Πιστοποιούνται σύντομα τα φασόλια Κατταβιάς

Rodiaki NewsRoom

Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία για την πιστοποίηση ενός ακόμα τοπικού προϊόντος. Πρόκειται για τα λόπια (φασόλια) Κατταβιάς Ρόδου, τα οποία σύντομα θα χαρακτηριστούν από το αρμόδιο υπουργείο ως «προϊόν γεωγραφικής ένδειξης».

Από τα τέλη Μαρτίου το αίτημα έχει «αναρτηθεί» στην ιστοσελίδα του υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης, όπου θα παραμείνει για διάστημα δύο μηνών και συγκεκριμένα μέχρι τις 28 Μαΐου, για την υποβολή τυχόν ενστάσεων.

Κατά της αίτησης καταχώρισης ή τροποποίησης έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν ένσταση φυσικά ή νομικά πρόσωπα που έχουν έννομο συμφέρον και είναι εγκατεστημένα στην Ελληνική επικράτεια. Οι ενστάσεις υποβάλλονται εντός της οριζόμενης προθεσμίας, στην Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας, Βιολογικής Παραγωγής και Γεωγραφικών Ενδείξεων, Τμήμα ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ και άλλων Συστημάτων Ποιότητας.

Σημειώνεται ότι η εταιρία B. ATTIΣ ΕΠΕ που ανέλαβε τη σύνταξη του φακέλου της αίτησης προς το υπουργείο, στα στοιχεία τεκμηρίωσης, προσκομίζει δημοσιεύματα της «Ροδιακής» τα οποία αναφέρονται στα λόπια Κατταβιάς.

Σύμφωνα με την έρευνα που έγινε και αποτυπώνεται στην αίτηση διαβάζουμε και τα εξής: «τα Φασόλια Κατταβιάς Ρόδου / Λόπια Κατταβιάς Ρόδου ανήκουν στο γένος Phaseolus, στο είδος του κοινού φασολιού (Phaseolus vulgaris L.), που είναι το σημαντικότερο καλλιεργούμενο είδος στην Ελλάδα και πρόκειται για νάνα ποικιλία ξηρού φασολιού, η οποία έχει προσαρμοστεί άριστα στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της Κατταβιάς Ρόδου.

Τα «Φασόλια Κατταβιάς Ρόδου» (Fasolia Kattavias Rodou) / «Λόπια Κατταβιάς Ρόδου» (Lopia Kattavias Rodou) παρουσιάζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Τα Φασόλια Κατταβιάς Ρόδου / Λόπια Κατταβιάς Ρόδου είναι ιδιαίτερα ελκυστικά στους καταναλωτές, αφενός, λόγω της ικανότητάς τους να βράζουν γρήγορα και της χαμηλής αίσθησης του φλοιού τους μετά το μαγείρεμα, και αφετέρου, λόγω της νόστιμης γεύσης τους (ήπια γλυκιά γεύση).

Η οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή περιλαμβάνει το Δημοτικό Διαμέρισμα Κατταβιάς της Δημοτικής Ενότητας Νότιας Ρόδου.

Για να εξασφαλιστεί η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος τηρείται από τον υπεύθυνο της άτυπης ομάδας παραγωγών Μητρώο Παραγωγών με πληροφορίες σχετικά με τον παραγωγό (κωδικός παραγωγού), τον αγρό καλλιέργειας (κωδικός αγροτεμαχίου), την έκταση, την τοποθεσία και το έτος σποράς.

Οι ντόπιοι παραγωγοί χρησιμοποιούν στην σπορά ιδιοπαραγόμενο σπόρο νάνας ποικιλίας ξηρού φασολιού, που είναι άριστα προσαρμοσμένος στις ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής της Κατταβιάς και στην άνυδρη καλλιέργεια.Ο σπόρος συλλέγεται από τους παραγωγούς κατά την συγκομιδή της προηγούμενης σοδειάς μετά το αλώνισμα και αποθηκεύεται σε σκιερό μέρος μέσα σε τσουβάλια.

