Ο θάνατος του ευεργέτη Νίκου Βουβάλη

Στις 19 Ιανουαρίου 1919 πεθαίνει ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Δωδεκανήσου, ο Νικόλαος Βουβάλης, ίσως ο μεγαλύτερος σπογγέμπορος του Κόσμου.

Στις 19 Ιανουαρίου 1919 πεθαίνει ένας από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Δωδεκανήσου, ο Νικόλαος Βουβάλης, ίσως ο μεγαλύτερος σπογγέμπορος του Κόσμου. Την είδηση του θανάτου του καταγράφει ο Κάρολος Φλέγγελ, επίτιμος διερμηνέας του Ρωσικού Προξενείου στη Ρόδο, και ίσως ο πλέον ειδικός παγκοσμίως για την εποχή του και μέχρι σήμερα, στα σκάφανδρα, την έρευνα στην σπογγαλιεία, και γενικά σε ό,τι αναφέρεται στο φυσικό σφουγγάρι. Ο Φλέγγελ γράφει: «Ιστάμεθα θρηνούντες προ του νωπού ανθοστεφούς τάφου του αειμνήστου Νικολάου Βουβάλη, του μειλιχίου μεγαλουργού ανδρός, του αναδείξαντος το σπογγεμπόριον εν υπερτάτω βαθμώ και ποιήσαντος σοφωτάτην χρήσιν του πλούτου αυτού, του εκ του σπογγεμπορίου πηγάζοντος. Είδον τον αείμνηστον άνδρα δια τελευταίαν, οίμοι (σ.σ. αλίμονο), φοράν, χωρίς να μαντεύσω, εν τω λιμένι της Ρόδου επί του «Ligure» ασθενούντα εκ κιρρώσεως του ήπατος και θεραπευόμενον υπό των αρίστων ιατρών της πόλεως, Ιταλών και εγχωρίων, έτοιμον δε προς τον εις Πειραιά πλουν, ίνα ανακτήση εν Αθήναις την πολύτιμον υγείαν. Αλλά δυστυχώς αντί της υγείας εύρεν εκεί το μοιραίον τέλος, εν ηλικία μόλις 55 ετών, και ήδη θρηνούσι μετ’ εμού τον αείμνηστον άνδρα, πάντες οι κάτοικοι της γενετείρας αυτού Καλύμνου και οι ανά την Υφήλιον διεσπαρμένοι Καλύμνιοι, ώσπερ και πλείστοι Έλληνες και ξένοι μέχρι του Λονδίνου και των Παρισίων, μέχρι της Φλορίδος, Κούβας και των νήσων Μπαχάμας, Μέχρι των βορείων ακτών της Αφρικής και των δυτικών παραλίων του Ατλαντικού. Ιδρύσας τον εν Λονδίνω και Καλύμνω μέγαν σπογγεμπορικόν Οίκον «Ν. Βουβάλης και Σία», έφθασε ταχέως εις το ζενίθ διά της εμπορικής ικανότητος αυτού και των δύο γυναικαδέλφων και συνεταίρων αυτού Πανταλέοντος και Σόλωνος Πελεκάνων. Αποκτήσας δε μεγάλην περιουσίαν, ενεθυμείτο πάντοτε της γενετείρας αυτού, η εχαρίσατο μεγαλοπρεπές μέγαρον διά το Kοινοτικόν Παρθεναγωγείον, επονομασθέν Βουβάλειον. Ήρξατο κατά το 1903 την οικοδομήν Δημαρχίας παρά το πλευρόν του δημοτικού φαρμακείου, δωρηθέντος τη Κοινότητι υπό του διαπρεπούς προκρίτου και πρώην δημάρχου Μιχαήλ Ε. Μαγκλή, αλλ’ η άφθαστος κακεντρέχεια του τότε δημάρχου, προερχομένη από φθόνον, τοσούτον επίκρανε τον φιλόπολιν άνδρα, ώστε εσταμάτησε την ανέγερσιν του μεγάρου, όπερ έκτοτε μένει ημιτελές. Ετέλει πολλάς αγαθοεργίας ως θρησκευτικόν καθήκον εν κρυπτώ, σθεναρώς βοηθούμενος υπό της ανταξίου συζύγου αυτού Αικατερίνης το γένος Πελεκάνου, ατομικώς και ως πρόεδρος της εν Καλύμνω φιλοπτώχου Αδελφότητος των Κυριών. Ο διάσημος ανήρ με ετίμα από πολλών ετών, εξ ότου εγνώρισα