Στ. Κουσουρνάς: Είναι μία λαθεμένη άποψη η διάσπαση του δήμου Ρόδου

Κυριακή Πετρίδου

Θεωρεί εύλογες τις αγωνίες των κοινοταρχών για την κατάσταση που επικρατεί στα χωριά

Το όνομα του πρώτου Δημάρχου του ενιαίου Δήμου της Ρόδου, κ. Στάθη Κουσουρνά, αναφέρεται συχνά-πυκνά το τελευταίο διάστημα, είτε σε «πηγαδάκια» πολιτικά είτε ακόμα και δημόσια.

Ο λόγος; Η ανακίνηση του σεναρίου για διάσπαση του Δήμου από Προέδρους Κοινοτήτων που βλέπουν, δώδεκα χρόνια μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη», τα χωριά τους να βιώνουν μια οπισθοδρόμηση.

Η θητεία του κ. Κουσουρνά είναι σημείο αναφοράς γιατί είναι εκείνος που ηγήθηκε στην πράξη της ενοποίησης των δέκα Δήμων, ένα εγχείρημα πρωτόγνωρο, που φάνταζε Κολοσσιαίο τότε, από τα πιο δύσκολα σε επίπεδο χώρας. Και σε μία περίοδο που ο Δήμος της Ρόδου ήταν υπό κατάρρευση, που κεντρικά σχεδόν…τον είχαν ξεγράψει. Σε μία περίοδο πολιτικά έντονη, με τον κ. Κουσουρνά να έχει γίνει αποδέκτης μίας δυσαρέσκειας του κόσμου δυσανάλογης της θέσης που υπηρετούσε και της πορείας που είχε μέχρι τότε.

Σήμερα, σχεδόν όλοι, κάνουν ειδική μνεία στη θητεία του, αντιλαμβανόμενοι μετά από τόσα χρόνια το μέγεθος του εγχειρήματος που έφερε εις πέρας (σ.σ. μαζί με συνεργάτες του βέβαια). Σε συνέντευξή του στη «Ροδιακή», με αφορμή την εκ νέου ανακίνηση των «σεναρίων» περί διάσπασης του Δήμου και κατ’ επέκταση τις αναφορές προς το πρόσωπό του και τη θητεία του, προειδοποιεί λέγοντας:

«Μια διάσπαση του ενιαίου Δήμου Ρόδου θα ήταν πιο δύσκολη από την ενοποίηση. Αν η ενοποίηση ήταν δύσκολη, και διοικητικά, η διάσπαση θα είναι ακόμα πιο δύσκολη». Ο πρώην Δήμαρχος, μιλάει με παραδείγματα για τις δυσκολίες να ενωθούν πάνω από…διακόσια Νομικά Πρόσωπα και στον αντίποδα τι θα γίνει αν μετά από όλα αυτά, κληθούν να…τα ξανασπάσουν! Δίνει δίκιο στους Κοινοτάρχες που αγωνιούν για τα χωριά τους και τονίζει ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι οι αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις γιατί ο ενιαίος Δήμος πέτυχε στα μεγάλα αλλά έχει προβλήματα στην καθημερινή διαχείριση σε επίπεδο κοινοτήτων.

Αναλυτικά, η συνέντευξη του κ. Κουσουρνά:

Καταρχάς, πώς σχολιάζετε την πρωτοβουλία αυτή των Προέδρων να ανακινήσουν το θέμα της διάσπασης του ενιαίου Δήμου; Και γιατί επανέρχεται αυτό το θέμα κάθε λίγο;

«Επανέρχεται κάθε φορά που κοντεύουμε στις εκλογές. Την προηγούμενη προεκλογική περίοδο είχε μπει έντονα το θέμα της διάσπασης του ενιαίου Δήμου αλλά, ευτυχώς, απεφεύχθη γιατί είχε γίνει διάσπαση σε άλλα νησιά. Νομίζω πως τώρα επανέρχονται οι Πρόεδροι των κοινοτήτων πιο έντονα γι’ αυτό το θέμα και το κάνουν με την πίστη τους ότι αν οι Δήμοι είναι περισσότεροι, θα μπορούν να υπηρετήσουν καλύτερα τις κοινότητές τους.

