Καστελλόριζο 1967- Ουκρανία 2014: Τραγικές ομοιότητες
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 2353 ΦΟΡΕΣ
Η πτώση του Boeing των Μαλαισιανών αερογραμμών και η προσπάθεια συγκάλυψης των αιτιών του τραγικού δυστυχήματος, μας φέρνει στο νου ένα άλλο “παρόμοιο δυστύχημα”: Την πτώση αεροσκάφους της BEA στο Καστελλόριζο πριν 47 χρόνια
Η σκέψη μου ταξίδεψε 47 ολόκληρα χρόνια πίσω όταν μαθητευόμενος τότε δημοσιογράφος, έζησα όλες τις τραγικές ώρες που ακολούθησαν την πτώση ενός αεροσκάφους της ΒΕΑ στην περιοχή του Καστελλορίζου.
Ταξίδεψε ακόμα και στα χρόνια που ακολούθησαν και δυστυχώς φθάνουν μέχρι και το σήμερα, αφού οι ψυχές των ανθρώπων που χάθηκαν εντελώς άδικα τότε, δεν έχουν δικαιωθεί. Και αυτό γιατί ποτέ δεν έχουν ξεκαθαριστεί τα αίτια της πτώσης του μοιραίου αεροσκάφους όπως συμβαίνει, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές και με το Boeing 777 των μαλαισιανών αερογραμμών.
Η ΠΤΗΣΗ ΒΕΑ/CY 284
Το πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα στο Καστελλόριζο, στο οποίο θα αναφερθούμε, έγινε στις 12 Οκτωβρίου του 1967.
Αεροσκάφος τύπου “Κόμετ” της ΒΕΑ κατέπεσε νοτίως του Καστελλορίζου και ενώ εκινείτο από Αθήνα προς Λευκωσία.
Και οι 66 επιβαίνοντες βρήκαν τραγικό θάνατο.
Τα πτώματα μεταφέρθηκαν στη Ρόδο, όπου στο μεταξύ έφθασαν συγγενείς και φίλοι για αναγνώριση των νεκρών.
Θυμάμαι τις τραγικές στιγμές που ακολούθησαν όταν συγγενείς έψαχναν ανάμεσα στα πτώματα, τα περισσότερα από τα οποία ήταν παραμορφωμένα, να βρουν τους ανθρώπους τους. Οι σοροί είχαν τοποθετηθεί στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στο παλιό νοσοκομείο, ενώ ακριβώς έξω, στον προαύλιο χώρο, Βρετανοί γιατροί που στο μεταξύ είχαν έρθει στη Ρόδο ταρίχευαν τα πτώματα που είχαν αναγνωριστεί για να παραδοθούν στους συγγενείς τους.
Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΥΣ
Σκηνές αρχαίας τραγωδίας αυτές που θέλοντας και μη παρακολουθήσαμε και που δυστυχώς ξαναβλέπουμε αυτή τη φορά μέσα από τους δέκτες των τηλεοράσεων.
Και μια και ασχοληθήκαμε με το τραγικό εκείνο αεροπορικό δυστύχημα του 1967, καλό θα είναι να αναφερθούμε στο γεγονός, αναφέροντας κάποιες λεπτομέρειες, όπως κατεγράφησαν τότε στη “Ροδιακή”.
Γράφει η “Ροδιακή” της 12ης Οκτωβρίου 1967:
«Τραγικώτατον δυστύχημα έλαβε χώραν χθες νοτίως του Καστελλορίζου, όπου κατέπεσεν αεροσκάφος τύπου “Κόμετ” της Β.Ε.Α. εξυπηρετούν τας Κυπριακάς αερογραμμάς.Το δυστύχημα έλαβε χώραν την αυγήν, ενώ το αεροσκάφος, αναπτύσσον ταχύτητα υπό ομαλάς συνθήκας 700 χιλιομέτρων ωριαίως, εκινείτο από Αθηνών προς Λευκωσίαν, με 66 επιβάτας και πλήρωμα.
Αι λεπτομέρειαι του δυστυχήματος έχουν ως εξής:
Την πρωίαν ειδοποιήθη το αεροδρόμιον Ρόδου ότι αεροσκάφος τύπου “Κόμετ” 110 θέσεων, της ΒΕΑ κατευθυνόμενον από Αθηνών προς Λευκωσίαν, επεκοινώνησεν διά τελευταίαν φοράν με τα αεροδρόμια Αθηνών και Λευκωσίας την 5.17 πρωινήν ώραν Ελλάδος. Το αεροσκάφος αυτό είχεν αναχωρήσει την 4.31 πρωινήν εξ Αθηνών, εκ του αεροδρομίου του Ελληνικού.
