Μανώλης Κασσώτης: Ινδοί στρατιώτες στην Κάρπαθο, και σε άλλα νησιά της Δωδεκανήσου

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Μανώλης Κασσώτης
στο anamniseis.net

Όταν η Αγγλία κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας, ο αντιβασιλέας των Ινδιών, Lord Linlithgow, απλώς ανακοίνωσε ότι η Ινδία σαν μέρος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Γερμανία.

Στην αρχή του πολέμου ο Ινδικός στρατός είχε 352.271 άνδρες (με 396 Ινδούς αξιωματικούς και 4.424 Βρετανούς), το ναυτικό 1.708 και η αεροπορία 1.628, και όταν τελείωσε ο πόλεμος ο στρατός έφτασε στους 2.581.726 άνδρες (με 8.300 Ινδούς αξιωματικούς και 34.500 Βρετανούς), το ναυτικό στους 30.478 και η αεροπορία στους 26.900.

Η κύρια αποστολή των Ινδικών δυνάμεων ήταν να προστατέψουν την Ινδία, αλλά πήραν μέρος και σε άλλα πολεμικά μέτωπα. Στη Μεσόγειο πολέμησαν τρεις Ινδικές μεραρχίες και μια ταξιαρχία. Πήραν μέρος σε επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική, στην Ιταλία, στη Συρία, στην Ελλάδα και στα Δωδεκάνησα.

Στις 24 Σεπτεμβρίου 1944 οι Γερμανοί, μαζί και την Παναγία του Κάστρου, ανατίναξαν τις πολεμικές εγκαταστάσεις και εγκατέλειψαν την Σύμη. Αμέσως μετά, ο Βρετανός ταξίαρχος Moffat, διοικητής του Special Force 281 με την συμμετοχή της Ινδικής Ταξιαρχίας κατέλαβε το νησί. Αργότερα την 1η Μαρτίου 1945, με την συμμετοχή της ίδιας Ταξιαρχίας απελευθερώθηκε η Τήλος, και στις 9 Μαΐου 1945 μετά την παράδοση των Γερμανών, η Ινδική Ταξιαρχία συμμετείχε στην κατάληψη της Ρόδου.

Στην Κάρπαθο
Στις 4 Οκτωβρίου 1944 έφυγαν οι τελευταίοι Γερμανοί από την Κάρπαθο, και την επομένη ξεσηκώθηκαν οι Καρπάθιοι εναντίον των Ιταλών που άφησαν στη θέση τους απελευθερώνοντας το νησί. Στις 10 Οκτωβρίου έστειλαν στην Αίγυπτο ένα καΐκι 2-3 τόνων με επτά συμπατριώτες ενημερώνοντας τους Συμμάχους, που έφτασαν στις 17 Οκτωβρίου με τα αντιτορπιλικά Terpsichore και Cleveland.

Στις 28 Οκτωβρίου 1944, έφτασαν στην Κάρπαθο το βρετανικό καταδρομικό Black Prince, ένα φορτηγό και δύο μεταγωγικά μεταφέροντας 300 Ινδούς στρατιώτες του 5ου τάγματος πεζικού του Maharajah of Gwalior, και στις 16 Δεκεμβρίου έφτασε το φορτηγό «Κορυτσά» με άλλους 150 Ινδούς στρατιώτες του 4ου τάγματος. Οι Ινδοί διέθεταν μία κινητή πυροβολαρχία 4 πυροβόλων υπό τον Ινδό υπολοχαγό D. A. Mane.

Οι Ινδικές δυνάμεις ήταν συγκεντρωμένες στα Πηγάδια για να προστατεύσουν το λιμάνι και διέθεταν τα απαιτούμενα μεταφορικά μέσα για να αποκρούσουν επίθεση σε άλλο μέρος του νησιού. Έμεναν σε σκηνές στην Σκόπη, στην Δαματρία και στο Πλατύολο και στα σπίτια της Καλλιόπης Χατζηγεωργιάδη, Μανώλη Λοΐζου και Αλέξη Μανωλάκη. Στο χωράφι δίπλα στης Χατζηγεωργιάδη, έφτιαξαν μια παράγκα με ντους και στα Βρουλίδια πιο ευρύχωρο κτίσμα με ντους και αποχωρητήρια.

Διοικητής των Ινδικών δυνάμεων ήταν ο ταγματάρχης Singh με υπασπιστή τον επιλοχία Mukerji. Αργότερα ο Singh προάχθηκε σε αντισυνταγματάρχη. Κοντά του υπηρετούσε ο λοχαγός Creighton με τον επιλοχία Nichols, ως Βρετανός σύνδεσμος με τους Ινδούς.