αυτον, διά της φιλοφροσύνης αυτού, ην δε η μετ’ αυτού συναναστροφή λίαν γοητευτική εν τω εν Καλύμνω φιλοξένω μεγάρω αυτού, εν τω άστει του Λονδίνου και εις τα πολλά ταξείδια, άπερ έκαμνεν , αφού είχεν εν υπερτάτω βαθμώ το χάρισμα των αβροφρόνων και μειλιχίων τρόπων. [Ως κειμήλιον δε φυλάττω σειράν επιστολών αυτού από του 1902 μέχρι του 1918, μαρτυρουσών κατά πόσον ενέκρινεν ο ειδικώτατος ανήρ την υπέρ των δεινοπαθούντων σπογγαλιέων πολυετή δράσιν του, ώστε οφείλω βαθείαν ευγνωμοσύνην τω αειμνήστω Νικολάω Βουβάλη και πέραν του λίαν προώρου τάφου, εφ’ όσον ζω]. Ο θάνατος δεν ισχύει να διακόψη τας στενάς σχέσεις μεγάλων ψυχών. Κυβερνώσι δε ημάς τους επιζώντας διά του αγήρω φαεινού παραδείγματος αυτών οι διαπρεπείς μετανάστες, εις την φάλαγγα των οποίων ανήκει και ο αείμνηστος Νικόλαος Βουβάλης, ευτυχείς δε οι λαοί, οι έχοντες τοιαύτα τέκνα». Η διαθήκη του Η διαθήκη του Νικολάου Βουβάλη, γράφτηκε το 1911 και δημοσιοποιήθηκε λίγο μετά το θάνατο του. Μεταξύ των άλλων γράφει ότι «ο υπογεγραμμένος Νικόλαος Εμ. Βουβάλης… συνέταξα την παρούσαν ιδιόχειρον διαθήκην μου σήμερον ημέραν Δευτέραν, την εικοστήν πρώτην Φεβρουαρίου του χιλιοστού εννεακοσιοστού ενδεκάτου έτους, περιέχουσαν την τελευταίαν μου θέλησιν, έχουσαν ως εξής: Εμ πρώτοις εγκαθιστώ κληρονόμους μου, πρώτον, την μητέρα μου Μαρίαν Εμμανουήλ Βουβάλη και αφήνω εις αυτήν μόνην την αναλογήσουσαν αυτή νόμιμον μοίραν εκ της κατά την ώραν του θανάτου μου ευρεθησομένης περιουσίας μου και δεύτερον την Ελληνικήν Ορθόδοξον Κοινότητα Καλύμνου, την δημογεροντίαν δηλονότι Καλύμνου, εις ην αφήνω άπασαν ανεξαιρέτως την λοιπήν κινητην και ακίνητον περιουσίαν μου, οπουδήποτε ευρισκομένην είτε εν Καλύμνω είτε αλλαχού. Εν περιπτώσει δε προαποβιώσεως της ειρημένης μητρός μου, μοναδικός και αποκλειστικός κληρονόμος απάσης της περιουσίας μου κινητής τε και ακινήτου, έσται μόνη η διαληφθείσα Ελληνική Ορθόδοξος Κοινότης Καλύμνου, ήτοι η Δημογεροντία Καλύμνου. Τους ειρημένους εγκαταστάτους δύο κληρονόμους μου… υποχρεώ και παρακαλώ αυτούς να δώσωσιν εμπροθέσμως τα εξής κληροδοτήματα ως ακολούθως: 1. Εις την σύζυγόν μου… 2. Εις τον γυναικάδελφόν μου… 3. Εις την κληρονόμον μου την Ελληνικήν Ορθόδοξον Κοινότητα, ήτοι την Δημογεροντίαν Καλύμνου επιβάλλω τους ακολούθους όρους εις την χρήσιν της εις αυτήν περιελευσομένης περιουσίας μου και διατάσσω να τηρήση αυτούς πιστώς και απαρεγκλίτως: 1. Τέσσαρες χιλιάδες εικοσάφραγκα να χρησιμοποιηθώσιν όπως κτισθή νοσοκομείον εις την αγαπητην μου πατρίδα Κάλυμνον, αρκετά ευρύχωρον μετά ευρυχώρου περιβόλου και αγορασθώσι τα αναγκαιούντα εις αυτο. 2. Να κατατεθώσιν εις την Εθνικήν Τράπεζαν της Ελλάδος δέκα πέντε χιλιάδες εικοσάφραγκα, όπως εκ των τόκων του ποσού συντηρήται το ειρημένον νοσοκομείον, όπερ θα φέρη το όνομά μου Βουβάλειον Νοσοκομείον 3. Τρεις χιλιάδες εικοσάφραγκα να χρησιμοποιηθώσι δι’ οικοδομήν Επαγγελματικής Σχολής των Αρρένων και χίλια εικοσάφραγκα δι’ αγοράν των μάλλον αναγκαιούντων εις αυτην. 