Η ώρα είχε φθάσει 7.30 π.μ. χωρίς τούτο να έχη φθάσει εις τον προορισμόν του, τούτο δε είχε προκαλέσει ανησυχίας. Αι ανησυχίαι αυταί, διεβιβάσθησαν και προς το Κεντρικόν Λιμεναρχείον Ρόδου το οποίον πάραυτα, κατ’ εντολήν του προσωπικώς εποπτεύσαντος την όλην προσπάθειαν Κεντρικού Λιμενάρχου κ. Κατεβαίνη, απέστειλεν κατεπείγον σήμα προς όλα τα παραπλέοντα σκάφη όπως διεξαγάγουν ερεύνας εις την θαλασσίαν περιοχήν.
Διά του σήματος, παρείχοντο και στοιχεία εν σχέσει προς το τελευταίον στίγμα που είχεν δώσει το αεροσκάφος, το οποίον ήτο πλάτος 35.57’ βόρειον και μήκος 30 ανατολικόν (17 μίλλια νοτιοανατολικώς του Καστελλορίζου, εις εναέριον χώρον της Κύπρου).
Το σήμα μετεβιβάσθη αμέσως διά του Παρακτίου Σταθμού Ρόδου, ενώ έτερον σήμα εστάλη προς το υπουργείον Εμπορικής Ναυτιλίας και προς το Γ.Ε.Ν. διά την διάθεσιν σωστικών μέσων. Παραλλήλως, διετάχθη ο Λιμενάρχης Καστελλορίζου όπως αποπλεύση διά πετρελαιοκινήτου πάραυτα και αναφέρη το ταχύτερον λεπτομερείας.
Συμφώνως προς νεώτερον σήμα, αεροπλάνα της ΡΑΦ τα οποία υπερέπτησαν του χώρου του στίγματος, επεσήμανον συντρίμμια του αεροπλάνου, νοτιοανατολικώς του Καστελλορίζου και εις απόστασιν 25 περίπου μιλλίων. Διά του Παρακτίου διεβιβάσθη και η νεωτέρα πληροφορία αμέσως. Σημειωτέον ότι η διαφορά των ολίγων μιλλίων από του στίγματος, λαμβανομένης υπ’ όψιν της ταχύτητος του “Κόμετ”, αποδεικνύει ότι σχεδόν αμέσως μετά την τελευταίαν επαφήν με τα αεροδρόμια Αθηνών-Λευκωσίας, το “Κόμετ” κατέπεσεν.
Ολίγον αργότερον, ήτοι περί την 10.30 π.μ. εγνώσθη ότι το ΓΕΝ διέταξεν το εν περιπολία ευρισκόμενον αντιτορπιλλικόν “Ναυαρίνον” να σπεύση προς τον τόπον της αεροπορικής τραγωδίας, διά να περισυλλέξη τυχόν επιζώντας ναυαγούς ή και πτώματα.
Εν τω μεταξύ ο Κεντρικός Λιμενάρχης Ρόδου, ετηρήθη εις κατάστασιν επιφυλακής, παρακολουθών κάθε κίνησιν και συντονίζων τας προσπαθείας, κατά το δυνατόν. Ανεφέρθη επίσης ότι ο Λιμενάρχης Καστελλορίζου, επιβαίνων σκάφους, ομού μετά του Τελώνου και εθελοντών, έσπευσεν προς το σημείον του δυστυχήματος, ενώ εις την περιοχήν είχον πλησιάσει και πολλά μικρά πετρελαιοκίνητα, καθώς και ένα Ουγγρικόν φορτηγόν πλοίον και διενήργουν ερεύνας.
Η ακριβής ώρα κατόπλου του “Ναυαρίνον” εις την περιοχήν δεν εγνώσθη, αλλά περί την 7ην μ.μ. είχεν γνωσθή εις την Ρόδον ότι το αντιτορπιλλικόν επρόκειτο να καταπλεύση εις τον λιμένα μας μετά την 11ην νυκτερινήν, με όσα πτώματα κατώρθωσεν να περισυνελλέξη. Ο αριθμός δεν είχεν γνωσθή.
Εξ άλλων πηγών εγνώσθη ότι το αεροσκάφος αυτό είχεν αναχωρήσει εκ Λονδίνου.
Αρμοδίως ανεκοινώθη ότι η εκ του εξωτερικού μεταδοθείσα είδησις ότι του καταπεσόντος αεροσκάφους επέβαινεν δήθεν ο στρατηγός Γρίβας είναι ανακριβής. Ο στρατηγός ευρίσκεται εις Αθήνας.
