Οι καμικάζι από τον Αρχάγγελο, που σταμάτησαν τη φωτιά!

Rodiaki NewsRoom

Την ώρα που έτρεχαν, την ώρα που έκλαιγαν, την ώρα που καιγόταν η ψυχή τους

Συνέντευξη στη Ροδούλα Λουλουδάκη

Βλέπουν ακόμα στον ύπνο τους φωτιές. Πετάγονται, λες κι άκουσαν «αναζωπύρωση...», βλέπουν οράματα με τα ελάφια να διψούν για νερό, τους κυνηγούν ακόμα οι εννιά μέρες και οι εννιά νύχτες που έζησαν όταν η Πυροσβεστική, κι η Αστυνομία τους έλεγαν «ΠΙΣΩ», κι εκείνοι έκαναν «ΜΠΡΟΣ»!

Πάνω από 500 Αρχαγγελίτες, και γυναίκες μαζί, και οικογένειες, χωρισμένοι σε ομάδες των πολλών ή των λίγων ατόμων όταν άλλα χωριά περιχαρακώνονταν και περίμεναν τη φωτιά στη βάση τους, έφυγαν από τον Αρχάγγελο και πήγαν στα χωριά για να την «πιάσουν», να τη σταματήσουν. Κι έκλαιγαν από την προσπάθεια, φώναζαν μέσα στις φλόγες, άυπνοι μερόνυχτα όπως και όλοι οι χιλιάδες εθελοντές μας, μόνο που αυτοί οι καμικάζι από τον Αρχάγγελο, οι Ινδιάνοι όπως τους έλεγαν έκαναν μαγικά γύρω από τη φωτιά, τη σεβάστηκαν, αλλά και τη νίκησαν.

Έμπαιναν, κι έλεγες δεν θα ξαναβγούν, αλλά αυτοί ξανάβγαιναν και πάλι από την αρχή. Ακόμα δεν κοιμήθηκαν, άυπνοι ήρθαν τρεις μέρες πριν σ΄ αυτή τη συνάντηση οι: Γιώργος, Μανώλης, Σάββας, Νίκος, Γιώργος, Αντώνης, Αντώνης, Νικόλας, Γιάννης, κάποιοι από τους 500 που έπρεπε να τα πουν.

Και κατήγγειλαν σοβαρότατες ελλείψεις στην οργάνωση, στον συντονισμό και στην επάρκεια των μέσων. Διαμαρτυρήθηκαν για την Πυροσβεστική που «δεν τους άκουγε», για την Αστυνομία που «δεν τους άφηνε», για το ξεκίνημα της φωτιάς για το οποίο υποστηρίζουν ότι υπήρξε «επανάπαυση»!

Συγκίνηση, μόνο συγκίνηση γι’ αυτόν τον λαό του Αρχαγγέλου, γι’ αυτά τα παιδιά που ό,τι λένε το εννοούν, τα ραντεβού τα δίνουν στο πεδίο της μάχης και όταν μπουν στον πόλεμο, τον τελειώνουν.

«Αντί να πιάνουν την φωτιά από μπροστά, την περίμεναν, στην άσφαλτο, στον δρόμο πάνω, μου λένε. Κάναμε τα αυτοκίνητά μας, πυροσβεστικά. Παρακαλούσαμε για ρίψεις. Όλα ήταν στο Κιοτάρι. Ξεκινήσαμε με τις αρβύλες του στρατού, την παραλλαγή του στρατού… Κατά ομάδες, οκτώ άτομα, δεκαπέντε άτομα κάποιοι ήταν και ανά δύο ή τρεις. Συγκεντρωθήκαμε στην πλατεία των Λαέρμων Πέμπτη βράδυ. Είχε αέρα 7-8 Μποφόρ. Κατά τη μία τη νύχτα ο αέρας κόπασε. Εμείς περιμέναμε στην πλατεία στα Λάερμα, ώρες. Γύρω στα 30 άτομα.

Όλοι κλαίγαμε από την αγανάκτηση, 22 ώρες, σ΄ ένα σημείο, με λίγο νερό και τα φτυάρια, όρθιοι, άυπνοι σ΄ ένα σημείο για να μην γίνει ο χαμός στη Μαλώνα και στα Μάσσαρι. Αλυσοπρίονα, τσάπες, φτυάρια, τσουγκράνες. Φτάναμε πρώτοι στη φωτιά, δεν φεύγαμε λεπτό. Κοιμόμασταν στ΄ αμάξι, μισή ώρα ο καθένας, αλλάζοντας οδηγούς.