4. Να τεθή επίσης εις την εθνικήν Τράπεζαν της Ελλάδος εν έτερον ποσόν εκ δέκα χιλιάδων εικοσαφράγκων, ίνα εκ του τόκου αυτών χορηγούνται: α. Διακόσια εικοσάφραγκα ως βοήθημα κατ’ έτος εις το «Βουβάλειον Παρθεναγωγείον», όπως καλλιτερρεύση το προσωπικόν αυτού και η εν γένει λειτουργία αυτού. β. Εκατόν εικοσάφραγκα κατ’ έτος ως βοήθημα της επαγγελματικής Σχολής των Γυναικών γ. Το υπόλοιπον των τόκων να διατίθεται προς συντήρησιν της άνωθεν ρηθείσης Επαγγελματικής Σχολής των Αρρένων, ήτις θα φέρη επίσης το όνομά μου «Βουβάλειος Επαγγελματική Σχολή των Αρρένων». 5. Παν περίσσευμα εκ της περιουσίας μου να κατατίθεται εις την εθνικήν Τράπεζαν της Ελλάδος, όπως εκ των τόκων του ποσού τούτου συντηρήται καλλίτερον το ειρημένον νοσοκομείον. Το νοσοκομείον περί του οποίου αναφέρω άνωθεν να διαιρεθή εις τρόπον τοιούτον, ώστε εκτός της πτέρυγος δια τους πτωχούς να υπάρχει και πτέρυξ δια τους δυναμένους να πληρώνωσι, ίνα αι πληρωμαί αύται συντελώσι προς καλλιτέραν συντήρησιν του νοσοκομείου και ευρυτέραν αγοράν των τόσων χρειωδών αυτώ Αν και εις τοιαύτα (μια λέξη δυσανάγνωστη) η θύρα πρέπει να είναι ανοικτή εις πάντας τους προσφερομένους, εν τούτοις επειδή δεν είναι δυνατον να εξαρκέση το νοσοκομείον τούτο, επιτάσσω: 1. Να μην γίνωνται εν αυτώ δεκτοί οι μη Χριστιανοί Ορθόδοξοι, επ’ ουδενί δε λόγω άλλου θρησκεύματος 2. Να μη γίνωνται δεκτοί οι ξένοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, ειμή επί πληρωμή αναλόγω της συντηρήσεως αυτών, συμφώνως τη αποφάσει της διοικητικής του νοσοκομείου επιτροπής 3. Να μη γίνωνται δεκτοί εν αυτώ δωρεάν αν και Καλύμνιοι, οι όντες εις θέσιν να πληρώνωσι 4. Να μη γίνωνται δεκτοί οι πάσχοντες από νόσους ανιάτους μεταδοτικάς ή και χρόνια νοσήματα. …………………………………………………………………Ο Διαθέτης Ν. Βουβάλης ΑΥΡ Στο αυτό χειρόγραφο του 1911, ο Βουβάλης προσθέτει στις 11 Αυγούστου 1918 τα εξής: Προκειμένου να αναχωρήσω αύριον τη 12 Αυγούστου 1918 δι’ Αθήνας εξ αιτίας ασθενείας μου, καλόν θεωρώ να διορθώσω μερικά αναφερόμενα εν τη διαθήκη μου και κάμω και τινας προσθήκας… 6. Αφ’ ότου συνέταξα την άνω διαθήκην μου πιστεύω ότι θα ευρεθή ανώτερον ποσόν του ωρισμένου εν αυτή. Αφήνω δε τον Σόλωνα Πελεκάνον και τον Παντελή Πελεκάνον, όπως διευθύνωσι τα περισσεύοντα ποσά, όπως ούτοι ήθελαν εγκρίνει διά τους άνω αγαθοεργούς σκοπούς. Ο διαθέτης Ν. Βουβάλης {--page-break--} Τελικά υπήρξε αντιδικία στο θέμα της διαθέσεως της κληρονομιάς και άρχισε δικαστικός αγώνας μέσα σε πλαίσια πολιτισμένα χωρίς αντιδικίες και άλλα που συχνά συμβαίνουν. Τελικά επήλθε συμφωνία και στις 23 Οκτωβρίου 