Λάζαρος Κασέκας: «Τα Μαριτσά, είναι το πιο ζωντανό χωριό χειμώνα, καλοκαίρι...»!

Pοδούλα Λουλουδάκη

Μια εκ βαθέως συνέντευξη με τον πρόεδρο του πολιτιστικού συλλόγου Μαριτσών

Συνέντευξη στη
Ροδούλα Λουλουδάκη

Είναι γλεντοκόποι! Με την καλή την έννοια. Του ανθρώπου που επινοεί τρόπους για να ακούσει μουσική, και να τραγουδήσει, που ξέρει όλους τους στίχους των τραγουδιών απ’ έξω, που συχνάζει και στα 14 καφενεδάκια του χωριού, με τους καλούς μεζέδες και τη σούμα.

Στα Μαριτσά που οι άνθρωποι ομονοούν, οι Σύλλογοι δουλεύουν μαζί για να παρουσιάσουν έργο, τα έθιμα δεν χρειάζεται να αναβιώσουν γιατί υπάρχουν και είναι ζωντανά, ο Μαριτσενός ξοδεύει τα χρήματά του εκεί, και μόνο αν είναι άρρωστος δεν βγαίνει το βραδάκι στο καφενείο.

Βρέθηκα εκεί, την ημέρα που τιμούσαν τη μνήμη του Νίκου Ξυλούρη όπως κάνουν εδώ και 29 χρόνια, στο καφενεδάκι της Ράνιας όπου βρίσκονται κάθε φορά λίγοι και καλοί γιατί κι ο χώρος είναι μικρός, κι οι άνθρωποι δεν θέλουν αυτό τον κύκλο να τον διευρύνουν.

Άρχοντας ο Λάζαρος Κασέκας, που η ζωή τον πήγε, νεαρό, στον Καναδά όπου και πάλι πρώτος ήταν, τον έφερε πίσω στη Ρόδο και τον έκανε δύο θητείες πρόεδρο του Οικονομικού Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου και ταυτόχρονα πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Μαριτσών «Ο Κερωνιάτης», από το 2007.

Με λαγό στιφάδο, τον καλύτερο μεζέ για τη σούμα, με τα τραγούδια του Ξυλούρη που τραγούδαγαν όλοι μαζί, τον Βάιο από τις Καλυθιές στη λύρα και τον Σπύρο από τ’ Αφάντου στο λαούτο, η βραδιά ήταν από τις λίγες με γλέντι πραγματικό, αυτοσχέδιο, Μαριτσενό!

«Η μάζωξη αυτή γίνεται στις 8 Φεβρουαρίου, από το 1993 που γύρισα μόνιμα από τον Καναδά και συνέχισα εδώ να κάνω αυτή τη βραδιά που την έκανα ανελλιπώς στον Καναδά διότι εκεί έτυχε να γνωρίσω το 1979 τον Ξυλούρη», μου λέει ο κ. Κασέκας. «Ήρθε στο Τορόντο για να πάει στο «Μεμόριαλ» της Νέας Υόρκης όταν διεγνώσθη με καρκίνο.

Ήμουν πολλά χρόνια γενικός γραμματέας της εκεί κοινότητας, του Τορόντο. Όταν πέθανε, τόσο πρόωρα, κάναμε αυτή την εκδήλωση στη μνήμη του κάθε χρόνο, κι όταν το 1993 ήρθα εδώ, συνεχίσαμε στο καφενεδάκι της Ράνιας. Να τη, η Ράνια! Αυτό που κάνουμε εμείς εδώ δεν γίνεται ούτε καν στην Κρήτη.

Στην Κρήτη ξέρουνε ένα μικρό χωριό στη Ρόδο που ακόμα συνεχίζει να τιμά τη μνήμη του και το λέει και η γυναίκα του η Ουρανία για εμάς αυτό, στις συνεντεύξεις που δίνει».

Οι Μαριτσενοί γλεντάτε αλλά οι οργανοπαίχτες απόψε είναι από αλλού: ο Βάιος από τις Καλυθιές, ο Σπύρος από τ’ Αφάντου. Γιαρένηδες. Τι σημαίνει η λέξη; Σας έχω ακούσει να αναφέρεστε!
Γιαρένης, τούρκικη λέξη. Γιαρέν, δηλαδή επισκέπτομαι καρδιακό φίλο. Οι Μαριτσενοί με τους Καλυθενούς είναι άλλωστε καλοί φίλοι. Γιατί δεν θεωρούμε φίλους τους Ψινθενούς; Το ίδιο βουνό δεν μας ενώνει; Είναι γιατί οι Καλυθενοί είναι στα ίδια ήθη και έθιμα με τα δικά μας, έζησαν μαζί μας, κι εμείς μαζί τους αφού είχαμε κοινούς χώρους βοσκής, στο βουνό Κουμούλι.

