Μια σημαντική μαρτυρία για την δολοφονία του Νικ. Μανδηλαρά

Ο Α’ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΟΥ “ΡΙΤΑ” ΗΛΙΑΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΑΚΗΣ ΜΙΛΑ ΣΤΗ “ΡΟΔΙΑΚΗ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Λουκάς Μαστής, Ελευθερία Πελλού Μια σημαντική μαρτυρία φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα “η Ροδιακή”. Πρόκειται για την μαρτυρία του Α’ μηχανικού του πλοίου “Ρίτα” (στο οποίο επέβαινε ο Νικηφόρος Μανδηλαράς) του κ. Ηλία Σακελλαράκη. Ο συνταξιούχος πια ναυτικός έζησε από πρώτο χέρι την ιστορία και η μαρτυρία του είναι πράγματι σημαντική αφού έρχεται να φωτίσει ένα περιστατικό από τα πιο σκοτεινά της ελληνικής ιστορίας. Οπως προκύπτει από την μαρτυρία του Α’ μηχανικού το πρόσωπο κλειδί στην ιστορία ήταν ο καπετάνιος του πλοίου Πέτρος Πόταγας. Αυτός ήξερε για τον Μανδηλαρά και κανένας άλλος. Γι’ αυτό προφανώς κάποιοι, φρόντισαν να του κλείσουν το στόμα. Ο Ηλίας Σακελλαράκης θυμάται τα γεγονότα εκείνης της εποχής και αναφέρει: «- Και εσείς ξέρατε από την αρχή ότι στο καράβι ήταν ο Μανδηλαράς; Κοιτάξτε να δείτε, το καράβι αυτό ήταν έξι μήνες στα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά και κάναμε γενική επισκευή στις μηχανές. Τελειώσανε οι επισκευές και ήρθε η ώρα για να φύγουμε. Αυτό που έχω ακούσει και ξέρω, δεν τα είδα με τα μάτια μου, ότι την παραμονή το βράδυ ο Πέτρος ο Πόταγας και φίλος μου, είμαστε οι δύο αρχηγοί ας πούμε του καραβιού, λοιπόν με δύο λόγια: ουδείς είδε τον Μανδηλαρά. Αυτός τον έβαλε τη νύχτα μόνος του μέσα, στο δωμάτιο του, αλλά κανείς δεν το ήξερε. Τον είχε κλειδωμένο στο δωμάτιο του. Από εκεί και έπειτα ότι έγινε το ήξερε ο Πόταγας ο καπετάνιος και το πήρε μαζί του. Όπως ταξιδεύαμε εγώ λόγω της δουλειάς μου και της επισκευής της μακροχρόνιας που είχα ήμουνα κλειδωμένος κάτω στο μηχανοστάσιο δεν είχα βγει καθόλου πάνω. Καταλάβατε, ήτανε και το καράβι αυτό δύσκολο, ήτανε πειραματικό δύο καράβια έγιναν τέτοια στον κόσμο, και το ένα μετά από έξι μήνες άλλαξε μηχανή, ήταν παθητική η μηχανή του. Τέλος πάντως, κάπου κοντά στη Νάξο, με πήρε τηλέφωνο ο καπετάνιος και μου είπε «σταματήστε το καράβι. Έχουμε εντολή από το Υπουργείο να ψάξουμε διότι μας λένε ότι μεταφέρουμε κάποιο λαθρεπιβάτη. Όντως έγινε έτσι σταματήσαμε και πέρασε περίπου μία ώρα, δεν θυμάμαι ακριβώς πόσο, και μετά ενημέρωσε και πάλι το Υπουργείο ότι ψάξανε και δεν βρήκαν τίποτα στο καράβι. Έπειτα συνεχίσαμε το ταξίδι. Δεν θυμάμαι ακριβώς πόσος χρόνος πέρασε, μερικές ώρες και έρχεται στο πλοίο άλλος τηλέγραφος: Θα πλησιάσετε στη Ρόδο και θα περιμένετε έξω από το λιμάνι, μην επικοινωνήσετε με βάρκες, μην έρθει καμία βάρκα επάνω σας και θα μας περιμένετε εκεί. Όπως και έγινε. Εν τω μεταξύ, όλα αυτά τα έλεγε στον Μανδηλαρά και είχε πια νυκτώσει και όπως πλησίασε κοντά στο