Ορόσημα των δράσεων/έργων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για τους διαμένοντες πρόσφυγες και μετανάστες στη xώρα μας

Rodiaki NewsRoom

Συνέντευξη της Δρ. Φωτεινής Τ. Κουλούρη
Υπηρεσιακής Γραμματέως του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου

Ποιοι οι βασικοί άξονες πολιτικής του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου;

• Στους βασικούς άξονες πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (ΥΜΑ) συγκαταλέγονται η διασφάλιση θεσμικής και επιχειρησιακής ετοιμότητας για την αποτροπή αιφνίδιας αύξησης των μεταναστευτικών ροών, η μείωση των επιπτώσεων στις τοπικές κοινωνίες και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγράμματος για την ένταξη των πολιτών τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία.

Ειδικότερα, δίδεται έμφαση στην περαιτέρω επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου και της αποσυμφόρησης του εθνικού συστήματος υποδοχής καθώς και στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών της νόμιμης μετανάστευσης.

• Το Υπουργείο μεριμνά για τη φιλοξενία, προστασία και εκπαίδευση των ασυνόδευτων ανηλίκων, επιδιώκει τη διεθνοποίηση του ζητήματος με τη θέσπιση κοινού ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών και την ενδυνάμωση των διεθνών σχέσεων για την κατάρτιση ενός ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο βασισμένο στην αλληλεγγύη και τον ισοκαταμερισμό των βαρών, δημιουργώντας παράλληλα τις προϋποθέσεις για την προσέλκυση μεταναστών με ειδικά προσόντα.
Ποιες οι προκλήσεις και τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει το υπουργείο;

• Οι προκλήσεις και τα προβλήματα που κλήθηκε να διαχειριστεί το ΥΜΑ αφορούν τόσο σε επίπεδο κοινωνίας, οικονομίας και θεσμικού περιβάλλοντος όσο και εντός των τειχών του, στους τομείς της τεχνολογίας, του περιβάλλοντος και της υγείας λόγω της εξάπλωσης του Covid-19 και των προβλημάτων που επέφερε η πανδημία.

• Καίτοι δημιουργήθηκαν καθυστερήσεις στην απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών, ωστόσο το ΥΜΑ, εν μέσω πανδημίας, υλοποίησε το έργο της μετεγκατάστασης των κατεσπαρμένων εγκαταστάσεων στο κτήριο Κεράνη και της κεντρικοποίησης των υπηρεσιών του Υπουργείου με την έκδοση του νέου οργανισμού, με προσήλωση στο καθήκον και τις αρχές της χρηστής Διοίκησης.

Ποια είναι η στοχοθεσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και πώς ενσωματώνεται η διατύπωση αυτή στις στρατηγικές επιλογές του Κυβερνητικού Προγραμματισμού;

• Η στοχοθεσία του ΥΜΑ έγκειται στον σχεδιασμό και την εφαρμογή της εθνικής πολιτικής για τη μετανάστευση τόσο σχετικά με την υποδοχή, την ταυτοποίηση και προσωρινή διαμονή των πολιτών τρίτων χωρών που εισέρχονται στη Χώρα χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις και αιτούνται διεθνούς προστασίας, όσο και σχετικά με τη νόμιμη είσοδο, διαμονή και κοινωνική ένταξη αυτών στην Ελληνική επικράτεια.

• Το Υπουργείο μεριμνά για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για τη χορήγηση ασύλου ή άλλων μορφών διεθνούς προστασίας και την παροχή προστασίας των αιτούντων, των ατόμων που διαπιστωμένα χρήζουν διεθνούς προστασίας καθώς και των ασυνόδευτων και των χωρισμένων από την οικογένειά τους, ανήλικων πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών που βρίσκονται στην Ελλάδα.

Επίσης στοχεύει στην πρόνοια για τη διασφάλιση της ομαλής συνύπαρξης μεταξύ των προσφύγων και μεταναστών που φιλοξενούνται στις κατά τόπους Δομές και Κέντρα και των τοπικών κοινωνιών καθώς και για την πιστοποίηση και τον έλεγχο Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των μελών τους, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Τέλος, προγραμματίζει τη δημιουργία όλων εκείνων των προϋποθέσεων και ενεργειών για ομαλή ένταξη στην ελληνική κοινωνία όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας.

• Η διατύπωση των ανωτέρων στόχων ενσωματώνεται στις στρατηγικές επιλογές της κυβερνητικής ατζέντας με δράσεις και έργα που ενισχύουν το αίσθημα ασφάλειας στη χώρα, καθώς και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης μέσω ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού και ταυτόχρονα λιτού γραφειοκρατικά, κράτους στην υπηρεσία του πολίτη.