Ο τρόπος επιλογής των καλύτερων σπόρων που θα χρησιμοποιηθούν στην επόμενη σπορά γίνεται με γνώμονα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: τα σπέρματα πρέπει να είναι λευκά, με σχεδόν νεφροειδές σχήμα και να έχουν μικρό μέγεθος, ενώ πρέπει να είναι απαλλαγμένα από τυχόν ελαττώματα π.χ. χρωματικές αλλοιώσεις, μη ακέραιοι σπόροι, σπασμένοι σπόροι.

Οι τοπικοί παραγωγοί της περιοχής της Κατταβιάς είναι σε θέση λόγω της μακρόχρονης εμπειρίας που έχουν στην συγκεκριμένη καλλιέργεια να επιλέγουν τους καλύτερους σπόρους.

Πριν την σπορά πραγματοποιούνται δύο οργώματα του χωραφιού, προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητα των εδαφών της περιοχής, που είναι αργιλοασβεστώδους σύστασης, να συγκρατούν υγρασία και θρεπτικά στοιχεία, ούτως ώστε να μπορεί η καλλιέργεια να ανταπεξέλθει σε περιβάλλον υδατικού stress (άνυδρη καλλιέργεια).

Το πρώτο όργωμα (βαθιά άροση) γίνεται στις αρχές του φθινοπώρου με στόχο αφενός, την βελτίωση της υδατοικανότητας του εδάφους, προκειμένου να συγκρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερη υγρασία από τις βροχές που θα ακολουθήσουν την χρονική περίοδο μέσα Σεπτεμβρίου έως τέλη Μαρτίου και αφετέρου, την καταπολέμηση των ζιζανίων.

Το δεύτερο όργωμα γίνεται πριν την άνοιξη, όταν το έδαφος έχει την κατάλληλη υγρασία, με σκοπό να επιτευχθεί βελτίωση του αερισμού και της αποστράγγισης του εδάφους και καταπολέμηση των ζιζανίων. Η σπορά γίνεται με το χέρι από τα μέσα Μαρτίου έως μέσα Απριλίου και απαιτούνται περίπου 4 κιλά ιδιοπαραγόμενου σπόρου ανά στρέμμα. Μαζί με την σπορά γίνεται και όργωμα του χωραφιού (τρίτο όργωμα).

Η συγκομιδή γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή με τα χέρια, καθόσον, λόγω του χαμηλού ύψους του φυτού, δεν υπάρχει τρόπος με τεχνικά μέσα για να πάρει κάποιος τον καρπό του. Ο χρόνος της συγκομιδής ποικίλει περί τα μέσα έως τέλη Ιουνίου, όταν οι λοβοί αποκτήσουν το χαρακτηριστικό καστανοκίτρινο χρωματισμό, πριν ξεραθούν τελείως, και γίνεται τις πρωινές ώρες με τον πουνέντη (δυτικός άνεμος, υγρός ) και με την πρωινή υγρασία, και αυτό, γιατί η υγρασία αποτελεί μεγάλο αρωγό στη διαδικασία της συγκομιδής για να αποφεύγεται το άνοιγμα των λοβών και το τίναγμα των σπόρων.

Τα φυτά κόβονται στη βάση τους ή ξεριζώνονται, συγκεντρώνονται σε σωρούς – δεμάτια σε υπαίθριους χώρους ή σε καλά αεριζόμενες αποθήκες, όπου παραμένουν στον ήλιο για 15-20 ημέρες μέχρι να ξεραθούν τόσο, ώστε οι λοβοί να αποχωρίζονται εύκολα από τους σπόρους. Στην συνέχεια γίνεται αλωνισμός, διαχωρισμός του σπόρου από τον λοβό και καθαρισμός του σπόρου (απομάκρυνση ξένων υλών, σπασμένων και προσβεβλημένων ή και ξένων προς την ποικιλία σπόρων).

