Οι Απολλωνιάτισσες των γεύσεων

Βαρβάρα Μπογδάνου

Ο γυναικείος αγροτουριστικός συνεταιρισμός της Ρόδου

Στα Απόλλωνα, ένα ορεινό χωριό της Ρόδου, εννέα δυναμικές γυναίκες, εκμεταλλευόμενες την ξεχωριστή γεωγραφική θέση του τόπου τους, το πλούσιο φυσικό του περιβάλλον και την αυθεντική παραδοσιακή ταυτότητά του, ίδρυσαν τον Ιούνιο του 2005 τον 1ο Γυναικείο Αγροτουριστικό και Αγροτοβιοτεχνικό Συνεταιρισμό του Νομού Δωδεκανήσου, ο οποίος λειτουργεί ως πρότυπο αγροτικής ανάπτυξης και συνιστά ζωντανό επιχειρηματικό κύτταρο της τοπικής κοινωνίας εδώ και χρόνια.

Πρόκειται για τις « Απολλωνιάτισσες» των οποίων τα προϊόντα έχουν γίνει πλέον γνωστά όχι μόνο στα στενά όρια του νησιού αλλά έχουν «ταξιδέψει» και στο εξωτερικό μέσα από τα δεκάδες αφιερώματα που έγιναν για το συνεταιρισμό τους.

Οι γυναίκες δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και πώληση παραδοσιακών τοπικών εδεσμάτων και αρτοποιημάτων, αξιοποιώντας τις αγνές και ποιοτικές πρώτες ύλες της γης τους, ξαναζωντανεύοντας έτσι τον υπέροχο διατροφικό πολιτισμό που κληρονόμησαν και ενισχύοντας την τοπική οικονομία της κοινότητας.
Κουλουράκια, ψωμί, παξιμάδια, γλυκά του κουταλιού, τραχανάς, πλιγούρι, μελεκούνια, μαρμελάδες, λικέρ, τακκάκια κ.α. δημιουργούνται από τα χέρια τους διαφυλάσσοντας έτσι και την τοπική παράδοση…

Όπως λέει στη «Ροδιακή» η πρόεδρος του συνεταιρισμού Ειρήνη Πλάτση, το κίνητρο των γυναικών για την ίδρυση του συνεταιρισμού ήταν η ανάγκη συνεισφοράς στο οικογενειακό εισόδημα, αλλά και η διατήρηση των παραδόσεων του χωριού.

Οι δυσκολίες πολλές και μεγάλες, γι αυτό και από τις σαράντα γυναίκες που ξεκίνησαν αρχικά έμειναν μόνο εννέα που με θάρρος, υπομονή και επιμονή, αποφάσισαν να συνεχίσουν.

«Την ιδέα τη δούλευα από το 2003 γιατί τότε εργαζόμουν στο κέντρο Καλλιπάτειρα του δήμου Ρόδου όπου εκεί είχε δημιουργηθεί μία ομάδα στήριξης της επιχειρηματικότητας και μέσω των προγραμμάτων που υπήρχαν τότε και ήταν και το Equal το οποίο είχε σαν στόχο τη δημιουργία γυναικείων συνεταιρισμών στο νομό Δωδεκανήσου.

Είχαμε πάντα το πνεύμα της συνεργασίας και του εθελοντισμού στο χωριό, και εκεί βασίστηκε ο συνεταιρισμός. Το είπα στις γυναίκες, και εξέφρασαν την επιθυμία κάποιες να συμμετάσχουν για να ασχοληθούν επαγγελματικά και αρχίσαμε να αναζητούμε το χώρο» λέει η κ. Πλάτση που συμπληρώνει ότι δεν είναι κάτι απλό να φτιάξεις τα προϊόντα σου και να τα πουλήσεις καθώς υπάρχουν πολλές παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Για να γίνει αυτός ο συνεταιρισμός οι γυναίκες έβαλαν όλες χρήματα από το υστέρημά τους ώστε να συγκεντρωθεί το κεφάλαιο ενώ μετά από μεγάλη αναζήτηση βρέθηκε και ο χώρος. Ένα μικρό εργαστήριο το οποίο όμως έγινε γρήγορα γνωστό σε όλο το νησί…

«Ο κόσμος μας στήριξε πάρα πολύ, από όλο το νησί, αγκάλιασαν το εγχείρημά μας και αν και το εργαστήριο βρισκόταν στο χωριό σε ένα μικρό στενό έρχονταν το Σαββατοκύριακο να αγοράσουν…» λέει η πρόεδρος που θυμάται το πρώτο διάστημα που ξεκίνησαν και επισημαίνει ότι οι γυναίκες δούλευαν για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν πληρώνονταν, είχαν όμως στόχο να προχωρήσουν.