1923 συνήλθε σε γενική συνέλευση ο λαός της Καλύμνου-παρέστησαν 1496 κάτοικοι, οι οποίοι υπέγραψαν το πρακτικό-και ενέκρινε το παρακάτω ψήφισμα: «Ο λαός της Καλύμνου… ψηφίζει: α. Εγκρίνει και αποδέχεται το πόρισμα του Κυβερνητικού ελέγχου, ο οποίος διεξήχθη εν Ρόδω επί της διαχειρίσεως επί της διαχειρίσεως των εκτελεστών… Επειδή η τυφλή προσήλωσις εις το γράμμα της διαθήκης θα καθίστα προβληματικήν την λειτουργίαν του νοσοκομείου και της Επαγγελματικής Σχολής, λόγω του ότι αι περιστάσεις και αι οικονομικαί συνθήκαι της σήμερον είναι ουσιωδώς διάφοροι εκείνων υφ’ ας συνετάχθη αύτη… αποφασίζει όπως ωρισμένα σημεία της διαθήκης προσαρμοσθώσι προς την παρούσαν κατάστασιν των πραγμάτων… και από συμφώνου μετά των εκτελεστών…διατυπώνει και καθορίζει ταύτα τελειωτικώς ως εξής: 4… Η Βουβάλειος Επαγγελματική Σχολή των Αρρένων θέλει οικοδομηθή και λειτουργήση ως Ναυτική Εμπορική Σχολή… β. Επειδή …διά ταύτα δέον όλον το εισόδημα των δέκα χιλιάδων εικοσάφραγκων και των επαυξημένων αυτών, εκτός των διακοσίων εικοσαφράγκων του Παρθεναγωγείου, να διατίθενται προς διατήρησιν της Βουβαλείου Επαγγελματικής Σχολής των Αρρένων… γ. Προς οικοδομήν της Βουβαλείου επαγγελματικής Σχολής των Αρρένων παραχωρεί… το κοινοτικόν οικόπεδον το κείμενον όπισθεν της εκκλησίας του Σωτήρος Χριστού… δ. Επειδή… εγκρίνει την πρότασιν του δικαιούχου κληρονόμου δηλαδή της δημαρχίας Καλύμνου, όπως ανακηρυχθώσιν ως νομικά πρόσωπα με αυθυπόστασιν, διαχείρισιν και πλήρη νομικήν ικανότητα αυτά ταύτα τα ιδρύματα, Βουβάλειον Νοσοκομείον και Βουβάλειος Επαγγελματική Σχολή των Αρρένων (Ναυτικοεμπορική), επ’ ονόματι των οποίων απ’ ευθείας μα γίνη η κατάθεσις της περιουσίας …αν η οριστική κατάθεσις εις την Εθνικήν Τράπεζαν της Ελλάδος ως εκ της ανωμάλου καταστάσεως παρουσιάζει πραγματικούς κινδύνους, τότε να γίνη προσωρινή κατάθεσις εις Τράπεζαν άλλου κράτους… Προς ενέργειαν των δεόντων αποφασίζεται να μεταβώσιν εις Αθήνας εκ μέρους μεν των εκτελεστών η πληρεξούσιος αυτών Αικατερίνα Ν. Βουβάλη-Αικατερίνα, έτσι το γράφει-, εκ μέρους δε της δημαρχίας και του λαού της Καλύμνου ο πρώτος δήμαρχος Μιχαήλ Νεοκλέους Καλαβρός…». Η κατάθεση της περιουσίας του διαθέτη, πραγματοποιήθηκε σε Τράπεζα της Αγγλίας και τα έργα άρχισαν πάρα πολύ σύντομα. Η Αικατερίνα Βουβάλη τα κατοπινά χρόνια συνέχισε το θεάρεστο έργο του συζύγου της, μάλιστα διέθετε μεγάλο μέρος της περιουσίας της στους φτωχούς Καλύμνιους, η ίδια πήγαινε στην απέναντι μικρασιατική ακτή με κίνδυνο της ζωής της, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για να αγοράσει τροφές για το λαό της Καλύμνου και… όλοι στην Κάλυμνο την αποκαλούσαν Βουβαλίνα, και με αυτο το όνομα έμεινε στην Ιστορία. Από όσα γνωρίζομεν μόνον ένα σχόλιο είδε το φως, σχετικά με την αντιδικία που