Όμως, πιστεύω πως είναι μία λαθεμένη άποψη γιατί πρέπει ν’ αναλογιστούμε τι συνέβαινε πριν από την ενοποίηση του Δήμου: είχαμε δέκα Δήμους στο νησί, εκ των οποίων οι μισοί σχεδόν είχανε οικονομικά προβλήματα. Είχαμε τα μεγάλα θέματα τα οποία ήταν ανεπίλυτα, όπως π.χ. η διαχείριση του νερού. Θα θυμόμαστε πολύ καλά ότι υπήρχαν προβλήματα σε Δήμους και κοινότητες αφού δεν μπορούσαν να συνεργαστούν μεταξύ τους.

Είχαμε προβλήματα στην ύδρευση, είχαμε προβλήματα στην αποχέτευση αφού κάθε Δήμος είχε τον δικό του χώρο υγειονομικής ταφής απορριμμάτων ή ΧΥΤΑ, δεν μπορούσαν να συνεργαστούν και υπήρχανε πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές. Είχαμε μία διαφορετική τιμολογιακή πολιτική στο νερό και είχαμε και προβλήματα στη διαχείριση της τουριστικής προβολής του νησιού, μια και ο κάθε Δήμος ήθελε να προβάλει περισσότερο-και είναι λογικό-τον δικό του Δήμο. Όπως είχαμε προβλήματα και στον μεγάλο αριθμό των Νομικών Προσώπων που είχε κάθε Δήμος.

Έτσι, ο «Καλλικράτης» ήρθε να ενοποιήσει όλες τις δυνάμεις και να έχει Δήμο ισχυρό που μπορεί να ασκήσει, σε επίπεδο νησιού, ενιαίες πολιτικές. Όπως γίνεται αυτή τη στιγμή και έχουμε καλές υπηρεσίες στον τομέα της ύδρευσης, στον τομέα της αποχέτευσης, στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων και στην τουριστική προβολή του νησιού.

Δηλαδή, στα μεγάλα θέματα που αφορούν τους Δήμους και το νησί της Ρόδου, ο ενιαίος Δήμος έχει αποτελέσματα. Εκεί που υπάρχουν προβλήματα είναι στην καθημερινότητα, δηλαδή σ’ αυτό που θέλουν οι Πρόεδροι των κοινοτήτων ν’ ασκήσουν αρμοδιότητες και εκεί έχουν δίκιο: πρέπει να γίνει μία πολύ μεγάλη, γενναία, αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων σε επίπεδο κοινότητας, για να μπορέσουν οι τοπικές αρχές-μιλάω για τα τοπικά συμβούλια-και οι Πρόεδροί τους, να νιώσουν χρήσιμοι και να μπορούν να ασκήσουν κάποιες από τις αρμοδιότητες που τώρα νομίζουν ότι δεν μπορούν να τις ασκήσουν.

Δηλαδή, σε γενικές γραμμές: ο ενιαίος Δήμος πέτυχε στο να ενοποιήσει και να λύσει μεγάλα θέματα που ήταν δύσκολο να λυθούν όταν ήταν πολλοί αλλά έχει προβλήματα στην καθημερινή διαχείριση σε επίπεδο κοινοτήτων. Εκεί πρέπει να το δούμε το θέμα και να γίνουν οι αναγκαίες θεσμικές παρεμβάσεις για να μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη αποδοτικότητα στην καθημερινότητα του πολίτη».