Η καλλιέργεια παραδοσιακά είναι άνυδρη και μπορεί να δώσει ικανοποιητικές αποδόσεις παραγωγής, καθόσον πρόκειται για καλλιέργεια κατάλληλα επιλεγμένου γενοτύπου νάνας ποικιλίας ξηρού φασολιού, που έχει προσαρμοστεί τον τελευταίο αιώνα στα αργιλοασβεστώδη εδάφη της περιοχής της Κατταβιάς, σε συνδυασμό με το μεσογειακό μικροκλίμα της περιοχής.

Τα φασόλια Κατταβιάς Ρόδου/ λόπια Κατταβιάς Ρόδου πωλούνται κατά βάση από τους ντόπιους παραγωγούς σε άλλες επιχειρήσεις σε μεγάλες συσκευασίες που επιτρέπουν τη διέλευση του αέρα και είναι μέγιστης χωρητικότητας 25 kg.

Οι επιχειρήσεις αυτές επανασυσκευάζουν το προϊόν προς διάθεση στους τελικούς καταναλωτές.Τα υλικά συσκευασίας που χρησιμοποιούνται είναι κατάλληλα για τρόφιμα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Ο δεσμός του Φασολιού Κατταβιάς /Λόπι Κατταβιάς Ρόδου με την οριοθετημένη ζώνη βασίζεται στα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά του και στην φήμη του.

Τα εδάφη όπου καλλιεργείται η νάνα ποικιλία ξηρού φασολιού Κατταβιάς Ρόδου / λοπιού Κατταβιάς Ρόδου απέχουν από τη θάλασσα ένα χιλιόμετρο το μέγιστο και είναι αργιλοασβεστώδη. Τα καλύτερα χωράφια για την καλλιέργεια του φασολιού βάσει επιστημονικής βιβλιογραφίας είναι τα αργιλοαμμώδη και τα βαθιά

Όπως προαναφέρθηκε πριν την σπορά πραγματοποιούνται δύο οργώματα του χωραφιού, προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητα των εδαφών της περιοχής (αργιλοασβεστώδη) να συγκρατούν υγρασία και θρεπτικά στοιχεία, ούτως ώστε να μπορεί η καλλιέργεια να ανταπεξέλθει σε περιβάλλον υδατικού stress (άνυδρη καλλιέργεια).

Το κλίμα της οριοθετημένης γεωγραφικής ζώνης χαρακτηρίζεται ως εύκρατο και τυπικό μεσογειακό νησιωτικό κλίμα με ήπιο και σχετικά υγρό χειμώνα και ξηρό καλοκαίρι.

Οι βροχοπτώσεις πριν την σπορά, τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, καθώς και μετέπειτα μετά την σπορά, βοηθούν τα εδάφη να διατηρήσουν την απαιτούμενη υγρασία, προκειμένου τα φασόλια Κατταβιάς Ρόδου / λόπια Κατταβιάς Ρόδου να καλλιεργηθούν σε συνθήκες υδατικού stress - άνυδρη καλλιέργεια.

Λόγω της πρωιμότητας της συγκεκριμένης νάνας ποικιλίας ξηρού φασολιού που καλλιεργείται παραδοσιακά στην περιοχή της Κατταβιάς Ρόδου (περίοδος ωρίμανσης περί τα μέσα με τέλη Ιουνίου συνήθως) οι θερμοκρασίες που επικρατούν κατά την χρονική περίοδο της ωρίμανσης και συγκομιδής είναι ήπιες με αποτέλεσμα να αποφεύγονται οι υψηλότερες θερμοκρασίες του καλοκαιριού και να είναι εφικτή η διατήρηση της απαιτούμενης υγρασίας του φυτού σε συνθήκες άνυδρης καλλιέργειας.

Ο χρόνος της συγκομιδής πραγματοποιείται τις πρωινές ώρες με τον πουνέντη (δυτικός άνεμος, υγρός ) και με την πρωινή υγρασία, και αυτό, γιατί η υγρασία αποτελεί μεγάλο αρωγό στη διαδικασία της συγκομιδής για να αποφεύγεται το άνοιγμα των λοβών και το τίναγμα των σπόρων.