υπήρξε για τη διάθεση της περιουσίας του μεγάλου αυτού ευεργέτη. Αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «υπάρχει μια σοφή κινεζική συμβουλή με τον τίτλο «ενυδρίδες και τσακάλι». Είναι επίσης ακόμη ένας γνωστότερος μύθος. Ο μύθος κατά τον οποίο δύο γάτες επειδή δεν συμφωνούσαν στη μοιρασιά του τυριού κατέφυγαν σε ένα πίθηκο να τους το μοιράσει. Τι έπεσε της κάθε μιας, είναι γνωστό. Παρόμοια παθαίνουν και όσοι ενώ μπορούν να συμβιβαστούν, αφού μαλώσουν επί χρόνια, στο τέλος καταφεύγουν στα δικαστήρια. Παρόμοια θα γίνουν με την κληρονομιά του αείμνηστου Βουβάλη. Είναι τόσα χρόνια αφότου ο αείμνηστος αναπαύθηκε μεν από το Θεό, δεν τον αφήνουν ήσυχο οι κληρονόμοι του… …Και ενώ νομίζαμε ότι η αγαθή θέληση εκ μέρους όλων θα είχε δώσει τέλος σε όλες τις από την αρχή ασυμφωνίες, φαίνεται ότι αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν. Μαθαίνουμε ότι η αδελφή του μακαρίτη Αθηνά, ζήτησε και πήρε το δικαίωμα για κατάσχεση ενός πλοίου και άλλων πραγμάτων που βρίσκονται στις αποθήκες του Βουβάλη στην Κάλυμνο. Και αρχίζουν δίκες, για να εφαρμοσθεί στο τέλος ακόμη μια φορά ο μύθος των ενυδρίδων και των δύο γατών. Για να φάνε δηλαδή τα μισά οι δικηγόροι, τα άλλα μισά τα δικαστήρια και τα υπόλοιπα να πάρουν οι αντενδιαφερόμενοι τόσα, όσα θα πάρουμε και εμείς. Όλοι οι εχέφρονες Καλύμνιοι, όσοι δεν είναι με το μέρος κανενός των αντιδίκων με λύπη παρακολουθούν την εξ αρχής εξέλιξη του ζητήματος μια περιουσίας, για την τακτοποίηση της οποίας αν εξ αρχής υπήρχε ομόνοια και τίθεντο κατά μέρος οι υποθάλποντες τις αντιδικίες και ασυμφωνίες, όλοι θα έπαιρναν στο τέλος, πολύ περισσότερα από εκείνα που στο τέλος θα πέσουν στον καθένα των αδικηθέντων ή ευνοηθέντων από τη διαθήκη, κληρονόμων». Ο Γ. Καληδόνης για τον Βουβάλη Επίσης στη «Νέα Ρόδο», ο Ελληνοδιδάσκαλος Γ. Καληδόνης δημοσιεύει περισπούδαστο άρθρο για μια ευεργεσία του Μεγάλου της Καλύμνου, του Μεγάθυμου ευεργέτη, του μεγαλύτερου εμπόρου της Υφηλίου στο είδος του-σπογγέμπορου, Νικολάου Βουβάλη. Γράφει ο σεβαστός σε όλους, την εποχή του, Καληδόνης, όταν δίδασκε στα σχολεία των χωριών της Ρόδου μέχρι τα βαθιά γεράματα: «Παρά πολλών συμπολιτών ημών μαθόντες την υπό του μεγατίμου Ν. Βουβάλη εν τη πατρίδι ημών Καλύμνω, ανέγερσιν προ τετραετίας ως έγγιστα του περικαλλούς των μουσών ιερού σκηνώματος και σεμνοπρεπούς φυτωρίου, του Παρθεναγωγείου, όπερ μέλλει να παράσχη τη Κοινότητι Καλύμνου, τη κοινωνία εν γένει και συνεπώς τω Έθνει και τω Γένει των ελληνικώ, μητέρας ευπαιδεύτους, ηθικάς και ικανάς να διαπαιδαγωγήσωσι τα εαυτών τέκνα, να αναθρέψωσι χριστιανικώς, να μορφώσωσι διανοητικώς και να δώσωσι τη μεν κοινωνία πολίτας χρηστούς, τη δ’ εκκλησία άνδρας εναρέτους, σπεύδομεν ίνα χαράξωμεν γραμμάς τινάς περί του ηθικού και των