«Πρέπει να το αγαπάς αυτό που κάνεις… Ατέλειωτες ώρες δουλειάς από όλες μας. Τώρα είμαστε ικανοποιημένες από την πορεία αν λάβουμε υπόψη την οικονομική κατάσταση που υπάρχει στη χώρα μας, και το γεγονός ότι επιβιώνει ένας γυναικείος συνεταιρισμός είναι σημαντικό. Εμείς δεν προχωρήσαμε σε τραπεζικό δανεισμό, δε χρωστάμε πουθενά, καλύπτουμε τις υποχρεώσεις μας, βασιστήκαμε στις δικές μας δυνάμεις» λέει επίσης και συμπληρώνει «είμαι πολύ υπερήφανη και χαίρομαι γι αυτό που κάναμε και για το ότι κράτησε στην πορεία του χρόνου. Είναι σημαντικό ότι λειτουργούμε 12 χρόνια. Στόχος του συνεταιρισμού δεν είναι το κέρδος, έχει στόχο να προβάλει τον τόπο και μάλιστα το χωριό μας έγινε γνωστό μέσα από αυτόν» υπογραμμίζει.

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι έχουν γραφτεί άπειρα άρθρα, έχουν έρθει άπειροι δημοσιογράφοι από το εξωτερικό, και έχουν γίνει ντοκιμαντέρ και αφιερώματα για το συνεταιρισμό.

Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι όλα τα υλικά είναι ντόπια και κυρίως προέρχονται από τη γύρω περιοχή. «Ξεκινάμε πρώτα από το χωριό μας πχ. το ελαιόλαδο και το μέλι είναι από τη δική μας τοπική παραγωγή από τα Απόλλωνα και μετά πηγαίνουμε στα γύρω χωριά. Το αλεύρι το παίρνουμε από εκεί, δηλαδή Διμυλιά και Αρχάγγελο, ενώ τα πορτοκάλια , τα λεμόνια και τα άλλα που χρησιμοποιούμε για τα γλυκά μας τα παίρνουμε από τους κήπους μας και τα περβόλια μας, γι αυτό είναι και περιορισμένες οι ποσότητες. Για παράδειγμα οι γυναίκες έφτιαξαν χορτόπιτες και μάζεψαν τα χόρτα από το χωριό» λέει η πρόεδρος που αναφέρεται και στο πρατήριο το οποίο δημιουργήθηκε στην πόλη της Ρόδου για τη διάθεση των προϊόντων τους και την εξυπηρέτηση των πελατών.

«Έχουμε πρατήριο στην Ανάληψη από το 2008 γιατί βλέπαμε την αγάπη του κόσμου και έτσι έπρεπε να φέρουμε αναγκαστικά το χωριό στην… πόλη. Οι πελάτες μας, μας εμπιστεύονται και όταν έρχονται στο κατάστημα στη Ρόδο συγκινούνται όταν βλέπουν τα παραδοσιακά αντικείμενα που έχουμε εκεί και τους ξυπνούν αναμνήσεις που είχαν από τα χωριά τους…».

Στην ερώτηση για το που οφείλεται η επιτυχία η κ. Πλάτση απαντά : «Η επιτυχία οφείλεται στο ομαδικό πνεύμα, την επιμονή και κυρίως στην αγάπη αυτού που κάνουν καθώς έχουν το μεράκι της δημιουργίας των προϊόντων. Οι γυναίκες σήμερα έχουν κάποιο κέρδος όμως προέχει να πληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας.

Σημειώνεται ότι οι γυναίκες παράγουν τα προϊόντα τους σε μικρές ποσότητες, ώστε να κρατούν τις παραδόσεις και να μην ακολουθούν την… τεχνολογία και αυτός είναι και ο λόγος που δεν υπάρχει στο εργαστήριο τεχνολογικός εξοπλισμός. Όλα γίνονται με τα χέρια και ακολουθούνται οι συνταγές που τις έδειξαν οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες του χωριού. Είναι επιλογή τους και αυτό δε θέλουν να το αλλάξουν.

Τα κουλουράκια πλάθονται στο χέρι, ενώ το ψωμί έχει ολόκληρη ιεροτελεστία, καθώς ζυμώνεται και ψήνεται μετά από οχτώ ώρες εφόσον έχει σκεπαστεί με κουβέρτες. Τα γλυκά του κουταλιού και οι μαρμελάδες φέρνουν στη μνήμη το παραδοσιακό κέρασμα της νοικοκυράς.

Το άρωμα του μελεκουνιού ξυπνά σε πολλούς αναμνήσεις από τα παλιά, όπως το γλέντι που γινόταν για τη προετοιμασία του, προκειμένου να προσφερθεί ως βασικό κέρασμα στους γάμους.

Ο τραχανάς, ακόμα, φτιάχνεται κι αυτός στο χέρι, απλώνεται και ξεραίνεται με φυσικό τρόπο στον ήλιο. Το ίδιο συμβαίνει και με το πλιγούρι, αφού πρώτα έχει αλεσθεί στον παραδοσιακό μύλο του γειτονικού χωριού.
Τα κουλουράκια, όταν οι γυναίκες του χωριού μαζεύονταν σε κάθε γειτονιά και τα έφτιαχναν ανάβοντας ένα ξυλόφουρνο όλες μαζί το Πάσχα ενώ το χωριάτικο παξιμάδι και το αρτάκι το περίμεναν όλοι πώς και πώς για τη νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας. Αλλά και τα τακκάκια, «ο απολλωνιάτικος μπακλαβάς», ένα είδος ξεροτήγανου από χωριάτικο αλεύρι…

Ο συνεταιρισμός παίρνει παραγγελίες στα τηλέφωνα 22410 64322 και 22460 91284.