Χθες την εσπέραν αφίκοντο εις την Ρόδον αεροπορικώς απ’ ευθείας εκ Λονδίνου δώδεκα ανώτεροι υπάλληλοι, τεχνικοί και εμπειρογνώμονες, οι οποίοι θα διενεργήσουν πραγματογνωμοσύνην διά λογαριασμόν της ΒΕΑ εν σχέσει προς τα αίτια του δυστυχήματος.
Εσπεριναί πληροφορίαι ανέφερον ότι κατ’ ανακοίνωσιν της ΒΕΑ, του αεροσκάφους επέβαινον 42 Ελλαδίται και Κύπριοι, μεταξύ των οποίων και 4 αεροσυνοδοί, ως και 24 βρεττανοί, μεταξύ των οποίων 3 πιλότοι».
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ
Μετά από 47 ολόκληρα χρόνια καθαρή απάντηση για τα ακριβή αίτια της πτώσης του αεροσκάφους της ΒΕΑ δεν έχει δοθεί.
Πολλά γράφτηκαν και διάφορες θεωρίες παρέλασαν από τις σελίδες των εφημερίδων, αλλά οι αξιωματούχοι της κυπριακής κυβέρνησης απέρριψαν την βομβιστική ενέργεια, ως αιτία στην οποία κατέληγαν όλες οι έρευνες για την πτώση του αεροσκάφους.
Από την πρώτη στιγμή κυκλοφόρησε η φήμη ότι η πτώση του αεροσκάφους προκλήθηκε από τη χούντα με στόχο τη δολοφονία του Γ. Γρίβα, που θα ταξίδευε μ’ αυτό.
Γράφει σχετικά η εφημερίδα της Κύπρου “Πολίτης”:
“Από τότε διατυπώθηκε ο ισχυρισμός ότι η πτώση προκλήθηκε από τη χούντα με σκοπό τη δολοφονία του Γ. Γρίβα, ο οποίος θα ταξίδευε με το συγκεκριμένο αεροπλάνο, αλλά ακύρωσε το ταξίδι του την τελευταία στιγμή. Ο ισχυρισμός αυτός δεν έχει ποτέ τεκμηριωθεί. Με αφορμή τη δημοσίευση της ιστορίας της συντριβής του Comet, πήραμε πολλές επιπρόσθετες πληροφορίες, οι οποίες συνηγορούν στο ότι η έκρηξη της βόμβας δεν είχε καμιά σχέση με τον Γρίβα, ο οποίος ταξίδευε πάντα με την Ολυμπιακή Αεροπορία. Από ανθρώπους που έχουν προσωπική εμπειρία, πληροφορηθήκαμε ότι:
* Υπήρχε ένας μηχανισμός αποστολής εκρηκτικών και οπλισμού από την Ελλάδα, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών. Οι αποστολές γίνονταν μέσω της πρεσβείας της Κύπρου στην Αθήνα, είτε με τον διπλωματικό σάκο, είτε με ειδικούς απεσταλμένους, είτε χρησιμοποιώντας τις αεροσυνοδούς των Κυπριακών Αερογραμμών. Τα δέματα έφταναν στο υπουργείο Εξωτερικών, ανοίγονταν και παραδίδονταν στον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη στο υπουργείο Εσωτερικών, ο οποίος ήταν και ο οργανωτής της όλης επιχείρησης.
* Οι αποστολές των εκρηκτικών γίνονταν με τη συνεργασία της Ασφάλειας του δικτατορικού καθεστώτος, το οποίο φρόντιζε για να διαφεύγουν των ελέγχων ασφαλείας στο αεροδρόμιο της Αθήνας. Ανάλογες ρυθμίσεις γίνονταν και στο αεροδρόμιο Λευκωσίας.
* Στη συγκεκριμένη περίπτωση είχε σταλεί στην Αθήνα ο Αβραάμ Σολωμού, ο οποίος ήταν οδηγός τού τότε υπουργού Εξωτερικών Σπύρου Κυπριανού, για να μεταφέρει εμπιστευτικά ένα δέμα στην Κύπρο. Στο δέμα υπήρχε μια βόμβα υψηλής τεχνολογίας, που πυροδοτείτο με ραδιοκύματα. Όπως απέδειξε η έρευνα, η έκρηξη πυροδοτήθηκε από λάθος, μόλις ο κυβερνήτης του αεροπλάνου Gordon Blackwood προσπάθησε να συντονιστεί με τη Λευκωσία.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΥΤΑ έγιναν από τότε γνωστά στο στενό κύκλο της εξουσίας, που έλαβε γνώση των αποτελεσμάτων της έρευνας για τα αίτια της πτώσης του Comet. Αυτός ο ίδιος στενός κύκλος γνώριζε την ύπαρξη του μηχανισμού του Γιωρκάτζη, για τη μεταφορά εκρηκτικών στην Κύπρο.
