...

«Τα ρεπορτάζ που δεν έγραψα» του Μιχάλη Μαστή

Με αυτό τον ανατρεπτικό τίτλο ο Μιχάλης Μαστής μάς εισάγει στο περιεχόμενο του βιβλίου του, ενός βιβλίου διαφορετικού, μη αναμενόμενου.


Δημοσιογράφος με εικοσαετή πείρα, δοκιμασμένος σε όλα τα είδη του ρεπορτάζ, όπως εξομολογείται και ο ίδιος (δικαστικό-αστυνομικό, κοινωνικό, ραδιοφωνικό, τηλεοπτικό, λιμενικό, κ.λ.π.), καταθέτει την εμπειρία του από τη πολυετή θητεία του στον κόσμο της δημοσιογραφίας: «Με δύο δεκαετίες συμπληρωμένες στο ‘κουρμπέτι’ ένας ρεπόρτερ μπορεί να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό ότι έχει γνωρίσει τον κόσμο κι απ΄την καλή κι απ΄την ανάποδη. Κυρίως από την ανάποδη».

«Τα ρεπορτάζ που δεν έγραψα» αποτελεί, λοιπόν, μια συλλογή από περιστατικά και βιώματα του συγγραφέα από την εποχή των σπουδών του μέχρι και σήμερα, ύστερα από 22 χρόνια δημοσιογραφικής καριέρας. Τότε που το ρεπορτάζ γινόταν επί τόπου, όπως τονίζει κι ο ίδιος, στο γεγονός και όχι μέσω Facebook και Twitter.

Πρόκειται για καταστάσεις που βίωσε ο Μιχάλης Μαστής κάτω από την ασφυκτική πίεση του χρόνου, «του χειρότερου εχθρού ενός δημοσιογράφου», στον απόηχο των γεγονότων και της καυτής επικαιρότητας.

Τα περιστατικά αυτά, ευτράπελα τις περισσότερες φορές, τα φύλαξε στη μνήμη του σαν πολύτιμα πετράδια (όπως θα έλεγε και η M. Yourcenar) και τα παραδίδει τώρα στον αναγνώστη ως μια κατάθεση ψυχής. Γραμμένα σε ύφος εξομολογητικό, ενίοτε και νοσταλγικό, τα κείμενα αυτά δίνουν την εντύπωση ότι κυοφορούνταν στην καρδιά και το νου του συγγραφέα τους για χρόνια, πιέζοντας να βγουν προς τα έξω, μέχρι που εκείνος κατάφερε τελικά να τους δώσει μορφή και να τα συγκεντρώσει σε ένα βιβλίο.


Κι ο τοκετός αυτός έβγαλε κάτι όμορφο: πενήντα πέντε σύντομα, διασκεδαστικά κείμενα με τίτλους ελκυστικούς, κάτι σαν χρονογραφήματα θα έλεγα (δεν είναι τυχαίο που σε ένα από αυτά αναφέρεται ρητά το όνομα του Δημήτρη Ψαθά), που διαβάζονται ευχάριστα οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας.

Ιδιαίτερα διασκεδαστικά βρήκα τα: «Για ένα αλκοτέστ κόντεψε να χωρίσει», «Η ανταπόκριση από… λάθος σπίτι», «Αθώος, Αθώος!», όπως και το «Δεν τον έπιανε το …ματάκι», όπου ο πρωταγωνιστής, δημόσιο πρόσωπο της τοπικής αυτοδιοίκησης, έχει τέτοια αίσθηση του χιούμορ που φτάνει μέχρι τον αυτοσαρκασμό (η διακωμώδηση των προσωπικών μας αδυναμιών δείχνει υψηλό δείκτη ευφυΐας, λένε οι ειδικοί). Όσο για το ανυποψίαστο θύμα της φάρσας στο «Φέρε πίσω το πεντοχίλιαρο, ρε», δηλώνω κατηγορηματικά ότι δε θα ήθελα να ήμουν στη θέση του σε καμία περίπτωση, αφού όπως φαίνεται και παραδέχεται και ο ίδιος, ο κ. Μαστής, είναι μεγάλο «πειραχτήρι» με τους συνεργάτες και οικείους του.

Ο εύθυμος χαρακτήρας των κειμένων αυτών, όμως, δεν αποκλείει την κριτική ματιά, μέσα από αιχμές και κάθε είδους προβληματισμό, κοινωνικό, πολιτικό, κ.λ.π. Για παράδειγμα, όταν αναφέρει ο συγγραφέας στο «Έπλεαν σε πελάγη δυστυχίας» το πόσο προβλέψιμοι ήταν και εξακολουθούν να είναι οι πολιτικοί στις δηλώσεις τους, σε σημείο που οι δημοσιογράφοι να γνωρίζουν πολλές φορές εκ των προτέρων τι θα πουν και πώς θα το πουν!

Επίσης, αρκετές από τις καταστάσεις που περιγράφει είναι κωμικοτραγικές, για γέλια και για κλάματα δηλαδή, ενδεικτικές του παραλογισμού που βιώνουμε συχνά στην καθημερινότητά μας. Εξίσου ενδιαφέροντα είναι όσα λέει ο Μιχάλης Μαστής και για το δικαστικό ρεπορτάζ, το πιο δύσκολο, το πιο εξουθενωτικό, αλλά –κατά τη γνώμη του- και το πιο συναρπαστικό: «Στα τρία περίπου χρόνια που έμεινα στο χώρο, είδα και έμαθα πολλά. Βίωσα την αγωνία και την ένταση των ανθρώπων. Την απελπισία. Είδα δικομανείς να ταλαιπωρούν και να ταλαιπωρούνται. Είδα απίστευτους καβγάδες και αδικίες. Είδα δικαστές και εισαγγελείς να επιτελούν το έργο και την αποστολή τους. Είδα και άλλους χωρίς αποστολή!»

Το βιβλίο του ο Μιχάλης Μαστής το αφιερώνει στη σύντροφό του, στα παιδιά του και σε όλη του την οικογένεια, ξεχωρίζοντας τον αδερφό του Λουκά, αρχισυντάκτη του για δύο δεκαετίες. Ιδιαίτερη μνεία κάνει ο συγγραφέας στο δάσκαλό του, Σταύρο Απέργη, τη μνήμη του οποίου περιβάλλει με πολύ σεβασμό και αγάπη, αφού, όπως σημειώνει, ο αείμνηστος αρχισυντάκτης της «Ελευθεροτυπίας» του δίδαξε να κάνει ρεπορτάζ με την ψυχή του και αποκλειστικά και μόνο για τους αναγνώστες του. Τιμά λοιπόν τους δασκάλους του και αυτό είναι προς τιμήν του.

Ευχόμαστε «Καλοτάξιδο!» το βιβλίο του κ. Μ. Μαστή. Και να έχει και συνέχεια: η θητεία του στον «ιερό χώρο της μαχόμενης δημοσιογραφίας» να δώσει και άλλους τέτοιους καρπούς.

Γράφει η Στέλλα Π. Βουτσά
φιλόλογος, Γυμνάσιο Καλυθιών Ρόδου
Διδάκτωρ Λογοτεχνίας