Δειλιάζοντας...

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η ψυχολόγος
Μαρία Καρίκη

Πολλές φορές στη ζωή μας θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις, να υπερβούμε τις «στενές» αντιλήψεις μας, να κοντραριστούμε με τους φόβους μας. Τάζουμε, υποσχόμαστε, ορκιζόμαστε στους άλλους ότι θα είμαστε «εκεί», δίπλα τους στα δύσκολα.

Από λόγια τα πάμε καλά, όπως φαίνεται. Το ζήτημα είναι τι συμβαίνει στην πράξη όταν τα φέρνουν έτσι οι συγκυρίες που πρέπει να υποστηρίξουμε έμπρακτα όλα όσα έχουμε πει. Γιατί πολλές φορές δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των περιστάσεων, στις προσδοκίες που εμείς οι ίδιοι έχουμε καλλιεργήσει στους άλλους; Τι συμβαίνει τελικά και την τελευταία στιγμή δειλιάζουμε;

Όπως είναι γνωστό η θεωρία από την πράξη απέχει πολύ. Για να υλοποιήσουμε όλα όσα θέλουμε, θα πρέπει να αναρωτηθούμε πρώτα αν έχουμε τις ανάλογες δεξιότητες προκειμένου να διεκδικήσουμε, να ρισκάρουμε, να τολμήσουμε, να βγούμε έξω από τη ζώνη της ασφάλειάς μας.

Να σκεφτούμε αν μπορούμε να αναμετρηθούμε με τους φόβους, τις ανασφάλειες, το άγχος μας κάνοντας την υπέρβασή μας. Για να βγούμε έξω από το βόλεμά μας, θα πρέπει να έχουμε ένα πολύ ισχυρό κίνητρο ή μια αρκετά συγκροτημένη, μη συμπλεγματική προσωπικότητα. Ο φόβος της αποτυχίας δεν υπάρχει στους ανθρώπους που τολμούν. Δεν μετρούν την αυτοαξία τους με βάση το αποτέλεσμα, αλλά με βάση τις ενέργειες καθαυτές. Νιώθουν ικανοποίηση που κάνουν κάτι –οτιδήποτε- , άσχετα με την έκβασή του, αρκεί να μην αισθάνονται στάσιμοι και σε κατάσταση λιμνάσματος.

Οι άνθρωποι τελικά που δειλιάζουν, αισθάνονται αδύναμοι και φοβισμένοι. Σκέφτονται συνεχώς τις αρνητικές συνέπειες της επιλογής τους. Δεν θέλουν να χάσουν πολλά. Προτιμούν το οικείο, το σίγουρο. Υπακούουν πιο εύκολα στη λογική και δεν μπορούν να αντέξουν τις μεγάλες αλλαγές και ανατροπές. Συχνά απογοητεύουν τόσο τον εαυτό τους όσο και τους άλλους, γιατί την κρίσιμη, κομβική στιγμή υποχωρούν.

Το κεκτημένο, η ρουτίνα, η συνήθεια αποκτούν ισχυρές επιρροές πάνω μας. Ακόμα κι αν μερικές φορές είμαστε δυσαρεστημένοι, ακόμα κι αν είναι προφανές ότι κάτι πρέπει να αλλάξουμε στη ζωή μας, συχνά εθελοτυφλούμε και είναι λιγότερο επώδυνο να αποδώσουμε το φταίξιμο κάπου αλλού, παρά να αναλάβουμε εξολοκλήρου την ευθύνη.

Ονειρευόμαστε, επιθυμούμε, οραματιζόμαστε, προσδοκούμε αλλά συχνά δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε όλα όσα προαπαιτούνται, ώστε να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Μας αρέσει ίσως το εύκολο, το γρήγορο. Θέλουμε το κάτι άλλο, χωρίς όμως να είμαστε έτοιμοι να «θυσιάσουμε» το παλιό. Τα διλήμματα μας τρομάζουν. Κάνουμε λες και τα θέλουμε όλα…

Τη δειλία μπορούν κάποιοι να τη «βαφτίσουν» ορθή λογική της τελευταίας στιγμής… Ωστόσο, για άλλους είναι συνώνυμο της συμβατικότητας, του φόβου, της καθήλωσης, της στασιμότητας, της άκαμπτης ρουτίνας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει αντίθετα να ακολουθούμε κάθε παρόρμησή μας και να συμπεριφερόμαστε χωρίς ίχνος συστολής και «δεύτερης» σκέψης.

Αν, όμως, θα θέλαμε να βελτιωθούμε σε κάτι, αν δεν μας αρέσει αυτό που ζούμε, αν δεν μας ικανοποιούν οι άνθρωποι με τους οποίους είμαστε, τότε σίγουρα η δειλία δεν είναι η λύση. Τολμάμε να αλλάξουμε μόνοι μας τη ζωή μας, αντί να περιμένουμε να αλλάξει κάτι από μόνο του.

Η τόλμη εκπέμπει αυτοπεποίθηση, αποφασιστικότητα, δεξιότητες διαχείρισης του ρίσκου που θα προκύψει, διεκδίκηση, ανάγκη για εξέλιξη και προοπτική. Αντίθετα, η συστολή, οι ενοχές, η απαισιοδοξία, η αρνητική σκέψη, το άγχος, οι ανασφάλειές μας αποτελούν όλα εκείνα τα υλικά που συνθέτουν τη δειλία, την οπισθοχώρηση, την παραίτηση, την προδοσία.

Πολλές φορές θα βρεθούμε σε προσωπικά διλήμματα. Άλλοτε θα τολμήσουμε, άλλοτε πάλι θα προτιμήσουμε αυτό που ήδη ξέρουμε. Και οι δύο αντιδράσεις μας είναι φυσιολογικές, αρκεί να ξέρουμε κάθε φορά «γιατί» κάνουμε το ένα και «γιατί» το άλλο. Να υπάρχουν κυρίως επιχειρήματα κι λιγότερο οι φόβοι…

Ωστόσο, καλό θα ήταν να θυμόμαστε διάγοντας τη ζωή μας, ότι τελικά η μεγαλύτερη πρόκληση έγκειται, όπως λέει και ο συγκλονιστικός Καζαντζάκης, στο «να φτάσουμε όπου δεν μπορούμε…». Όλα τα υπόλοιπα είναι βατά και ίσως και ανιαρά…