Οι Ινδικές δυνάμεις της Καρπάθου, όπως και όλης της Δωδεκανήσου, υπάγονταν στον ταξίαρχο Moffat με έδρα τη Σύμη. Η Αποστολή της Ινδικής φρουράς ήταν η προστασία της Καρπάθου από Γερμανική επίθεση προερχομένη από τη Ρόδο ή την Κρήτη. Οι Γερμανοί δεν είχαν τα μέσα να μεταφέρουν ισχυρές δυνάμεις, αλλά θα μπορούσαν να εξαπολύσουν επιδρομές, όπως έγινε στην Τήλο.

Θρήσκευμα και Γιορτές
Στο θρήσκευμα, οι περισσότεροι Ινδοί ήταν Hindu με μερικούς Jainism και Sikhism, αλλά υπήρχαν και αρκετοί μουσουλμάνοι, μερικοί κούρευαν όλα τους τα μαλλιά εκτός από μια φούντα στην κορυφή του κεφαλιού τους. Ήταν και ένας χριστιανός, ο Apara που υπηρετούσε στις διαβιβάσεις και πολλές φορές έκανε βόλτες τους πιτσιρίκους με την μοτοσυκλέτα του.

Κατά καιρούς οι Ινδοί οργάνωναν θρησκευτικές εκδηλώσεις και γιορτές, όπως το καλοκαίρι του 1945 που σχετιζόταν με το νερό και κρατούσε τρεις μέρες. Με το σούρουπο, οι Ινδοί κατέβαιναν από Σκόπη και Δαματρία στον Άμμο με κλαδιά δέντρων διαμορφωμένα σε σχήματα που είχαν σχέση με το τελετουργικό μέρος της εκδήλωσης.

Όταν ο ταγματάρχης Singh προήχθη σε αντισυνταγματάρχη, οι στρατιώτες οργάνωσαν μια φαντασμαγορική εκδήλωση για να τον τιμήσουν. Στη Σκόπη μέσα σε μια μεγάλη σκηνή έδωσαν δεξίωση στην οποία πήγαν να τον συγχαρούν οι Άγγλοι αξιωματικοί και αρκετοί Καρπάθιοι. Τη γιορτή παρακολούθησαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι πιτσιρίκοι. Εντυπωσιακή ήταν η στολή που φορούσε ο Singh, που στα μάτια των παιδιών έμοιαζε με Maharajah, και η διακόσμηση της σκηνής που έμοιαζε με Ινδικό παλάτι.

Χορτοφάγοι
Οι περισσότεροι Ινδοί ήταν χορτοφάγοι. Για ψωμί έτρωγαν ρύζι και πίτες που τις έψηναν πάνω σε χοντρή λαμαρίνα, που από κάτω της άναβε φωτιά. Στις ψημένες πίτες έβαζαν βραστά χόρτα ψημένα με φυτικό λίπος, μπαχαρικά και κόκκινες καψερές πιπεριές, δίπλωναν τις πίτες και τις έτρωγαν μαζί με το ρύζι με τα χέρια τους.

Ορισμένοι Ινδοί που έτρωγαν κρέας προτιμούσαν τα κατσίκια, οι Hindu απέφευγαν το βοδινό και Μουσουλμάνοι το χοιρινό. Μια μέρα οι πιτσιρίκοι είδαν μέσα στην παράγκα του ντους μια κατσίκα κρεμασμένη που την έγδαραν δυο στρατιώτες.

Δεν είπαν που την βρήκαν, αλλά οι πιτσιρίκοι υποψιάστηκαν ότι την έφεραν από τον Αφιάρτη όπου έβοσκαν κοπάδια, και οι στρατιώτες πήγαιναν καθημερινά με το φορτηγό.

Το κοπάδι θα μπήκε μέσα στο δρόμο, και είτε την χτύπησαν με το φορτηγό ή την σκότωσαν και την πήραν. Το ίδιο συνέβη άλλες δυο φορές, αλλά κανείς από τους πιτσιρίκους δεν μίλησε. Άλλωστε, οι Ινδοί τους έδιναν τα «κεφαλόπουα».

Εκτός από αυτό το περιστατικό και μερικά άλλα, η συμπεριφορά των Ινδών προς τον ντόπιο πληθυσμό ήταν γενικά καλή και άφησαν καλό όνομα. Είχαν ανθρωπισμό και πολλές φορές βοήθησαν τους Καρπάθιους προσφέροντας τους τρόφιμα, ρύζι, λίπος, γάλα evaporated και σαπούνι από το οποίο υπήρχε μεγάλη έλλειψη. Η μεγαλύτερη απόλαυση των πιτσιρίκων ήταν όταν τους έπαιρναν βόλτα με το φορτηγό.