Ως αποτέλεσμα αυτής της τραγωδίας, 66 οικογένειες κουτσουρεύτηκαν, παιδιά ορφάνεψαν και γονείς έζησαν το υπόλοιπο της ζωής τους με τον καημό των παιδιών τους που χάθηκαν τόσο άδικα. Μεταξύ αυτών και η οικογένεια του Σολωμού, στον οποίο ανατέθηκε η "εμπιστευτική αποστολή" που οδήγησε και τον ίδιο στο θάνατο”.
Σύμφωνα με αποδεσμευμένα βρετανικά έγγραφα επιβεβαιώνεται πέραν πάσης αμφιβολίας ότι βόμβα στρατιωτικού τύπου, ευθυνόταν για την ανατίναξη του κομήτη των Βρετανικών Ευρωπαικών Αερογραμμών G-ARCO στις 12 Οκτωβρίου 1967, 100 μίλια ανατολικά της Ρόδου σχεδόν πάνω από το Καστελόριζο.
Από έρευνα συγγενών θυμάτων και συγκεκριμένα του Μιχάλη Μ. Θωμαΐδη και της Φανούλας Αργυρού, προκύπτουν τα εξής:
Το Τμήμα Εμπορίου της Βρετανίας αμέσως μετά την ανατίναξη του αεροπλάνου διέταξε λεπτομερέστατες έρευνες για τις οποίες συνεργάστηκαν διάφορα τμήματα και χρησιμοποιήθηκαν υψηλής τεχνολογίας μέθοδοι (που ήσαν διαθέσιμες) εξακρίβωσης του τι πράγματι συνέβη στο αεροπλάνο. Παράλληλα η εταιρεία (Βρετανικές Ευρωπαϊκές Αερογραμμές) έκανε τις δικές της έρευνες οι οποίες έφθασαν στο ίδιο συμπέρασμα.
Ως τελικό αποτέλεσμα εξεδόθησαν δύο πορίσματα. Το ένα από το Τμήμα Εμπορίου της Βρετανίας και το οποίο παραδόθηκε τον Απρίλιο του 1968 στον Πρόεδρό του από τον J. B. Veal Chief Inspector of Accidents (επικεφαλής των ερευνών) και το άλλο από τον Αρχηγό της Μετροπολιτικής Αστυνομίας.
Η πρώτη έκθεση αναφερόταν στα αίτια της πτώσης του αεροπλάνου και δόθηκε στην δημοσιότητα τον Αύγουστο του 1968. Η δεύτερη έρευνα αναφερόταν στο ποιοι ευθύνονταν για την βομβιστική ενέργεια. Η έκθεση αυτή παραμένει ακόμα μυστική με προοπτική αποδέσμευσης το... 2040!
H τελευταία παράγραφος της εν λόγω έκθεσης του Τμήματος Εμπορίου (που τους δόθηκε σε 6 τουλάχιστον αντίγραφα) κάτω από τον υπότιτλο «Πορίσματα» γράφει επί λέξει:
“Cause
The aircraft broke up in the air following detonation of a high explosive device within the cabin”.
«Αιτία
Το αεροπλάνο μοιράστηκε στον αέρα κατόπιν έκρηξης μεγάλου εκρηκτικού μηχανισμού μέσα στην καμπίνα».
Στα έγγραφα βρίσκουμε ότι σε επιστολή του προς τον Επιθεωρητή κ. Μπράιαν του Σπέσιαλ Μπράντς της Σκότλαντ Γιάρτ, ο επικεφαλής των ερευνών κ. Βίλ έγραψε επιβεβαιώνοντας: «...Οι έρευνες του RARDE προχώρησαν στο βαθμό που (οι ερευνητές) είναι σε θέση να πουν ότι είναι 100 τοις εκατόν σίγουροι ότι υπήρχε εκρηκτικός μηχανισμός μεγάλης ισχύος...».
Σε έκθεση του ιδίου του RARDE (Royal Armament Research and Development Establishment - Fort Halstead, Kent), καταγράφτηκαν τα εξής μεταξύ άλλων :
«Μαρτυρία έκρηξης μεγάλης ισχύος (στρατιωτικού ή άλλου παρόμοιου τύπου – όμως όχι συνηθισμένης «gelignite») βρέθηκε ως αποτέλεσμα λεπτομερούς εξέταση ενός μαξιλαριού συγκεκριμένου καθίσματος...»