Η οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή απολαμβάνει ετησίως τουλάχιστον 300 ημέρες ηλιοφάνειας με τους μήνες Μάιο μέχρι και Σεπτέμβριο να έχουν τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια.

Το ιδιαίτερο αυτό μικροκλίμα της περιοχής της Κατταβιάς είναι ιδανικό για την καλλιέργεια της νάνας ποικιλίας ξηρού φασολιού λόγω του ότι το φασόλι είναι φυτό, θερμόφιλο, ηλιόφιλο και απαιτητικό σε εδαφική υγρασία.

Η συγκεκριμένη ποικιλία καλλιεργείται τουλάχιστον από το έτος 1932 επί Ιταλικής Διοίκησης των Δωδεκανήσων. Οι ντόπιοι παραγωγοί συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να εφαρμόζουν παραδοσιακές τεχνικές στην καλλιέργεια του φασολιού Κατταβιάς Ρόδου / λοπιού Κατταβιάς Ρόδου, οι οποίες μεταφέρθηκαν από γενιά σε γενιά. Λόγω της αστάθειας που χαρακτηρίζει τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής και ιδίως, το βροχομετρικό ύψος και τις θερμοκρασίες, μόνον οι γεωργοί που διαθέτουν τοπική εμπειρία είναι σε θέση να προσδιορίσουν το κατάλληλο χρονικό σημείο για τη σπορά, την συγκομιδή και την ξήρανση

Το τελικό προϊόν αποκτά τις ιδιαίτερες ιδιότητές του χάρη στον συνδυασμό της αργιλοασβεστώδους σύστασης των εδαφών, της άνυδρης καλλιέργειας, των χαρακτηριστικών του κλίματος που επικρατεί κατά την περίοδο της ωρίμανσης και των τεχνικών παραγωγής που διατηρούν από πατέρα σε γιο εδώ και έναν αιώνα οι ντόπιοι παραγωγοί.

Η νόστιμη γεύση του προϊόντος (ήπια γλυκιά γεύση) οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, στην επιλεχθείσα από τους ντόπιους παραγωγούς νάνα ποικιλία ξηρού φασολιού που έχει προσαρμοστεί στην περιοχή και στην άνυδρη καλλιέργεια. Οι αυξημένοι υδατάνθρακες , προσδίδουν την ήπια γλυκιά γεύση στα παραγόμενα φασόλια. Επιπρόσθετα, ο γενότυπος της ποικιλίας και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες κατά την περίοδο της ανάπτυξης του φυτού και της ωρίμανσης του σπόρου επηρεάζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπόρου.

Τα φασόλια Κατταβιάς Ρόδου / λόπια Κατταβιάς Ρόδου χαρακτηρίζονται από τους καταναλωτές ως καλόβραστα, λόγω του μικρού χρόνου μαγειρέματός τους.Το ποιοτικό αυτό χαρακτηριστικό έχει μεγάλη σημασία για τους καταναλωτές και αποδίδεται στον λεπτό φλοιό των σπερμάτων και στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες.

Από επιστημονικές μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι η αυξημένη περιεκτικότητα των σπερμάτων φασολιού σε υδατάνθρακες μειώνει τον χρόνο μαγειρέματος, γιατί ευνοεί την απορρόφηση νερού κατά το βράσιμο και μειώνει τη συγκόλληση των σπερμάτων μεταξύ τους.Ο μικρός χρόνος μαγειρέματος των φασολιών Κατταβιάς Ρόδου / λοπιών Κατταβιάς Ρόδου προκύπτει και από το σχετικό τεστ βραστικότητας που διενεργήθηκε.

Η φήμη του προϊόντος συνδέεται αφενός, με τα ιδιότυπα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος, τα οποία μπορούν να αποδοθούν στις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής και αφετέρου, με τον ιστορικό δεσμό του προϊόντος με την οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.