επιζήλων του αειμνήστου γενησομένου ιδρυτού του ιερού ενδιαιτήματος τούτου ευγενεστάτου Ν. Βουβάλη φυσικών τε και επικτήτων πλεονεκτημάτων. Ο μεγάτιμος και μεγάθυμος ανήρ Ν, Βουβάλης ον εξ απαλών ονύχων εγνωρίσαμεν, τυγχάνει υιός του εν μακαρία τη λήξει Εμμανουήλ Βουβάλη, όστις καίτοι δεν εξεπαιδεύθη υπό των γονέων αυτού, διότι κατά την εποχήν αυτού τα Γράμματα εσπάνιζον εν Καλύμνω, ην εν τούτοις πεπροικισμένος υπό της φύσεως διά φρονήσεως ισχυράς, θελήσεως σιδηράς και τιμιότητος εξεζητημένης. Κατανοήσας δε το αναπόδραστον της εκμαθήσεως των Γραμμάτων διά τον υιόν αυτού, εισήγαγεν αυτον εκ παίδων εις τα κοινά διδασκαλεία, προσκαλών άμα και διδασκάλους κατ’ οίκον, τους καλουμένους εν Καλύμνω «Προγυμναστάς», προς διανοητικήν του μαθητεύοντος ανακούφισιν και χριστιανικήν μόρφωσιν. Μετά δε την από των Σχολείων της πατρίδος ημών αποφοίτησιν αυτού, απέστειλεν αυτον προς ευρυτέραν ανάπτυξιν και ελληνοπρεπή μόρφωσιν και δη της αγλαούς προγονικής ημών γλώσσης κατανόησιν εις το περικαλλές της Παλλάδος ʼστυ, αφ’ ου κατήλθεν απόφοιτος του εν Αθήναις Γυμνασίου, όπερ εθεωρείτο μάλιστα τιμή υπερέχουσα και εξαιρετική παντί Καλυμνίω. Επειδή, όμως, ο εμπειρικός μεν, πλην εχέφρων και συνεκτικός έμπορος Εμμ. Βουβάλης, επεθύμει ιδείν τον άξιον και κρείττονα εαυτού καταστάντα υιόν αυτού Ν. Βουβάλη έμπορον συστηματικόν και εξ επαγγέλματος, εξαπέστειλεν αυτον εις τι Λύκειον προς εκμάθησιν των διά το εμπόριον απολύτως αναγκαιουσών ξένων γλωσσών, μεθ’ ο ηλικιωθείς ούτος αρκούντως ανέλαβε τας εμπορικάς του πατρός αυτού επιχειρήσεις εγκατασταθείς εν Αγγλία και εκλέξας ως κέντρον των εμπορικών αυτού ενεργειών την μεγάλην και πολυάσχολον του αχανούς Βρεττανικού Βασιλείου πρωτεύουσαν. Εκεί ο μεγαλεπήβολος Νικόλαος Βουβάλης εύρεν έδαφος εμπορικής δράσεως και πνευματικής ενεργείας. Φύσει ων πεπροικισμένος διά σπανίων εμπορικών, ηθικών και διανοητικών άμα αρετών, προβλεπτικότητος, επιχειρηματικότητος, επιμονής, υπομονής, τιμιότητος περί τας εμπορικάς συναλλαγάς, σταθερότητος, αποφασιστικότητος, συνέσεως και δεξιότητος, θερμουργός δε ων του κεδρώου Ερμού οπαδός και θιασώτης, ρέκτης και οτρηρός (σ.σ. ταχύς, δραστήριος) από διανοητικής απόψεως εργάτης, πνεύμα τέλος εμπορικόν έχων, ανεδείχθη εν τη μεγάλη της Βρεττανίας Πρωτευούση ο πρώτος της Υφηλίου σπογγέμπορος, ήγουν ο πρώτος των εμπορικών επιζήλων παραγόντων εις το είδος του, δι’ ων το Έθνος και το Γένος ημών δοξάζεται και δι’ ους δικαίως επαίρεται και μεγαλαυχεί, σεμνύνεται και κομπάζει, ιδία δε η πατρίς ημών Κάλυμνος, ήτις εναβρύνεται (σ.σ. καμαρώνει) και προς αυτον μετ’ απλήστου ενατενίζει χαράς και δικαίας υπερηφανείας αποκαλούσα αυτον σήμερον «Μέγαν αυτής ευεργέτην». * Γράφει ο Κώστας Τσαλαχούρης Δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής