Της γειτονίας οι στράτες…

Rodiaki NewsRoom

Όταν μου παρέδωσαν μια φωτογραφία για τις συνοικίες της Ρόδου, αναπόλησα το χθες για να προσγειωθώ στο σήμερα και να φανταστώ το αύριο. Ήταν μια στιγμή που άνοιξε το κουτί του χωροχρόνου για να αντιληφθώ την ασημαντότητα του εγώ στο μεγάλο εμείς.

Πράγματι, οι χθεσινές γειτονίες είχαν ένα χρώμα, μια ποικιλία, ένα αίσθημα. Ήταν το «εμείς», όταν όλοι συνέδραμαν σ΄ένα γεγονός, ήταν συντρέχτες, ένοιωθαν τον παλμό του χώρου ως κοινό καλό. Ήταν τα «Μαράσια», ήταν οι λαϊκές γειτονίες που συγκέντρωσαν το πληθυσμό της εργασίας, του μεροκάματου σε αξιοπρεπή σπίτια αλλά συνάμα υπήρχε και το επιβλητικό αρχοντικό ως στοιχείο κοινωνικής διάκρισης και επιβλητικότητας. Οι λεγόμενοι «πύργοι».

Το κουτσομπολιό, η επαφή, ο λόγος ήταν οι κοινωνικότητες της ταξικής ετερότητας για να αποδώσουν στο τελικό, ότι ο άνθρωπος οφείλει να συζεί, να νοιάζεται, να ευθύνεται γιατί τότε μόνο θα αισθανθεί την ευζωία.

Σήμερα το άρωμα της επικοινωνίας έχει μετατραπεί σε ένα στεγνό ατομικισμό, σε ένα τσιμεντένιο κουτί της εγωπάθειας και της κολακείας.

Οι άνθρωποι δεν χαιρετιούνται, δεν αγκαλιάζονται, δεν συνομιλούν. Οι φωτεινές αυλές με τις βουκαβίλιες και τα γιασεμιά μετετράπησαν σε σκοτεινές αυλές του πίσω δρόμου. Τα στενά δρομάκια με τις γλυκές φωνούλες των παιδιών έγιναν λωρίδες κυκλοφορίας, έγιναν διάδρομοι, έγιναν απρόσωπα δίκτυα. Οι πλατείες αποθήκες αυτοκινήτων. Τίποτα δεν θυμίζει το χθες, μάλλον επιβεβαιώνει το σκληρό σήμερα, του ανταγωνισμού, της αδιακρισίας και του ωχαδελφισμού.

Το συνεχές κυνήγι του εφήμερου, η επιδίωξη της μεγέθυνσης, η προσπάθεια του πλουτισμού μέσα από την ανορθόδοξη ανάπτυξη έχουν κτίσει ένα πλαίσιο ατομικισμού αποδυναμώνοντας το ρομαντισμό, την αισθητική, την τέχνη. Είναι η εποχή των γνώσεων και της τεχνολογίας με την ίδια στιγμή να διαμορφώνεται η κατεδάφιση αξιών και αλτρουισμού.

Η απεριόριστη σπάταλη των αγαθών, η υπέρβαση των αναγκών μας «έσπασε» το μέτρο και έχει φτιάξει εκτρώματα ακανόνιστα και ακοινώνητα. Σήμερα οι γειτονιές δεν περπατιούνται, δεν μιλιούνται, δεν αναπνέουν.

Το μέλλον είναι δυσοίωνο. Έξω από τις προφάσεις, τα ευχολόγια και τα συμπεράσματα διαλέξεων μένει η πίκρα του μονόδρομου της μοναξιάς και της μελαγχολίας, του άγευστου, του μη μαγικού.

Οι γειτόνοι σήμερα μένουν βουβοί, άλαλοι μπροστά σε θέματα που τους αφορούν, μένουν σε απόσταση ασφάλειας από «τα έργα και τις ημέρες» του χώρου τους. Η δημοκρατική συμμετοχή είναι κατά επίφαση, κατά βάθος υπάρχει η πρόθεση ατομικής προβολής και του ίδιου συμφέροντος.

Για το μέλλον οφείλεται η αναδιάταξη όλου του αναπτυξιακού μοντέλου, να γίνει η γειτονία και πάλι πολύβουη, κοινωνική, συμμετοχή, πολιτική.

Να έλθει η δημιουργία, η καινοτομία, το «όλο καλό», να νοιαστούμε για την αυλή μας αλλά και για το διπλανό μας. Από την τοπικότητα ξεκινάει το πέρασμα στο μεγάλο, στο παγκόσμιο. Να σκέπτεσαι παγκόσμια και να δρας τοπικά.

Και όπως έλεγε ο στίχος του τραγουδιού:
«Μη γυρεύεις να σου πω γι’ αγάπες
που σου τραγουδούσα μια φορά
άδειασαν της γειτονιάς οι στράτες
στα μπαλκόνια παίζουν τα παιδιά».

Η συνοικία του σήμερα με τα άχρωμα μπαλκόνια και «τις πίσω αυλές», με τα τσιμεντένια κτήρια των μικρών παραθύρων, με τις ελάχιστες αγάπες και τον εγωκεντρισμό, με τις σβηστές φωνές των παιδιών από την πλατεία, δεν ανοίγει την καρδιά της, δεν αφήνει αρώματα και ευωδίες παρά μόνο το κυνήγι του καιροσκοπισμού.

Είναι η στιγμή το πράσινο να (ξαν)ανθίσει στις γειτονίες και οι αυλές να αρχίσουν να μιλάνε, τα παιδιά να τραγουδούνε και ο κόσμος να σπάσει το κέλυφος του προστατευτισμού για μια γειτονιά των κατοίκων της, για μια πόλη των πολιτών της.

Υ.Γ.Το άρθρο είναι αφιερωμένο σε μια γυναίκα που μάχεται για τις αξίες της και για την γειτονία της με στόχο τις συνθήκες υγιούς διαβίωσης.

Γράφει o αρχιτέκτονας Αγαπητός Ξάνθης