Θα το πάρουν το μήνυμα;

Rodiaki NewsRoom

Μόλις ενημερώθηκα το πρωί του Σαββάτου από το διαδίκτυο για το επερχόμενο δημοψήφισμα, η πρώτη σκέψη που μου πέρασε ήταν η αποχή και η επιστροφή της «καυτής πατάτας» στις κυβερνήσεις που οδήγησαν τη χώρα στο έσχατο σημείο τα τελευταία 35 χρόνια -μηδεμίας εξαιρουμένης, ακόμη και της σημερινής που με τις κακές έως ανύπαρκτες διαπραγματευτικές (;) της κινήσεις «πρόλαβε» μέσα σε 5 μήνες να βάλει και αυτή το λιθαράκι της ροκανίζοντας αδικαιολόγητα χρόνο, περισσότερο σπαταλώντας τον σε επικοινωνιακά παιχνίδια παρά σε κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, και αθετώντας παράλληλα μνημονιακές υποχρεώσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων αδιαφορώντας για την αύξηση των κρατικών δαπανών χωρίς την ταυτόχρονη λήψη αντίστοιχων ισοδύναμων μέτρων εξοικονόμησης.

Αποκορύφωμα, φυσικά, ήταν η απόφαση της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος εν μέσω τουριστικής περιόδου και οριακών κοινωνικών καταστάσεων, που όλοι βιώνουμε τις τελευταίες ημέρες και επιφέρουν τεράστιες οικονομικές απώλειες που ανεβάζουν κι άλλο τον τελικό λογαριασμό.

Μετά από ώριμη σκέψη και αναλογιζόμενος τους στίχους ενός γνωστού τραγουδιού «φοβάμαι γι’ αυτά που θα γίνουν για μένα, χωρίς εμένα» συνειδητοποίησα ότι τελικά το δημοψήφισμα –έστω και σε πολύ κακό timing- αποτελεί τουλάχιστον μία μοναδική ευκαιρία να δώσουμε ένα μήνυμα στους πολιτικούς που μας κυβερνούν από το ‘80 μέχρι και σήμερα. Αφού οι ίδιοι, λοιπόν, είναι ανίκανοι να αναλάβουν την ευθύνη των πολιτικών τους αποφάσεων, ας πάρουμε εμείς την τύχη στα χέρια μας.

Άλλωστε, αργά ή γρήγορα θα οδηγούμασταν σε αυτό το σημείο. Είτε το αποτέλεσμα είναι «ΝΑΙ» είτε «ΟΧΙ», τουλάχιστον θα γνωρίζουμε ότι την απόφαση την πήρε ο λαός. Αυτή είναι, άλλωστε, και η πεμπτουσία της Δημοκρατίας. Δημοκρατική απόφαση δε σημαίνει κατ’ ανάγκην ορθή απόφαση (άλλωστε με δημοκρατικό τρόπο δεν ήπιε και το κώνειο ο Σωκράτης;), δεν παύει όμως να αποτελεί μία πλειοψηφική απόφαση που θα πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους το βράδυ της Κυριακής και να μας βρει ενωμένους για την επόμενη ημέρα, όποια κι αν είναι αυτή.

Παραβλέποντας τις όποιες νομικές ενστάσεις μου σχετικά με τη συνταγματικότητα του εν λόγω δημοψηφίσματος, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας: Το δημοψήφισμα δεν έχει να κάνει με την αποδοχή ή μη της συγκεκριμένης πρότασης των δανειστών, η οποία πλέον όχι μόνο δεν υφίσταται, αλλά μετά τις τελευταίες εξελίξεις θα έχει ακόμη μεγαλύτερο οικονομικό κόστος ανεξαρτήτως του αποτελέσματος της Κυριακής.