Ποια είναι τα προσδοκόμενα αποτελέσματα για τις δράσεις του ΥΜΑ αναφορικά με τη διασφάλιση της θεσμικής και επιχειρησιακής ετοιμότητας των υπηρεσιών του για την αποτροπή αιφνίδιας αύξησης των μεταναστευτικών ροών;

Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και οι υπηρεσίες του εργάζονται προς την κατεύθυνση της μείωσης του χρόνου εξέτασης αιτημάτων ασύλου σε α’ και β’ βαθμό και παράλληλα σε συνεργασία με τον ΔΟΜ προωθούν δράσεις για τις εθελούσιες επιστροφές των ΠΤΧ στη χώρα καταγωγής τους με οικονομικά και ανταποδοτικά κίνητρα, ενώ δημιουργεί όλες εκείνες τις προϋποθέσεις και ενέργειες για ομαλή ένταξη στην ελληνική κοινωνία όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας και συντονίζει τις διαδικασίες επιστροφής όσων λαμβάνουν αρνητική απόφαση.

Ποια είναι η τρέχουσα εικόνα για τις διαδικασίες υποδοχής, ασύλου και ένταξης;

Σύμφωνα με τα στατιστικά Οκτωβρίου 2021 από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, οι μεταναστευτικές ροές αφίξεων το 1ο δεκάμηνο του 2021 παρουσιάζονται μειωμένες κατά 46% (βλ. Διαφάνεια 1) σε σχέση με το 1ο δεκάμηνο του 2020, με τη μείωση να είναι της τάξης του 67% στα νησιά.

Μιλήστε μας σχετικά με τις δράσεις και ενέργειες του υπουργείου στο πλαίσιο στήριξης των ασυνόδευτων ανηλίκων και ευαλώτων ομάδων προσφύγων/μεταναστών.

• Το Υπουργείο εργάζεται προς την κατεύθυνση της εξασφάλισης βιωσιμότητας του προγράμματος στέγασης σε διαμερίσματα μέσω του Προγράμματος ESTIA, για την φιλοξενία ευάλωτων αιτούντων άσυλο σε διαμερίσματα, με στόχο την ασφάλειά τους. Το ΥΜΑ έβαλε τέλος στη φιλοξενία των ασυνόδευτων ανηλίκων στα αστυνομικά τμήματα και στα ΚΥΤ μέσω της ενεργοποίησης ενός νέου μηχανισμού εντοπισμού και φιλοξενίας τους, διασφαλίζοντας το βέλτιστο συμφέρον της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής ομάδας.

• Μεριμνά για την ανάπτυξη θέσεων φιλοξενίας και αναμόρφωση του πλαισίου μακροχρόνιας φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, με τη λειτουργία 200 θέσεων σε δομές επείγουσας φιλοξενίας για ασυνόδευτους ανηλίκους που εντοπίζονται σε αστεγία ή επισφαλείς συνθήκες. Επίσης, διασφαλίζει το δικαίωμα στην εκπαίδευση των ασυνόδευτων ανηλίκων με αναπηρία και επιλαμβάνεται του σχεδιασμού κατάλληλων παρεμβάσεων για την πρόσβαση αυτών, συμπεριλαμβανομένων παιδιών με αναπηρία, σε προγράμματα τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης.

Διαφάνεια 1

Σε ποιες δράσεις προχωρά το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις στους τοπικούς πληθυσμούς, ως συνέπεια του μεταναστευτικού και οι συνέπειες που επέφερε η εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού;

• Στόχος μας προς αυτή την κατεύθυνση είναι η Λειτουργία Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών (ΚΕΔ) και Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών Νήσων (ΚΕΔΝ), με το εγχείρημα να είναι ήδη σε πορεία υλοποίησης, καθώς έχουν ήδη γίνει τα εγκαίνια των ΚΕΔΝ Σάμου, Λέρου και Κω, ενώ προετοιμάζεται εντός του 2022 το έργο της ολοκλήρωσης των υποδομών υποδοχής στα νησιά Ανατολικού Αιγαίου, Χίου και Λέσβου και η αναβάθμιση των εγκαταστάσεων στο Φυλάκιο στον Έβρο.