Ούτε μια Κυριακή δεν περνάτε χωρίς γλέντι! Μέχρι τραγούδι βγάλατε, με το σκοπό του παραδοσιακού τραγουδιού «τούρνα...»... Υμνείτε το χωριό σας και θέλετε και η θεϊκή δύναμη και η φυσική να προστατεύουν τα Μαριτσά!
Πάμε να το πούμε όλοι μαζί...
«Στα όρη τα Μαριτσενά, στην αποκάτω πάντα, στων γλεντιστάδων το χωριό, στων γλεντιστάδων το χωριό, στων γλεντιστάδων το χωριό, θα ζήσουμε για πάντα! Τούρνα, τούρνα, τούρνα, μας έπιασε φουρτούνα.

Κουμούλι, Κερωνιάτη μου, Σωτήρα, κι Άη Νικόλα φυλάγετε τα Μαριτσά απ’την κακιά την ώρα τούρνα, τούρνα, τούρνα, Σωτήρα κι Άη Νικόλα.
Έ... φυλάγετε τα Μαριτσά που την κακιά την ώρα... τούρνα, τούρνα, τούρνα, μας έπιασε φουρτούνα.
Έ... Τα γλέντια τα Μαριτσενά, τα γλέντια τα Μαριτσενά, στον κόσμο ειν’ ξακουσμένα, τούρνα, τούρνα τούρνα, στον κόσμο είν’ ξακουσμένα. τούρνα, τούρνα, τούρνα, μας έπιασε φουρτούνα.
Έ.... Σ’ Ευρώπη και Αμερική, σ’ Ευρώπη και Αμερική, σ’ Ευρώπη και Αμερική χιλιοκουβεντιασμένα.

Ένα μονάχα θα σας πω, ένα μονάχα θα σας πω, ένα μονάχα θα σας πω και πάρτε το χαπάρι, τούρνα, τούρνα, τούρνα, τούρνα και πάρτε το χαπάρι.

Τα Μαριτσά είναι το χωριό, τα Μαριτσά είναι το χωριό, τα Μαριτσά είναι το χωριό, της Ρόδου το καμάρι. Τούρνα, τούρνα, τούρνα, μας έπιασε φουρτούνα.
Μαριτσενές μου λυγερές, Μαριτσενές μου λυγερές, Μαριτσενές μου λυγερές, και σεισμολυγισμένες, τούρνα, τούρνα, τούρνα και σεισμολυγισμένες.

Έ.... Όπως σας έπλασε ο Θεός, όπως σας έπλασε ο Θεός, όπως σας έπλασε ο Θεός Σαββατογεννημένες, τούρνα, τούρνα, τούρνα, μας έπιασε φουρτούνα.
Έ... Λεβέντες μου Μαριτσενοί, λεβέντες μου Μαριτσενοί, λεβέντες μου Μαριτσενοί της Ρόδου το καμάρι, εσάς εδώρισε ο Θεός του αετού τη χάρη τούρνα, τούρνα, τούρνα, της Ρόδου το καμάρι.
Ά... Απ’ όσους δώρισε ο Θεός, απ’ όσους δώρισε ο Θεός, απ’ όσους δώρισε ο Θεός του αετού τη χάρη, τούρνα, τούρνα, τούρνα, μας έπιασε φουρτούνα.»

Και αυτοσχεδιάζετε, και ταιριάζετε κι άλλες μαντινάδες, κι όλο έξω είσαστε!
Η ύπαρξη 14 μαγαζιών με το μεζεδάκι και τη σούμα συνεπάγεται ότι οι Μαριτσενοί τα υποστηρίζουν κατά την έξοδό τους, που είναι καθημερινή. Το 1970 που έφυγα εγώ, στα Μαριτσά είχαμε 12 καφενεία και τώρα έχουμε αυτά τα 12 συν δύο, δεκατέσσερα παραδοσιακά καφενεία, συν τέσσερα-πέντε εστιατόρια. Για να συντηρηθούν αυτά σ’ ένα πληθυσμό περίπου 2.000 ανθρώπων πάνω απ’ όλα πρέπει να έχει παρουσία ντόπια.

Είναι παράδοση για τον Μαριτσενό το βράδυ να πάει στο καφενείο του, αν έχει γλέντι θα πάει στο γλέντι του, αλλά υπάρχει και μία ιδιαιτερότητα. Αυτό το έξτρα έξοδο της καθημερινής εξόδου δεν το στερεί από την οικογένεια. Δουλεύει λίγο παραπάνω για να μπορεί να ξοδέψει κάτι παραπάνω. Κι αυτόν τον έξτρα χρόνο για να γλεντήσει δεν τον αφαιρεί από τη δουλειά του, τον αφαιρεί από τον ύπνο του. Κοιμάται λιγότερο για να γλεντήσει περισσότερο.

Σας έχω ακούσει να λέτε ότι τα έθιμα στα Μαριτσά δεν χρειάζεται να αναβιώσουν γιατί πολύ απλά δεν ατόνησαν ποτέ, ήταν πάντα δυνατά και μέσα στην καθημερινότητά σας!
Για εμάς πολιτισμός δεν ήταν η αναβίωση των παραδόσεων ή των εθίμων μας. Για εμάς πολιτισμός είναι να συνεχίσουμε να βιώνουμε διότι ποτέ δεν τα χάσαμε. Εμείς σχεδιάζουμε και κάνουμε πράγματα ώστε να συνεχίσουμε να ζούμε όπως ζούσαν οι παππούδες μας.

Έχουμε προγραμματισμένες τόσες πολλές εκδηλώσεις που δεν είναι σίγουρο ότι μπορούν να χωρέσουν μέσα σ’ αυτή τη ζωή! Είναι τόσες πολλές οι εκδηλώσεις που σχεδιάζουμε που είναι πολύ λίγος πια ο χρόνος της ζωής μας για να τις προλάβουμε όλες. Η ζωή μας είναι γεμάτη, ψάχνουμε να βρούμε ευκαιρίες για να δικαιολογήσουμε την αμέσως επόμενη εκδήλωση. Και είναι πάρα πολλές.

Αυτό το μήνα τον Φεβρουάριο, έχουμε τρεις εκδηλώσεις την εβδομάδα. Είτε είναι από τον Πολιτιστικό Σύλλογο, είτε από το Σύλλογο Γυναικών, είτε από τον Αθλητικό Σύλλογο «Ηρακλής», είτε είναι η Νεολαία είτε ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων. Κι αυτό που ισχύει εδώ είναι αυτό που αποκαλώ εγώ «Μαριτσενό δόγμα»! Μαριτσενό δόγμα σημαίνει πως ό,τι κάνουμε το κάνουμε όλοι μαζί οι φορείς.

Δεν ξεχωρίζουμε. Είναι εκδήλωση όλων των φορέων μαζί με μπροστάρη την κοινότητά μας. Πνεύμα σύμπνοιας και συνεργασίας. Μονιάζουμε, είμαστε ενωμένοι, κι αυτό είναι και το μυστικό της επιτυχίας μας. Από τη φάτνη μας εντός έξι-επτά ημερών περνάει 20.000 κόσμου.

Ξαποσταίνετε ποτέ;
Ξαποσταίνουμε λίγο πριν το Πάσχα. Από τη Σαρακοστή. Αλλά μετά γλεντάμε κάθε Σάββατο και Κυριακή στο κάθε ξωκλήσι, μέχρι το τέλος Ιουνίου. Της Αναλήψεως μία μέρα πριν φτιάχνουμε ματσόγαλο και γίνεται μεγάλο γλέντι. Καθώς και του Σωτήρως έχουμε σειρά εκδηλώσεων. Ανεβάζουμε μία θεατρική παράσταση κάθε χρόνο και είναι έτοιμη και φέτος. Έχουμε χορευτικό με περίπου 80 παιδιά. Έχουμε ακαδημίες ποδοσφαίρου...

Σούμα βγάζετε, εσείς;
Εγώ, ναι! Από το δικό μου καζάνι με νόμιμη άδεια, για τον εαυτό μου. Το σταφύλι δικό μου από την αυλή του σπιτιού μου.

Ο Μαριτσενός μένει στα Μαριτσά, διασκεδάζει στο χωριό του, αφήνει τα χρήματά του στο χωριό του. Το πιο ζωντανό χωριό χειμώνα, καλοκαίρι.
Τα ίδια μου είχε πει πριν χρόνια και ο τότε πρόεδρος Γιώργος Παπαδημήτρης γιατί τα ίδια ίσχυαν πάντα όπως και τώρα που πρόεδρος είναι ο ανιψιός του, Γιώργος Παπαδημήτρης.
Έφυγα εγώ, κι ακόμα οι δύο Γιάννηδες, ο Νίκος, η Ράνια, ο Μανόλης, ο Φώτης και τόσοι ακόμα εκλεκτοί ήταν εκεί και τραγουδούσαν. Γιατί η ζωή η ψεύτρα τραγούδι θέλει και οι Μαριτσενοί το ξέρουν καλά.