Το δημοψήφισμα έχει το χαρακτήρα του διλήμματος της παραμονής ή όχι στην Ευρωζώνη, Ευρώ ή δραχμής, εγκυμονώντας τον κίνδυνο στη δεύτερη περίπτωση να βρεθούμε και εκτός της Ε.Ε. «Πλανώνται πλάνην οικτράν» όσοι πιστεύουν ότι η υπερψήφιση του «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα θα αυξήσει τη διαπραγματευτική δύναμη της Ελλάδας και θα οδηγήσει τους εταίρους μας να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ηπιότερα δημοσιονομικά μέτρα.

Για αυτούς που γνωρίζουν έστω και ελάχιστα από διαπραγματεύσεις, η διαπραγματευτική ισχύ έχει να κάνει άμεσα με τη B.A.T.N.A. του εκάστου διαπραγματευόμενου μέρους. Ποια είναι η εναλλακτική δυνατότητα που έχει η Ελλάδα σε περίπτωση που τελικά επιλέξει τη ρήξη; Αυτό είναι κάτι που δεν έχουν αποσαφηνίσει οι υποστηρικτές του «ΟΧΙ» και αποτελεί ένα «θολό» σημείο του δημοψηφίσματος. Ποιο σχέδιο έχει η κυβέρνηση για την επόμενη ημέρα στην περίπτωση που υπερψηφιστεί το «ΟΧΙ»;

Πώς θα πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις, όταν δεν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα; Τί φορολογία θα επιβάλλει και τι άλλα μέτρα θα ληφθούν; Πώς θα πληρώνεται το εξωτερικό χρέος, το οποίο θα μας «στοιχειώνει» εσαεί και θα τοκίζεται, μάλιστα, με «ληστρικούς» τόκους υπερημερίας; Από πού θα δανειστούμε χρήματα για να ανταπεξέλθουμε στις εσωτερικές μας υποχρεώσεις, όταν θα έχουν κλείσει οι στρόφιγγες τόσο του Δ.Ν.Τ., που αντιπροσωπεύει σχεδόν όλα τα αναπτυγμένα κράτη της υφηλίου, όσο και της Ε.Ε.;

Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι με την πτώχευση θα «σώσουμε» τουλάχιστον τα εγγόνια μας. Αντιθέτως, θα μετακυλίσουμε στις επόμενες γενεές ένα δυσβάστακτο χρέος που θα πρέπει οπωσδήποτε να ρυθμίσουμε για να καταστούμε αξιόπιστοι και να μπορούμε να δανειστούμε και πάλι –χώρια τα δεινά που θα περάσει η δική μας γενιά με τον «ξαφνικό θάνατο» του «ΟΧΙ»-, ένας φαύλος κύκλος δηλαδή χωρίς «φως στο τούνελ».
Ασφαλώς και όλα τα παραπάνω δε σημαίνουν ότι ο δρόμος του «ΝΑΙ» είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.

Άλλωστε, το έχουμε νιώσει στο πετσί μας τα πέντε τελευταία χρόνια. Θα είναι ένας μακρύς, επίπονος δρόμος, με εξασφαλισμένη, ωστόσο, την παρουσία της χώρας μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια και όλα τα οικονομικά (ΕΣΠΑ κλπ.) και γεωπολιτικά οφέλη που αυτό συνεπάγεται. Για να έχει όμως «happy end» το τέλος αυτής της διαδρομής του «ΝΑΙ» θα πρέπει να συνοδεύεται από τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις και εξορθολογισμό των κρατικών δαπανών που θα δώσουν ώθηση στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.

Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε μελλοντικά τέτοια διαγραφή του χρέους, ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο. Αυτός είναι και ο λόγος που πιστεύω ότι το δημοψήφισμα επιλέχθηκε σε λάθος χρονική στιγμή: Θα είχε πραγματικά νόημα και θα αποτελούσε πραγματικό μέσο πίεσης και διαπραγματευτικό όπλο αν πράγματι είχαν γίνει οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, αν είχαμε ανταγωνιστική οικονομία και σταθερό πρωτογενές πλεόνασμα (άρα θα μπορούσαμε να ήμασταν αυτάρκεις και χωρίς εξωτερικό δανεισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα), απαιτώντας διαγραφή χρέους, στην οποία θα αρνούνταν να προχωρήσουν οι δανειστές μας.