Γεννάδι, τον εβοήθησε τον έριξε στη θάλασσα να βγει κολυμπώντας έξω. Δηλαδή τον έδεσε με ένα σκοινάκι το πέρασε στο σίδερο, του έδωσε και τα παντελόνια του γιατί ο άνθρωπος είχε έρθει με κοστούμι, και παρακολούθησε αρκετή ώρα ενώ το καράβι πήγαινε ταξιδεύοντας. Στο μεταξύ είχα εντολή φεύγοντας λόγω της κατάστασης του πλοίου να ταξιδεύω με 7 μίλια την ώρα, όλο το ταξίδι. Λοιπόν ο Μανδηλαράς έπεσε στη θάλασσα για να βγει στη στεριά, από εκεί και πέρα, ο Θεός ξέρει τι έγινε. Υπάρχουνε πολλά σενάρια. - Εσείς ή κάποιο μέλος του πληρώματος είχατε δει τη σκηνή; Όλα αυτά συνέβησαν μεταξύ του Μανδηλαρά και του Πέτρου (του Πόταγα), ουδείς είχε καταλάβει κάτι. - Ούτε τον είχατε δει μέσα στο πλοίο όταν τον φιλοξενούσατε; Εκεί μπήκε μεσάνυκτα ο άνθρωπος, το πλήρωμα κοιμότανε. Πρωί πρωί ξεκινήσαμε να φύγουμε τότε, δεν είδαμε…. - Ούτε ο καπετάνιος σας είπε μετά… Ακούστε.. τον καπετάνιο άρχισαν μετά να τον πιέζουν, εκείνος έλεγε ότι δεν ξέρει τίποτα. Τον κακοποίησαν από ότι έλεγε. Εγώ τον είχα δει με βουλωμένα μαύρα μάτια. Μετά μερικές μέρες που βρέθηκε το πτώμα, βρέθηκε στην ακτή προς το Γεννάδι, τον πήρανε για να κάνει την αναγνώριση. Και είπε τότε πως είχε σιωπήσει ώστε να του δώσει την ευκαιρία να φύγει. Όταν τον αναγνώρισε ήταν παραμορφωμένος ο Μανδηλαράς. Το κύμα τον είχε παρασύρει στην ακτή και τον είχε παραμορφώσει. Του λένε τότες οι διάφοροι άρχοντες του νησιού «ποιος θα μας επιβεβαιώσει ότι δεν ζει ο Μανδηλαράς». Τότε εκείνος απάντησε : « το παντελόνι που φορά του το έδωσα εγώ και η δεξιά τσέπη είναι τρύπια». Και μετά είπε: «ουδείς από το πλήρωμα μου γνωρίζει κάτι. Είμαι υπεύθυνος εγώ, όλα τα έκανα μόνος μου». Η εταιρεία που εργαζόταν ο καπετάνιος ήταν Ισραηλίτικη, το καράβι το είχε κάποιος Ισαχάρ μεγαλοδικηγόρος και είχε πολλούς δικηγόρους ήταν ο Δούκας, ο Μπουλούκος, ο Μανδηλαράς. Όταν πήγε ο Πόταγας για να ετοιμαστεί για να φύγουμε, τον παρακάλεσαν να πάρει και τον Μανδηλαρά και να τον πάει στη Κύπρο. Μάλιστα η Κύπρος ήταν το αρχικό σχέδιο. Αυτά ελέγχθηκαν μετά. Αυτό που ο Πόταγας είπε και στο δικαστήριο μετά ήταν πως ο Μανδηλαράς έφυγε ζωντανός από το πλοίο. Όταν έγινε η αναγνώριση από τον καπετάνιο, λέει πράγματι αυτός είναι ο Μανδηλαράς και εξήγησε αυτά όλα που σας είπα τώρα, όμως μετέπειτα. Στο μεταξύ όλοι περάσαμε από το Λιμεναρχείο όπου ο υπολιμενάρχης εκεί μας έκανε Ένορκη Κατάθεση και εγώ του είπα αυτά που σας αφηγήθηκα. Δηλαδή ότι δεν κατάλαβα τίποτα αφού λόγω της δουλειάς μου δεν ανέβηκα καθόλου πάνω στο καράβι, ήμουν στο μηχανοστάσιο. Αφού ολοκληρώθηκαν όλες οι διαδικασίες, μας είπαν να βγούμε στο λιμάνι, στην προβλήτα δηλαδή, κάτσαμε 15 μέρες εκεί και μετά πήραν τον υποπλοίαρχο τον γυρίσανε στον Πειραιά, μας πήραν μετά από κάμποσο διάστημα όλο το πλήρωμα από μέσα, να μην ξέρει κανείς τίποτα, φέρανε καινούργιο πλήρωμα, εν τω μεταξύ επειδή το καράβι ήτανε και δύσκολο, εγώ παράδωσα σε άλλον μηχανικό βέβαια, το καράβι πήγε κάτω στο Ισραήλ και εκεί βρήκανε μπέρδεμα και δεν μπορούσανε να το βάλουνε μπροστά ενώ φορτώνανε και ήρθε από την Αγγλία κάποιος Πετρόπουλος αρχιμηχανικός και με βρήκε στο σπίτι μου να με πάρει να πάμε εκεί κάτω να το βάλουμε μπροστά και να το φέρουμε στην Ελλάδα. Εν τω μεταξύ πήγαμε να βγάλουμε βίζα για το ταξίδι και μόλις είδανε Σακελλαράκης το όνομα μου λέει αυτός απαγορεύεται να πάει στο καράβι αυτό. Τελικά το πλοίο γύρισε με ρυμουλκό από το Ισραήλ στον Πειραιά και μετά από λίγο καιρό κάηκε. - Ο Πόταγας δεν ήταν που σκοτώθηκε σε ένα περίεργο ατύχημα στην Αφρική; Δεν τον ξαναείδα όμως έμαθα πολλά. Έμαθα ότι έμεινε κάμποσες μέρες φυλακή στη Ρόδο και πλήρωσε κάτι παραπάνω και δεν έκανε όλη την ποινή. Επειδή η γυναίκα του κατάγονταν από την Νότια Αφρική ο πεθερός του έκανε τροφοδοσίες στα καράβια, έφυγε και πήγε εκεί. Όμως μετά από μερικούς μήνες χάθηκε περίεργα. Υπάρχουν πολλά σενάρια. ʼλλοι λένε ότι καθόταν σε ένα καφενείο πέρασε ένα φορτηγό και τον σκότωσε. ʼλλοι λένε ότι με δικό του αυτοκίνητο επιστρέφοντας σπίτι από τη δουλειά πέρασε ένα φορτηγό και τον σκότωσε. Για να φύγει κάποιος από τη ζωή υπάρχουν πολλοί τρόποι. Πριν από επτά χρόνια είχα έρθει στη Ρόδο, έχω τα παιδιά μου εκεί. Και μια μέρα έφυγα από το σπίτι τους με τα πόδια για να κάνω μία βόλτα κάτω στο Ενυδρείο και σε κάποια στιγμή βλέπω μία πινακίδα που έγραφε: οδός Νικηφόρου Μανδηλαρά 1926- 1973 και λέω κάτσε, άρχισε να δουλεύει το μυαλό μου: αυτόν τον Νικηφόρο τον ξέρω, είναι η ιστορία που σας είπα, όμως αυτό έγινε το 1967 τι δουλειά έχει το ’73; - Από τα άλλα μέλη του πληρώματος πόσα άτομα ήσασταν; Δεν θυμάμαι, καμιά εικοσιπενταριά, μόνο στο μηχανοστάσιο ήμασταν 15! Στο σύλλογο των καπετάνιων στον Πειραιά υπάρχει η εντύπωση ότι τον Μανδηλαρά τον σκότωσαν. Η πρώτη ανακοίνωση ΕΧΕΙ μεγάλο ενδιαφέρον η πρώτη επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας σχετικά με την υπόθεση Μανδηλαρά. Εκδόθηκε στις 25 Μαΐου 1967 και εκεί υποστηρίζεται ότι …υπεύθυνος για τον θάνατο του δικηγόρου είναι ο πλοίαρχος του φορτηγού πλοίου «ΡΙΤΑ», ο οποίος μάλιστα εμφανίζεται και ως λαθρέμπορος και έχων βεβαρημένο παρελθόν! Το υπουργείο ακόμη υποστηρίζει ότι αρχικά ο πλοίαρχος Πέτρος Πόταγας ηρνείτο τα πάντα, αλλά αργότερα ομολόγησε ότι μετέφερε από τον Πειραιά στην Κύπρο τον δικηγόρο Νικηφόρο Μανδηλαρά. Μάλιστα υπήρξαν πληροφορίες ότι ο πλοίαρχος του φορτηγού ξυλοκοπήθηκε άγρια στο Λιμεναρχείο της Ρόδου μέχρις ότου ομολογήσει ότι μετέφερε τον Μανδηλαρά. Η υπόθεση του ξυλοδαρμού και της κακοποίησης του πλοιάρχου έγινε αντικείμενο έρευνας και μετά την μεταπολίτευση, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. (Αποσπάσματα από το ρεπορτάζ αυτό δημοσιεύτηκαν στη «Ροδιακή» στις 25 Μαΐου 2008)