Αν οι εθελοντές Αρχαγγέλου, Mαλώνας δεν κάναμε ό,τι θέλαμε, δεν θα έσβηνε η φωτιά! Η φωτιά που έφυγε για Μαλώνα- Μάσσαρι ξέφυγε από ένα πευκάκι τριών μέτρων. Όλοι κλαίγαμε, είχανε σπάσει μέσα μας, τα πάντα μας. Να ακούμε τους πυροσβέστες να φωνάζουν «ΠΙΣΩ», κι εμείς να πηγαίνουμε μπροστά. Κάποια στιγμή η φωτιά περικύκλωσε τρία πυροσβεστικά, κι ένα χωματουργικό, μαζί με το προσωπικό τους.

Στα Μαύρα Νερά. Αφού κάναμε κατάσβεση και παλέψαμε και με τις αναζωπυρώσεις ήρθε ομάδα γύρω στα 20 άτομα από τη Θεσσαλονίκη, κι αυτοί έπιασαν ένα πολύ μεγάλο μέτωπο, κι ενώ από τη φωτιά η νύχτα είχε γίνει μέρα, τους «φοβηθήκαμε», πραγματικά. Ήταν η νύχτα μέρα και μέσα σε 20 λεπτά μέχρι να γυρίσουμε από τα Λάερμα, φέρνοντας νερό, είχε γίνει σκοτάδι. Πιο απλά δεν μπορούμε να το πούμε. Λες και βλέπαμε ταινία.

Το ξημέρωμα στις 05:30 της Παρασκευής υπήρχε μέτωπο στο Φράγμα. Αντί να ξεκινήσουν τα αεροπλάνα να σβήνουν, η φωτιά βρέθηκε στο Κιοτάρι και τη συνέχεια τη γνωρίζετε. Έγινε χαμός και η μάνα έχανε το παιδί και το παιδί τη μάνα. Εικόνες που θύμιζαν την καταστροφή της Σμύρνης, στην κυριολεξία.
Όταν ζητήσαμε βοήθεια βλέποντας τη φωτιά που ερχόταν καταπάνω μας, μας κορόιδευαν. Ξημερώματα Σαββάτου. Δεν το περίμεναν να φτάσει. Όμως την άλλη μέρα πέρασε τον δρόμο και πήγε προς Κιοτάρι.

Μεταξύ Απολλώνων και Μαλώνας, από νωρίς την Κυριακή πήγαμε και κόψαμε δέντρα, αριστερά και δεξιά του δρόμου, περιμέναμε, μείναμε ξάγρυπνοι όλη τη νύχτα, κι από τις εννέα με δέκα η ώρα είχε ξεκινήσει η φωτιά. Κατά τις δύο με τρεις σταματήσαμε να κόβουμε, ξαπλώσαμε στην άσφαλτο, να ξεκουραστούμε. Είχε και πολλούς σκορπιούς, δεν ήταν για να κάτσεις στην άκρη του δρόμου.

Αν δεν πηγαίναμε από φωτιά θα πηγαίναμε από σκορπιό. Κατά τις 11 με 12 τη νύχτα, επικοινωνούμε με την Πυροσβεστική και τους λέμε «θέλουμε δύο μικρά μονότονα για να είμαστε σε επιφυλακή μήπως σηκώσει αέρα».

Στις 6 το πρωί ξεκινήσαμε. Στη μάχη που δώσαμε για να μην περάσει μέσα στ΄ Απόλλωνα η φωτιά, δέκα φορές κοντέψαμε να καούμε.
Όσοι κοιμόντουσαν από 30 έως 40 λεπτά, μέσα στον δρόμο, στον ύπνο τους έβλεπαν γκαζάκια και μόνο γκαζάκια. Μέσα στον ύπνο μας πεταγόμασταν και φωνάζαμε «αναζωπύρωση». Βλέπαμε ελάφια σε σημεία που δεν υπήρχαν ελάφια.

