«Αναζητώντας τα Μυστικά της Καρδιάς»: Τι είναι η στηθάγχη και πόσο επικίνδυνη είναι;

Rodiaki NewsRoom

Το 1772 ο Άγγλος γιατρός William Heberden πρώτος περιέγραψε τα συμπτώματα της στηθάγχης χωρίς να γνωρίζει τι την προκαλεί.

Η ετυμολογία της λέξης στηθάγχη υποδηλώνει άγχος στο στήθος. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η στηθάγχη είναι αρρώστια και διερετώνται : Τι ακριβώς είναι και πού οφείλεται; Στην πραγματικότητα, η στηθάγχη είναι πόνος ή πιεστική δυσφορία με ειδικά χαρακτηριστικά , η οποία εκδηλώνεται στο στήθος, στο κέντρο του θώρακα και αντανακλά προς κάθε κατεύθυνση (προς το λαιμό, το σαγόνι, το στομάχι, τις ωμοπλάτες ή τα χέρια). Η χρονική διάρκεια της στηθάγχης δεν ξεπερνά τα λίγα λεπτά. Κάθε συνεχής πόνος που διαρκεί πάνω από 20 λεπτά, χωρίς διακοπή, δεν είναι στηθάγχη.

Η στηθάγχη είναι ένα σύμπτωμα, όπως ο πυρετός. Όπως ο πυρετός μπορεί να οφείλεται σε μια απλή ίωση ή μπορεί να οφείλεται σε σοβαρά νοσήματα έτσι είναι και η στηθάγχη. Μπορεί να είναι καλοήθης ή μπορεί να υποκρύπτει θανάσιμο κίνδυνο για τον άρρωστο. Στην πραγματικότητα προκαλείται, γιατί μια περιοχή του μυοκαρδίου δεν δέχεται την απαιτούμενη ποσότητα αίματος και κατά συνέπεια δεν οξυγονώνεται σωστά. Η υποξαιμία που παράγεται ερεθίζει το νευρικό καρδιακό πλέγμα και έτσι παράγεται ο πόνος ή η πιεστική δυσφορία, που αντανακλούν μέσω των νευρικών διακλαδώσεων σε διάφορες άλλες περιοχές του σώματος.

Όταν ο πόνος στο στήθος διαρκεί λίγα λεπτά, μάλλον υποδηλώνει στηθάγχη. Πολλές φορές μπορεί να οφείλεται σε σπασμό των αρτηριών της καρδιάς από εισπνοή ψυχρού αέρα ( π.χ., στα χιόνια)

Το συνηθέστερο αίτιο που προκαλεί ισχαιμία στο μυοκάρδιο και κατά συνέπεια στηθάγχη είναι η στένωση ( βούλωμα) σε κάποιο μέρος της στεφανιαίας αρτηρίας. Εάν η στένωση αυτή είναι αποτέλεσμα χρόνιας απόφραξης της στεφανιαίας αρτηρίας, από μια αθηρωματική πλάκα που μεγαλώνει σιγά σιγά, τότε η στηθάγχη παράγεται κατά τη διάρκεια κάθε σοβαρής προσπάθειας ενός ατόμου και κατά κανόνα είναι καλοήθης.

Αντιθέτως, εάν η στηθάγχη είναι αποτέλεσμα στένωσης της αρτηρίας, ύστερα από σπάσιμο μιας μικρής και ασήμαντης πλάκας, τότε δημιουργείται θρόμβος ή και σπασμός της αρτηρίας, που στενεύει ή κλείνει τελείως και απότομα την αρτηρία μέσα σε λίγα λεπτά. Εάν ο θρόμβος αυτός δεν αυτοδιαλυθεί και παραμείνει τότε δημιουργείται το έμφραγμα.

Η μορφή αυτή της στηθάγχης ηρεμίας που ονομάζεται και ασταθής στηθάγχη χαρακτηρίζεται ιδιαιτέρως κακοήθης , γιατί είναι δυνατόν να οδηγήσει είτε σε έμφραγμα του μυοκαρδίου είτε σε αιφνίδιο θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά. Η στηθάγχη αυτή στην ηρεμία μπορεί να εκδηλώνεται επαναληπτικά μέσα σε λίγες ώρες ή και μέρες. Ο ασθενής, στην περίπτωση αυτή, δεν πρέπει να χάσει χρόνο καλώντας γιατρό στο σπίτι του. Το ταχύτερο δυνατόν πρέπει να μεταφέρεται σε ένα καλά οργανωμένο καρδιολογικό κέντρο. Σε ένα τέτοιο κέντρο είναι δυνατή η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας που οδηγεί σε αγγειοπλαστική (μπαλόνι) και εμφύτευση stent.

Έτσι, δικαιώνεται 100% η επεμβατική θεραπεία, η οποία πράγματι υπήρξε κατάκτηση των τελευταίων 40 ετών. Η επεμβατική θεραπεία με αγγειοπλαστική ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘80 με στόχο να εξαλείφονται οι στενώσεις και να προλαμβάνεται το έμφραγμα αλλά δυστυχώς αυτό δεν επιτεύχθηκε γιατί το έμφραγμα δεν έχει σχέση με τη μεγάλη στένωση. Ξεκίνησε δηλαδή η αγγειοπλαστική σαν πρόληψη, προκειμένου ο ασθενής να μην παθαίνει έμφραγμα, και κατέληξε σήμερα σαν επείγουσα θεραπεία της προεμφραγματικής στηθάγχης και του εμφράγματος.

Η πρόληψη του εμφράγματος σε έναν ασθενή με χρόνιες και σταθερές βλάβες δεν επιτυγχάνεται με την επεμβατική θεραπεία (bypass και αγγειοπλαστική). Αποτελεί, κατά συνέπεια, ιδιαιτέρως σημαντικό έργο του γιατρού η απόφαση του πότε ο ασθενής θα ωφεληθεί από τη φαρμακευτική θεραπεία και πότε από την επεμβατική.
Πριν από μερικές δεκαετίες, υπήρχε μεγάλη σύγχυση σχετικά με το τι υποκρύπτει η στηθάγχη και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής της. Η σύγχυση αυτή δεν περιοριζόταν μεταξύ των ασθενών, αλλά επικρατούσε και μεταξύ των γιατρών. Σήμερα, παραμένει κυρίως μεταξύ των ασθενών, γιατί είναι δύσκολο κάποιος που δεν είναι γιατρός να κατανοήσει εύκολα τους σύνθετους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που οδηγούν στη συμπτωματολογία της στηθάγχης.

Η πρώτη αντιμετώπιση της στηθάγχης γίνεται με τη λήψη υπογλωσσίου χαπιού νιτρογλυκερίνης ή με ψεκασμό κάτω από τη γλώσσα με σπρέι νιτρογλυκερίνης

Χαρακτηριστικό της στηθάγχης προσπάθειας είναι ότι ο πόνος σταματά με τη διακοπή της προσπάθειας σε αντίθεση με τη στηθάγχη ηρεμίας που χρειάζεται νοσοκομειακή νοσηλεία προκειμένου να μην εξελιχθεί σε έμφραγμα.
Η στηθάγχη ηρεμίας είναι μια τελείως διαφορετική νόσος με τη στηθάγχη προσπαθείας παρ’ ό,τι και οι δυο καταστάσεις έχουν το ίδιο όνομα. Έχουν το ίδιο όνομα αλλά διαφορετική επικινδυνότητα.