• Επίσης, το Υπουργείο προσανατολίζεται προς την παροχή αντισταθμιστικών ωφελημάτων στους τοπικούς πληθυσμούς και μελετά δράσεις για την κοινωνική ένταξη των αναγνωρισμένων προσφύγων, ενώ για τον περιορισμό των επιπτώσεων του κορωνοϊού σε δομές υποδοχής και φιλοξενίας εφάρμοσε το επιχειρησιακό σχέδιο ΑΓΝΟΔΙΚΗ προκειμένου να αποσυμφορηθούν και ενισχυθούν οι τοπικές μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, ενώ στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την προστασία της υγείας των πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν σε ΚΥΤ και Δομές οργάνωσε τον εμβολιασμό αιτούντων άσυλο στις δομές φιλοξενίας και στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης αρμοδιότητας Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Ποιες είναι οι στρατηγικές επιλογές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου τόσο στο πλαίσιο της νόμιμης μετανάστευσης όσο και αναφορικά στην πολιτική ενίσχυσης ένταξης μεταναστών στην ελληνική κοινωνία;

• Το Υπουργείο προχωρά στην υλοποίηση της δράσης αναφορικά με την «Ψηφιοποίηση Αρχείου Αδειών Διαμονής», η οποία στοχεύει στην ψηφιοποίηση του συνόλου των φακέλων Πολιτών Τρίτων Χωρών, οι οποίοι έχουν κατατεθεί στις Υπηρεσίες Αλλοδαπών και Μετανάστευσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας και στο ΥΜΑ, ενώ η δράση για την «Ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων αδειών Διαμονής (αρχικών και ανανεώσεων)» έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί εντός του 2021, ώστε να παρέχεται σε όλους τους πολίτες τρίτων χωρών η δυνατότητα να υποβάλλουν τα αιτήματα πριν από το τέλος του έτους. Η παραπάνω δράση θα συνεχιστεί εντός του 2022, ώστε να επιλυθούν τυχόν προβλήματα υλοποίησης της ηλεκτρονικής εφαρμογής και να ολοκληρωθούν τυχόν εκκρεμή ζητήματα.

• Αναφορικά με την πολιτική ενίσχυσης ένταξης μεταναστών στην ελληνική κοινωνία πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι μέχρι τα τέλη του 2020 δεν υφίστατο Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης για νόμιμους μετανάστες, παρά μόνο για πρόσφυγες – Δικαιούχους Διεθνούς Προστασίας. Ωστόσο, ο στόχος του Υπουργείου είναι μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, 5.000 ωφελούμενοι να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα κοινωνικής ένταξης.

Διαφάνεια 2: Στο Φυλάκιο Έβρου καταγράφεται μείωση των ροών αφίξεων της τάξεως του 7% (σύμφωνα με τα συμπεράσματα της διαφάνειας Νο 2)

Ποιος είναι ο ρόλος του Υπηρεσιακού Γραμματέα και ποιες οι αρμοδιότητές σας στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου;

• Η θέση του Υπηρεσιακού Γραμματέα σε όλα τα Υπουργεία, θεσμοθετήθηκε με την ψήφιση του Ν. 4622/2019, περί επιτελικού κράτους. Η μεταρρυθμιστική αυτή δράση στόχευε εξ αρχής στη μεγιστοποίηση της εύρυθμης και αποτελεσματικής διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας των Υπουργείων, με τη δημιουργία ενός θεσμού – «συνδετικού κρίκου», με αποφασιστικές αρμοδιότητες και ρόλο, μεταξύ της σταθερής ιεραρχίας και της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.

• Το εχέγγυο της «θεσμικής μνήμης» που παρέχει αυτή η επιλογή, ζητούμενο δεκαετιών, θα διασφάλιζε περισσότερη σταθερότητα στη διοίκηση και παράλληλα θα ελαχιστοποιούσε τους όποιους κλυδωνισμούς στις μεταβατικές περιόδους. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου στο ΥΜΑ περιλαμβάνονται η οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης, η μέριμνα για την ομαλή και αποτελεσματική διοικητική και οικονομική λειτουργία του Υπουργείου, η επίβλεψη σύνταξης του Σχεδίου Δράσης της Υπηρεσίας αλλά και παρακολούθηση της εφαρμογής του σε συνεργασία με τους αρμόδιους Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς του Υπουργείου και τέλος, ο σχεδιασμός και η προώθηση καινοτομιών στον σχεδιασμό και την υλοποίηση δημοσίων πολιτικών.

• Ο θεσμός πρωτίστως υπηρετεί τη λειτουργία της διοικητικής μηχανής μέσω στόχων και ευρείας διαφάνειας. Από την πλευρά μου και στο πλαίσιο της θητείας μου ως Υπηρεσιακή Γραμματέας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου δεσμεύομαι ώστε το εγχείρημα της διοικητικής μεταρρύθμισης να εκπληρώσει τον σκοπό του, με ουσιαστικό περιεχόμενο την υλοποίηση αλλαγών με πίστη και σχέδιο προς τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και τον οριζόντιο συντονισμό των Υπηρεσιών, αφενός με γνώμονα την αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου, αφετέρου την αναγκαία αλλαγή παραδείγματος στην κατεύθυνση ενός κράτους επιτελικού με στρατηγικές επιλογές και λειτουργίες, έτοιμου να ανταποκριθεί στους σύγχρονους στόχους της δράσης του κράτους.