Εννοείτε, δηλαδή, ότι το πρόβλημα εκπορεύεται από την Κεντρική Διοίκηση ή έχει να κάνει με το πώς εφαρμόστηκε ο «Καλλικράτης» και στη συνέχεια ο «Κλεισθένης» τοπικά;

«Όχι. Το ίδιο θέμα που έχουν εδώ σε επίπεδο κοινοτήτων, υπάρχει σχεδόν σε όλη τη χώρα. Επομένως, δεν είναι θέμα τοπικό, είναι θέμα κεντρικό-θεσμικό. Μετά από δύο θητείες, δώδεκα χρόνια του «Καλλικράτη», πρέπει να γίνουν θεσμικές παρεμβάσεις ώστε να γίνει πιο αποδοτικός. Εκεί είναι για μένα ένα θέμα που πρέπει να το δούμε και όχι να ξανάρθουμε στα παλιά να διασπάσουμε τον Δήμο. Ο Δήμος πρέπει να είναι ένας αλλά με ισχυρά κέντρα σε επίπεδο κοινοτήτων».

Ήσασταν ο πρώτος Δήμαρχος του ενιαίου Δήμου και επιφορτιστήκατε με την τεράστια δουλειά της ενοποίησης. Κάποιες φορές, προς το τέλος της θητείας σας το αναφέρατε-και μ’ ένα παράπονο ίσως-ότι δεν έγινε αντιληπτό το μέγεθος αυτής της δουλειάς, δηλαδή πρακτικά τι σήμαινε η ενοποίηση των δέκα Δήμων, των Νομικών Προσώπων κτλ. Η δουλειά που απαιτήθηκε ίσως δεν «φωτίστηκε» ποτέ αρκετά γιατί την επικαιρότητα μονοπώλησαν περισσότερο…τα ευρήματα. Σήμερα, που αρκετοί κάνουν ειδική μνεία σ’ εσάς, ειδικά αυτές τις ημέρες που ανακινήθηκε το θέμα, καταρχάς νιώθετε δικαιωμένος; Επίσης, αν μπορείτε να δώσετε κάποια παραδείγματα για τη δουλειά που απαιτήθηκε μέσα στις πολύ δύσκολες συνθήκες μίας τεταμένης πολιτικής περιόδου…

«Να πούμε ότι, το εγχείρημα για τον ενιαίο Δήμο Ρόδου, ήταν από τα πιο δύσκολα στη χώρα διότι είχαμε να ενοποιήσουμε δέκα Δήμους που πολλοί από αυτούς ήταν πολύ ισχυροί, με την έννοια, δηλαδή, των οικονομικών πόρων και του προσωπικού. Και υπήρχαν διαφορετικές ταχύτητες στους Δήμους που έπρεπε να ενοποιηθούν.

Η απόφαση, βέβαια, για να γίνει ένα νησί και Δήμος, ήταν μία δύσκολη απόφαση και της κυβέρνησης αλλά και με τη δική μου συνδρομή, με τη δική μου άποψη και του συναδέλφου μου του Νίκου του Ζωίδη, που ήμασταν αυτοδιοικητικοί και ξέραμε τι συμβαίνει σε επίπεδο Δήμων και Νομαρχιών, αποφασίστηκε να γίνει ένα νησί και ένας Δήμος. Και ένας από τους δύσκολους Δήμους ήταν και ο Δήμος Ρόδου.

Η δουλειά ήταν από τις πιο δύσκολες σε επίπεδο χώρας γιατί εδώ είχαμε να κάνουμε με τους μισούς Δήμους που ήτανε στο επίπεδο της χρεοκοπίας, με τεράστια οικονομικά προβλήματα. Επομένως, εκτός από το διοικητικό μέρος, το οποίο θα σας πω, είχανε και προβλήματα οικονομικά μια και θεωρούμασταν ένας Δήμος υπό κατάρρευση και υπό χρεοκοπία.

Δηλαδή, θεωρούσαν και στην Κεντρική κυβέρνηση, στο Υπουργείο, ότι ο Δήμος Ρόδου θα χρεοκοπήσει και θα ‘ναι υπό Επιτροπεία, που λέγαμε. Γιατί, όταν έγινε ο «Καλλικράτης», υπήρχε η πρόβλεψη να δοθούν πρόσθετοι πόροι στην Αυτοδιοίκηση, που δυστυχώς, λόγω Μνημονίων, δεν δόθηκαν ποτέ.

Δηλαδή, υπήρχε η πρόβλεψη να διπλασιαστούν οι πόροι στην Αυτοδιοίκηση, το αντίθετο έγινε: λόγω Μνημονίων, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι, περιορίστηκαν σχεδόν στο μισό απ’ ό,τι ήτανε πριν από την ενοποίηση. Επομένως, μέσα από τις δύσκολες συνθήκες που υπήρχαν, προστέθηκε και η κρίση που δημιούργησε μεγαλύτερα προβλήματα».

Και στο Διοικητικό κομμάτι;

«Τώρα, στο Διοικητικό κομμάτι έπρεπε να γίνουν πάρα πολλά: να ενοποιηθούν πάρα πολλά Νομικά Πρόσωπα. Είχαμε πάνω από διακόσια Ν.Π., συμπεριλαμβανομένων και των Σχολικών Επιτροπών που κάθε σχολείο ήταν και ένα Ν.Π., και όλα αυτά έγιναν οκτώ Ν.Π. Είχαμε πάρα πολλές Ανώνυμες Εταιρείες που έπρεπε να γίνουν μία Εταιρεία. Προβληματικές Εταιρείες που μέσα από εκεί έκαναν πολιτική και έπρεπε να ενοποιηθούν. Είχαμε πολλά Ν.Π. στον τομέα του πολιτισμού, που έπρεπε να γίνει ένα ενιαίο. Από την άλλη, έπρεπε να γίνει η ενοποίηση του προσωπικού στη λειτουργία του ενός Δήμου. Κάναμε έναν Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΟΕΥ) ο οποίος ήταν πετυχημένος από την άποψη ότι και τώρα δεν έχει αλλάξει…».

Πρέπει, όμως, να γίνει τροποποίηση…

«Πρέπει να γίνει τροποποίηση γιατί και εγώ, στο τέλος της θητείας μου είχα σχεδόν έτοιμη μία πρόταση για να αλλάξει γιατί ύστερα από μία εμπειρία τριών-τεσσάρων χρόνων, πρέπει να δεις που έκανες λάθος και να τ’ αλλάξεις. Πάντως, ο κορμός που υπήρχε τότε, εξακολουθεί και υπάρχει και σήμερα. Υπήρχε μία νοοτροπία του προσωπικού που λειτουργούσε σε επίπεδο δέκα Δήμων και έπρεπε να αλλάξει αυτή η νοοτροπία.

Έγινε πάρα πολλή δουλειά ώστε να καταφέρουμε να λειτουργούμε σε επίπεδο Δήμου και μπορώ να πω ότι δεν επιτεύχθηκε εκατό τοις εκατό αυτό διότι αν κάποιος υπάλληλος δουλεύει για την περιοχή του για είκοσι χρόνια, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει νοοτροπία και να δουλέψει με φιλοσοφία ενιαίου Δήμου.

Παρ’ όλα αυτά, νομίζω πως το εγχείρημα της ενοποίησης έχει πετύχει διότι ο ενιαίος Δήμος Ρόδου είναι από τους μεγάλους Δήμους, και πληθυσμιακά και οικονομικά, ξεπέρασε τα αρχικά οικονομικά προβλήματα που είχε και σήμερα μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις των καιρών».