Μόνο τότε θα ήταν εφικτή η «πολιτική» λύση που επεδίωκε –δυστυχώς μόνο αυτή- όλο το προηγούμενο 5μηνο η κυβέρνηση. Καθ’ όλη τη μνημονιακή πενταετία η χώρα μας απλά εξασφάλιζε χρηματοδότηση ψηφίζοντας μεταρρυθμιστικούς νόμους που «έμεναν στα συρτάρια». Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας δεν έχει βελτιωθεί στο ελάχιστο και σε συνδυασμό με τα «κατορθώματα» του τελευταίου 5μηνου έχουμε γυρίσει πίσω στο 2011 με πρωτογενή ελλείμματα.

Βέβαια, και οι δανειστές δεν είναι άμοιροι ευθυνών. Από το 2011 το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν να «σώσουν το τομάρι τους» δανείζοντας χρήματα, που γνώριζαν ότι μπορεί και να μην εισπράξουν εμπρόθεσμα, «κλείνοντας το μάτι» στην ελλιπή έως ανεπαρκή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, ενώ παράλληλα θωράκιζαν τις οικονομίες τους, ώστε μεσοπρόθεσμα να έχουν τις λιγότερες δυνατές παράπλευρες απώλειες.

Προσπαθούσαν, δηλαδή όλο αυτό το χρονικό διάστημα περισσότερο να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους ισχύ, παρά να ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα του χρέους, την ίδια στιγμή που η δική μας ισχύ συρρικνωνόταν. Γι’ αυτό η «απειλή» του δημοψηφίσματος αποτέλεσε περισσότερο ρίψη αβολίδωτου όπλου παρά διαπραγματευτικό «ατού»: Με ή χωρίς την Ελλάδα στο Ευρώ (ή στην Ευρώπη) οι δανειστές πλέον έχουν προετοιμάσει τις εναλλακτικές τους στην περίπτωση που αναγκαστούμε να αποχωρήσουμε από την Ευρωζώνη, θα έχουν ελάχιστες απώλειες και χρήματα να λαμβάνουν μελλοντικά με την προσθήκη ληστρικών τόκων.

Την Κυριακή, λοιπόν, οφείλουμε να σηκώσουμε τις αμαρτίες του παρελθόντος στις πλάτες μας και να ψηφίσουμε ένα μεγάλο «ΝΑΙ». Το χρωστάμε στις μελλοντικές γενιές. Ένα «ΝΑΙ», ωστόσο, που θα υποδηλώνει την πρόθεση του λαού για αλλαγή ρότας με μία κυβέρνηση εθνικής ενότητας που θα μπορεί να αναλάβει την πολιτική ευθύνη, να έχει (επιτέλους) συγκεκριμένο σχέδιο για την εφαρμογή (όχι μόνο την ψήφιση) όλων των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα και να αποτελείται από μία ισχυρή εθνική διαπραγματευτική ομάδα που θα μπορέσει να διεκδικήσει μελλοντικά, όταν ωριμάσουν οι συνθήκες, από τους εταίρους βιώσιμο χρέος. Χωρίς τις παραπάνω προϋποθέσεις το «ΝΑΙ» θα καταστεί κενό γράμμα. Θα το πάρουν το μήνυμα;

*Το παραπάνω άρθρο γράφθηκε από το Γεώργιο Λαμπαδάκη, Δικηγόρο, απόφοιτο της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, κατόχου Μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών (Magister Legum - LL.M.) από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (Γερμανία), καθώς και του Πιστοποιητικού Επαγγελματικής Κατάρτισης και Ειδίκευσης «Δίπλωμα στις Διαπραγματεύσεις» του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.