Φυσική κατάσταση
Οι στρατιώτες βρίσκονταν σε καλή φυσική κατάσταση, έκαναν καθημερινή γυμναστική. Πρωί-πρωί, με πολεμικές ιαχές, έτρεχαν μέχρι τον Τηλέγραφο. Μετά την γυμναστική οι στρατιώτες έκαναν ντους και έπαιρναν το πρωινό τους με το καθιερωμένο τσάι. Μέσα σ’ ένα τενεκέ γεμάτο ζεστό νερό έβαζαν 2-3 σακούλια τσάι και μόλις τα έβγαζαν πρόσθεταν 4-5 κουτιά γάλα evaporated. Ζάχαρη έβαζε ο καθένας όση ήθελε.

Το τσάι που περίσσευε το έδιναν στους πιτσιρίκους. Τα απογεύματα, έπαιζαν volley ball και κατά διαστήματα διεξήγαγαν αγώνες μεταξύ τους. Τακτικοί θεατές οι πιτσιρίκοι που προτιμούσαν την ομάδα της γειτονιάς τους.

Γυμνάσια
Πολλές φορές οι Ινδοί στρατιώτες έκαναν στρατιωτικά γυμνάσια. Με τον υπολοχαγό D.A. Mane έφερναν 4 κανόνια από την Σκόπη και τα τοποθετούσαν στο χωράφι της Τρεμπέλενας και έριχναν βολές πάνω στο Δεσποτικό. Κάθε φορά που πετύχαιναν τον στόχο τους, οι πιτσιρίκοι ξεσπούσαν σε χειροκροτήματα και ιαχές.

Οπλοπολυβόλα
Ομάδα στρατιωτών διόρθωνε τα κατεστραμμένα Γερμανικά όπλα, παίρναν εξαρτήματα από το ένα για να φτιάξουν κάποιο άλλο. Από κοντά και οι πιτσιρίκοι, εντυπωσιασμένοι από την δεξιοτεχνία ενός δεκανέα. Όταν συναρμολόγησε το πρώτο οπλοπολυβόλο, οι πιτσιρίκοι έτρεξαν να του φέρουν νερό (το οπλοπολυβόλο ήταν απ’ αυτά που αποθερμαίνονται με νερό).

Το πήρε ο δεκανέας στην άκρη του δρόμου, προς το μέρος της θάλασσας, για να το δοκιμάσει, και όταν τα κατάφερε, μεγαλύτερος ήταν ο ενθουσιασμός των πιτσιρίκων παρά του δεκανέα.

Όταν τελείωσαν, τα υπολείμματα τα έριξαν στη θάλασσα, σε δύο μέτρα βάθος. Την άλλη μέρα οι πιτσιρίκοι βουτούσαν και τα έβγαζαν. Χωρίστηκαν σε ομάδες, με αξιωματικούς, λοχίες, δεκανείς και στρατιώτες.

Όπως-όπως τα «συναρμολόγησαν» και έφτιαξαν «πυροβολαρχίες», «οπλοπολυβολεία» και χαρακώματα, έτοιμοι για μάχη. Η Γερμανία δεν είχε ακόμη παραδοθεί. Το άλλο πρωί όταν πήγαν να συνεχίσουν τις πολεμικές τους επιχειρήσεις, το οπλοστάσιο τους είχε εξαφανιστεί. Την ημέρα τους άφησαν να παίζουν, αλλά την νύχτα τα μάζεψαν και τα φούνταραν στα βαθιά.

Ναρκοπέδια
Εκτός από τη φρούρηση της Καρπάθου οι Ινδοί επιδόθηκαν στην εκκαθάριση των ναρκοπεδίων που άφησαν Ιταλοί και Γερμανοί. Οι Γερμανοί είχαν ναρκοθετήσει με αντιαρματικές νάρκες την παραλία από το σημερινό Δημαρχείο μέχρι τον Βρόντη, αφήνοντας ελεύθερα τα πρώτα 50 μέτρα για να προσγειώνονται τα υδροπλάνα.

Η εκκαθάριση ήταν δύσκολη και χρονοβόρα, οι αντιαρματικές νάρκες μπορούσαν να ανατινάξουν θωρακισμένα αυτοκίνητα και τανκς. Για να εκραγεί η νάρκη έπρεπε να πιεστεί με βάρος πάνω από 300 κιλά, άνθρωποι και ζώα περνούσαν ακίνδυνα μέσα από τα αντιαρματικά ναρκοπέδια, γι’ αυτό, μεταξύ των αντιαρματικών τοποθετούσαν και αντιατομικές νάρκες.