Τα έγγραφα αναφέρουν ότι ο εκρηκτικός μηχανισμός πιθανότητα βρισκόταν κάτω από τα καθίσματα 4Α ή 5Α.
Δήλωση στη Βουλή των Κοινοτήτων
Στις 18 Ιανουαρίου 1968, η εφημερίδα «Γιόρτζιαρ Πόστ» (Yorkshire Post) με τίτλο «Εκρηκτικός μηχανισμός» στο Κομήτη» έγραψε ότι «Ο υφυπουργός Εμπορίου J. P. W. Mallalieu, σε γραπτή δήλωση του στη Βουλή των Κοινοτήτων είπε πως βρέθηκε αναμφισβήτητη μαρτυρία ότι μεγάλης ισχύος εκρηκτικός μηχανισμός ευθυνόταν για την ανατίναξη του αεροπλάνου. «Φαίνεται (είπε) η ζημιά δημιουργήθηκε από την έκρηξη η οποία δημιούργησε μια εκτός ελέγχου κατάσταση με αποτέλεσμα να μοιραστεί το αεροπλάνο».
Οι έρευνες επικεντρώθηκαν σε ένα κάθισμα της καμπίνας, κάτω από το οποίο ή πολύ πλησίον του βρισκόταν ο εκρηκτικός μηχανισμός.
Η «Ντέιλι Μέιλ» (Daily Mail) με τίτλο «Ήταν βόμβα στον Κομήτη λένε ειδικοί», αναφέρθηκε στα αποτελέσματα των ερευνών της αεροπορικής εταιρείας (ΒΕΑ) και έγραψε ότι «Βόμβα ή παρόμοιος εκρηκτικός μηχανισμός ευθύνεται για την πτώση του αεροπλάνου αποφάνθηκαν Βρετανοί ειδικοί ντιτέκτιβς».
Η δε “Birmingham Post», δημοσίευσε φωτογραφία του ειδικού για εκρηκτικά V.J. Clancey της Royal Armaments Research and Development Establishment στο Kent της Αγγλίας, να κρατά το συγκεκριμένο μαξιλάρι του καθίσματος που ανατίναξε το αεροπλάνο. Η λεζάντα «Οι έρευνες του επιβεβαίωσαν ότι χρησιμοποιήθηκε στρατιωτικού τύπου εκρηκτική ύλη». Τίτλος «Η συντριβή του Κομήτη και οι θάνατοι – ήταν βόμβα που προοριζόταν για τον Γρίβα».
Στις 30 Αυγούστου 1968, και αφού δόθηκε τον ίδιο μήνα στην δημοσιότητα το πόρισμα της έρευνας του Τμήματος Εμπορίου, οι «Τάιμς» του Λονδίνου με τίτλο «Πλαστική βόμβα προκάλεσε την τραγωδία στο Κομήτη» έγραψε ότι « A “home-made” about 1 lb of plastic explosive went off in the cabin…”. Χειροποίητη βόμβα βάρους περίπου 1 lb πλαστικής εκρηκτικής ύλης εξερράγη στη καμπίνα...».
(Να σημειωθεί ότι το Αμερικανικό Ναυτικό είχε τη δυνατότητα να ερευνήσει το βυθό για την ανεύρεση του μαύρου κουτιού όμως αυτό αποκλείστηκε από το Λονδίνο με την δικαιολογία ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να εντοπιστεί έστω και περίπου το σημείο έρευνας κτλ και παράλληλα να πούμε ότι ο Υφυπουργός J. P. W. Mallalieu είχε αποφασίσει να μην προχωρήσει το Λονδίνο με δημόσια έρευνα για το θέμα και έγιναν και προτροπές προς τους αστυνομικούς ερευνητές όπως είναι προσεκτικοί καθώς ερευνούσαν το θέμα στην Αθήνα σε περίπτωση που ανακάλυπταν πολιτική ανάμιξη προσώπων να επικοινωνήσουν με την βρετανική πρεσβεία ως προς το πως να ενεργήσουν).
Αυτά συνέβησαν τότε. Η προσπάθεια συγκάλυψης ή αν θέλετε αποπροσανατολισμού και οι αναφορές στην πιθανή πολιτική ανάμιξη μας οδηγούν δυστυχώς χωρίς και στα γεγονότα που ζούμε σήμερα με την πτώση του Boeing των μαλαισιανών αερογραμμών. Όλα δείχνουν ότι δυστυχώς τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Και η κοινωνία, απόλυτα δικαιολογημένα κατά τη γνώμη μας, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με δυσπιστία τα πεπραγμένα και τις υπόσχέσεις της εκτελεστικής εξουσίας.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