Δευτέρα πρωί κοντέψαμε να καούμε ζωντανοί, 20 άτομα. Ήρθε να μας βρει στο φούντωμα της φωτιάς, Αρχαγγελίτης και άκουσε τη συνομιλία της Πυροσβεστικής: «Κινδυνεύουν αυτή την ώρα 20 άτομα...». «Για ποιους λες, ήταν η απάντηση, για τους Ινδιάνους; Άσ΄ τους εκεί, δεν τους φοβάμαι, θα τα καταφέρουν…»!

Έτσι μας αντιμετώπιζαν. Και τρέχαμε και κυνηγούσαμε τη λαίλαπα που κυνηγούσε Μαλώνα και Μάσσαρι... που έγλυψε το χωριό των Μασσάρων. Ζητούσαμε εθελοντές, ζητούσαμε βυτία νερό… Πέντε ρίψεις να κάνανε… Καίγονταν τα παπούτσια μας, πιάναμε τη τσουγκράνα και χορεύαμε.

Από τη Δευτέρα το μεσημέρι η φωτιά ξεκίνησε να απειλεί τον Αίθωνα.
Την Τρίτη το πρωί ήμασταν ψηλά και βλέπαμε αναζωπύρωση η οποία θα μπορούσε να φέρει στα δικά μας μέρη τη φωτιά. Στον Κοκκινάγκρεμο. Γκρεμός 100 μέτρων. Κρατιόμασταν στα πεύκα και με τις μάνικες που χρησιμοποιούσαμε ως σχοινιά, ανεβαίναμε και κατεβαίναμε.

Ο Αριστείδης, ο Νικόλας, ο Σταμάτης, ο Βασίλης, δέσανε τη μάνικα στον πεύκο και κατέβαιναν και ανέβαιναν. Υπάρχουν τα βίντεο. Μας έδινε συγχαρητήρια ο ταξίαρχος της Πυροσβεστικής. Περνούσαμε μπροστά από τα πυροσβεστικά, πηγαίναμε στα μέτωπα και τα σβήναμε μόνοι μας. «Πιαστήκαμε» με τους πυροσβέστες πολλές φορές από την αγανάκτηση.

Με τους Μαλωνίτες μαζί. Ξέραμε τους δρόμους. Κόντευαν να τουμπάρουν τ΄ αμάξια με το νερό, πάνω. Ένα που ανέβαινε σιγά- σιγά μία πλαγιά να σβήσει μία αναζωπύρωση, το κρατούσαμε από την άλλη πλευρά. Ο παπα Γιωργάς, κι αυτός με τη μάνικα. Έπαιρνε ο αέρας το ράσο, κι αυτός εκεί.

Αν έμπαινε η φωτιά στον Αίθωνα, στη Χάλκη θα έσβηνε, στο Μαντράκι, στο Μαρμαρίς.
Όταν επιστρέψαμε στη Λιβάδα και βλέπαμε, πήραμε πάλι όλους του χωριού που έχουν χωματουργικά και ήταν όλες αυτές τις μέρες δίπλα μας, πήραμε και μία μπουλντόζα του δήμου για να κάνουμε αντιπυρικές ζώνες. Αυτά όλα αυθαίρετα, από εμάς, χωρίς να ξέρει κανένας αιρετός το παραμικρό.

Τρόφιμα, φάρμακα, νερά ήρθαν από τους απλούς πολίτες στο Γυμνάσιο Αρχαγγέλου. Η μάνα μας, η θεία μας, ο πάππους μας. Βάλαμε βυτία πάνω στ΄ αμάξια μας. Είμαστε κυνηγοί, όλοι οι κυνηγοί της Ρόδου ήταν στη φωτιά. Εμείς δεν είδαμε έναν από τους γνωστούς Οικολόγους, να σβήσουν τη φωτιά. Την ώρα που τρέχαμε, την ώρα που κλαίγαμε, την ώρα που καιγόταν η ψυχή μας.

Ό,τι έχουμε πει να γραφτεί. Τις πρώτες ώρες ήταν επαναπαυμένοι. Τους περιμένουμε. Έτσι κι έρθουν και βάλουνε σίδερο πάνω στο βουνό… Τα είπαμε με τους Μπονιάτες, με τους Λαερμενούς, με τους Απολλωνιάτες, με τους Γενναδενούς, με όλους. Θα γίνει ότι δεν έχει ξαναγίνει.

Σύνολο εννιά νύχτες.
Για τον εθελοντισμό… Τους παροτρύνουμε να διαβάσουν το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος».

«Δεν έχεις καιρό, δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου, αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος»…