Όταν ο ναρκοσυλλέκτης εντόπιζε αντιαρματική νάρκη, καθάριζε τον άμμο γύρω της και γύριζε την ασφάλεια στο SAFE (SICHER στα Γερμανικά) προτού τραβήξει και βγάλει τη νάρκη. Οι Γερμανοί, για να καθυστερήσουν αυτήν τη διαδικασία, σε κάθε 10 με 20 νάρκες έβαζαν νάρκη με δεύτερο καψούλι στα πλάγια συνδεδεμένο με στερεωμένο σύρμα. Όταν ο ναρκοσυλλέκτης αφόπλιζε τη νάρκη και προσπαθούσε να την βγάλει, η πίεση που εξασκούσε το σύρμα στο δεύτερο καψούλι προκαλούσε έκρηξη. Για κάθε νάρκη ο ναρκοσυλλέκτης έπρεπε να βεβαιωθεί ότι δεν υπήρχε δεύτερο καψούλι.

Κάθε πρωί, μια ομάδα 10 στρατιωτών με ένα λοχία ξεκινούσε για τον Άμμο. Ο καθένας ήταν εφοδιασμένος με ένα σιδερένιο μπαστούνι μήκους ενός μέτρου και διαμέτρου ενός εκατοστού, που τελείωνε σε αιχμηρό μαγνήτη.

Φθάνοντας στον Άμμο, οι στρατιώτες έπαιρναν θέση κατά πλάτος της αμμουδιάς, απ’ εκεί που είχαν σταματήσει την προηγούμενη μέρα, κρατώντας ένα με δύο μέτρα απόσταση μεταξύ των. Ο κάθε στρατιώτης, αρχίζοντας από αριστερά προς τα δεξιά τρυπούσε την άμμο με το σιδερένιο μπαστούνι κάθε πέντε πόντους και σε βάθος μισού μέτρου, σ’ όλο το πλάτος της παραλίας, και μόλις τελείωναν προχωρούσαν πέντε πόντους ακολουθώντας την ίδια διαδικασία.

Όταν κάποιος στρατιώτης εντόπιζε κάποια νάρκη με το σιδερένιο μπαστούνι φώναζε “mine” (νάρκη), και οι υπόλοιποι στρατιώτες απομακρύνονταν σε ασφαλή απόσταση. Αυτός καθάριζε την άμμο γύρο από την νάρκη και γύριζε την ασφάλεια στο SAFE, και αφού βεβαιωνόταν ότι δεν υπήρχε δεύτερο καψούλι, την τραβούσε και την έβγαζε από την άμμο.

Τότε ερχόταν ο λοχίας που έβγαζε το καψούλι και την αφόπλιζε. Αν η νάρκη είχε και δεύτερο καψούλι έκοβε το σύρμα πριν την βγάλει από την άμμο. Κάθε βράδυ που τελείωναν, ο υπαξιωματικός κρατούσε στη φούχτα του γύρω στα 10 καψούλια, όσες οι νάρκες που αφόπλισαν. Τη διαδικασία παρακολουθούσαν και οι πιτσιρίκοι από το ύψωμα που βρίσκεται το σημερινό Δημαρχείο.

Η διαδικασία ήταν επικίνδυνη και επίπονη. Τους πήρε έξι μήνες μέχρι να καθαρίσουν τον Άμμο μέχρι τον ποταμό της Άφωτης. Σε άλλη επιχείρηση στο Βρόντη σκοτώθηκε από νάρκη ένας Ινδός αξιωματικός και ένας άλλος τραυματίστηκε σοβαρά. Τον τραυματία μετέφεραν στη Ρόδο για νοσηλεία και τον νεκρό τον έθαψαν στον Σάνταλο με μεγάλες τιμές. Την ταφή του, που ήταν διαφορετική από των Hindu και των μουσουλμάνων, παρακολούθησαν Ινδοί και Άγγλοι αξιωματικοί και αρκετοί Καρπάθιοι.

Η Έκρηξη
Στις 17 Ιουνίου 1945 στο ξεφόρτωμα του βρετανικού πολεμικού LC1 No 318, εξερράγη ένα κιβώτιο με πολεμοφόδια, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν έξι Ινδοί και τρεις Καρπάθιοι, και να τραυματιστούν δεκάδες Καρπάθιοι, Ινδοί και Βρετανοί. Μια Ελληνική κορβέτα και μια μοτοζάτερα μετέφεραν τους τραυματίες στη Ρόδο.