Μετά απ’ αυτά, τι θα σήμαινε στην πράξη αν στις επερχόμενες εκλογές γινόταν πραγματικότητα αυτό το σενάριο και έπρεπε να «σπάσει» ο Δήμος σε τρεις ή και τέσσερις Δήμους;
«Να πω ότι μια διάσπαση του ενιαίου Δήμου Ρόδου θα ήταν πιο δύσκολη από την ενοποίηση. Αν η ενοποίηση, όπως είπαμε πριν, ήταν δύσκολη και διοικητικά, η διάσπαση θα είναι ακόμα πιο δύσκολη. Διότι, οι πραγματικότητες που υπήρχαν πριν τον ενιαίο Δήμο, δεν μπορούν να επανέλθουν! Δηλαδή, ούτε προσωπικό περισσότερο υπάρχει ούτε μπορούν να γίνουν πολλά Νομικά Πρόσωπα ούτε να μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις και τα ζητούμενα της σημερινής κατάστασης.

Δηλαδή, να πω ένα παράδειγμα: έχουμε κάποιους βιολογικούς καθαρισμούς στη Νότια Ρόδο. Αυτοί οι βιολογικοί καθαρισμοί για να λειτουργήσουν, θέλουν μία ισχυρή ΔΕΥΑΡ που να έχει προσωπικό και τεχνογνωσία. Αυτό, δεν μπορεί να γίνει σε επίπεδο ενός μικρού Δήμου. Πρέπει να έχει την τεχνική δυνατότητα ένας Δήμος να κάνει προτάσεις, έργα, μελέτες, να ανταποκρίνεται σε Κοινοτικά προγράμματα.

Δεν μπορεί να το κάνει ένας μικρός Δήμος. Επομένως, η σκέψη για διάσπαση μπορεί από πολλούς να φαίνεται ότι θα ωφελήσει τους κατοίκους αλλά νομίζω ότι αυτό δεν θα γίνει. Θα πάμε πίσω. Αυτό που χρειάζεται είναι ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στην καθημερινότητα του πολίτη. Είναι κάτι που λείπει και το ζητά ο κάθε κάτοικος του παλιού χωριού…».

Μια που κάνατε αναφορά στη ΔΕΥΑΡ, η άλλοτε κραταιή Επιχείρηση, τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα, κυρίως οικονομικά. Πώς βλέπετε την άποψη ότι ίσως να λειτουργούσε καλύτερα για παράδειγμα ως μία αυτοτελής Διεύθυνση του Δήμου;

«Οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης-αποχέτευσης είναι απαραίτητες σε κάθε Δήμο διότι λειτουργούν με μεικτούς κανόνες δημόσιου λογιστικού και ιδιωτικής οικονομίας. Είναι, δηλαδή, ιδιόμορφα Νομικά Πρόσωπα και τους δίνεται η δυνατότητα μέσα απ’ αυτή τη μορφή να ανταποκριθούν στις βασικές ανάγκες ύδρευσης και αποχέτευσης κάθε περιοχής.

Είναι ένα μοντέλο που έχει αποδώσει και αυτό που χρειάζεται είναι να ισχυροποιηθεί και να υπάρχει συνεργασία και εμπιστοσύνη μεταξύ της εκάστοτε Δημοτικής Αρχής και της εκάστοτε Διοίκησης της ΔΕΥΑΡ. Οποιαδήποτε σκέψη να είναι μία αυτοτελής, μία Διεύθυνση, σε επίπεδο Δήμου, είναι οπισθοχώρηση για κάτι που θεωρείται κεκτημένο εδώ και δεκαετίες για τη Ρόδο. Ειδικά τώρα, έχει καταφέρει, με τα μεγάλα έργα υποδομής, το φράγμα του Γαδουρά και το σύστημα αποχέτευσης να επεκταθεί σε όλη τη Ρόδο (σ.σ. εννοώ τους μικρούς βιολογικούς καθαρισμούς υπό την ενιαία ΔΕΥΑΡ). Η ΔΕΥΑΡ χρειάζεται αυτονομία και εμπιστοσύνη για να προχωρήσει μπροστά».