Επειδή δεν υπήρχε Ινδικό νεκροταφείο για την ταφή των Ινδών, διάλεξαν μια χέρσα περιοχή στο Σάνταλο και την καθάρισαν από πεύκα και θάμνους. Έβαλαν πέντε-έξι σειρές από κορμούς πεύκων και την τελευταία σειρά έστρωσαν με σκίνους. Εκεί πάνω τοποθέτησαν τους νεκρούς μέσα σε μεγάλους σάκους από αμίαντο. Ένας Ινδός ιερέας βοηθούμενος από τους στρατιώτες άλειψε τους κορμούς με λιπαρή ουσία και τους έβαλε φωτιά.

Τρεις μέρες έκαιγε η φωτιά μέχρι που όλα έγιναν στάχτη. Την επόμενη συγκέντρωσαν τους σάκους από τον αμίαντο και ο ίδιος ιερέας άδειασε τη στάχτη των νεκρών σε ξεχωριστά δοχεία, που έστειλαν στην Ινδία για να ρίξουν τη στάχτη στο Γάγγη ποταμό. Τα υπολείμματα της καύσης τα έβαλαν μέσα σ’ έναν λάκκο και πάνω απ’ αυτόν έφτιαξαν τσιμεντένιο μνημείο με δυο τετράγωνες βαθμίδες ύψους περίπου 30 πόντων η κάθε μια και με πλάτος γύρω στα τρία και δυο μέτρα.

Στις τέσσερις άκρες της πρώτης βαθμίδας τοποθέτησαν τέσσερις σιδερένιους πασσάλους που ενώνονταν μεταξύ τους με τέσσερις αλυσίδες. Στο μέσο της δεύτερης βαθμίδας τοποθέτησαν πέτρινη σκαλισμένη επιτύμβιο στήλη ύψους ενός περίπου μέτρου που τελείωνε σε τρίγωνο.

Επειδή ο ένας Ινδός είχε διαφορετικό θρήσκευμα δεν τον έκαψαν, αλλά τον έθαψαν σε ξεχωριστό μνήμα. Πάνω στον τάφο του έβαλαν ένα σιδερένιο σωλήνα που από την επιφάνεια του εδάφους έφτανε μέχρι το σώμα του νεκρού. Μέσα απ’ αυτό το σωλήνα διοχέτευαν κάθε μέρα ένα μπιτόνι νερό για 40 μέρες, και στο τέλος σκέπασαν τον τάφο του με τσιμεντένια πλάκα.

Στην απέναντι μεριά του δρόμου που περνάει απ’ εκεί ήταν το μνήμα του Ινδού αξιωματικού που σκοτώθηκε από νάρκη, κατασκευασμένο από τσιμέντο με μια επιτύμβια στήλη.

Τα τρία αυτά μνημεία υπέστησαν μικρές φθορές από τον χρόνο, αλλά δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στην καταστροφική μανία των ανθρώπων. Στην αρχή κάποιος αφαίρεσε την επιτύμβιο στήλη από τον τάφο του αξιωματικού, και η διαπλάτυνση του δρόμου σκέπασε μερικώς το μνήμα του στρατιώτη.

Γύρω στο 2001, κάποιοι έκοψαν τα πεύκα που στο μεταξύ είχαν ξαναφυτρώσει και «έσπειρε» κριθάρι, με την ανοχή των αρμοδίων, και στη συνέχεια με μπουλντόζα προσπάθησαν να εξαφανίσουν και το τρίτο μνημείο. Ξήλωσαν τη δεύτερη βαθμίδα και έριξαν από τη θέση της την επιτύμβια στήλη. Επειδή δεν μπόρεσαν να ξηλώσουν την πρώτη βαθμίδα, μετέφεραν μπάζα από κάποια οικοδομή και τα έριξαν πάνω στο μνημείο.

H δικοί μας ιερόσυλοι θα μπορούσαν να συγκριθούν με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν που κατέστρεψαν το μνημείο του Βούδα. Με τη διαφορά ότι οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν το έπραξαν από θρησκευτικό φανατισμό, ενώ οι δικοί μας Ταλιμπάν, από οικονομικά συμφέροντα, χωρίς να αντιλαμβάνονται τη σημασία ενός ιστορικού μνημείου από την πρόσφατη ιστορία της Καρπάθου.

Ακόμη, δεν σεβάστηκαν την αιώνια κατοικία συνανθρώπων μας που στα δύσκολα χρόνια του πολέμου άφησαν την τελευταία τους πνοή στην Κάρπαθο.