Ιταλικές, ελληνικές και συνθηματικές σημαίες αναπετούν στη Ρόδο

Παρουσίαση-σχολιασμός Κώστας Τσαλαχούρης Η άφιξη του νέου μητροπολίτη Ρόδου Βενιαμίν αλλάζει τελείως την κατάσταση. Η Ιερά Μητρόπολη Ρόδου δραστηριοποιείται ακόμη περισσότερον και εκλέγει τους αντιπροσώπους της Νήσου, που θα την εκπροσωπήσουν στην Αθήνα και γιατί όχι στην Ευρώπη, όπου ήδη εκεί ευρίσκεται αντιπροσωπεία των Αιγαιοπελαγιτών της Αλεξάνδρειας με επικεφαλής το διακεκριμένο νομομαθή Γεώργιο Ρούσσο, Λέριο την καταγωγή. Οι επαφές με την ιταλική στρατιωτική ηγεσία είναι συνεχείς. Εδώ πρέπει να γίνει μια διευκρίνιση. Με την παράθεση εκθέσεων του Προξένου της Ελλάδος στη Ρόδο Παπαδάκη, απλώς συμπληρώνουμε όσα κατά καιρούς δώσαμε στη δημοσιότητα από πρωτογενείς πηγές και ιδιαίτερα το 48σέλιδο ΑΦΙΕΡΩΜΑ της Ροδιακής, στις 7 Μαρτίου 2010. 1 22 Μαΐου 1912 Αριθμ 222 Τμήμα Πολιτικόν… οι Δήμαρχοι των χωρίων αφού έλαβον τους διορισμούς αυτών, προσεκλήθησαν υπό της Δημογεροντίας και της Λαϊκής Επιτροπής εις την Μητρόπολιν, ένθα ο Πρόεδρος της Επιτροπής , κατόπιν προηγουμένης συνεννοήσεως ημών, απηύθυνεν εις αυτούς τα οδηγίας, συστήσας όπως επί τη βάσει τούτων συμβουλεύουσι και καθοδηγώσι τους συγχωριανούς αυτών. Από χθες ήρξαντο λειτουργούντα δικαστήρια δικάζοντα ποινικάς μόνον υποθέσεις· πολιτικά δικαστήρια δεν εγκατεστάθησαν εισέτι. Αν και η πόλις ανέλαβε την τακτικήν αυτής λειτουργίαν εν τούτοις τα προφυλακτικά μέτρα διά τε την άφιξιν και αναχώρησιν εξακολουθούσι, μη επιτρεπομένην ειμή κατόπιν εξετάσεως και πληροφοριών περί των προσώπων. Η πόλις έχει ακόμη όψιν στρατοπέδου και καθ’ εκάστην αποβιβάζονται διά τον ενταύθα στρατόν-αριθμούμενον περί τας οκτώ χιλιάδας-προμήθειαι τροφίμων και λοιπών, μέχρι και της καυσίμου ξυλείας, των προμηθειών της πόλεως μη επαρκουσών. Οι στρατιώται, είτε εν υπηρεσία είτε μ, φέρουσι πάντοτε το όπλον των και οι αξιωματικοί το πολύκροτόν των, εξακολουθεί δε η εντός των αυλών των Προξενείων τεταγμένη ειδική φρουρά. Προχθές Κυριακήν επί τη εορτή του Ιταλικού Συντάγματος (Statuto) εγένετο εν τη Πλατεία του διοικητηρίου (Μανδράκι) η προαγγελθείσα επιθεώρησις και παρέλασις του στρατού προ του Στρατηγού Ameglio. Παρήλασαν, υπό τους ήχους της μουσικής, περί τας εξ χιλιάδας στρατού κατά την εξής σειράν: προηγείτο απόσπασμα Πεζοναυτών και ευθύς κατόπιν το Πεζικόν, οι Αλπίνοι, το Μηχανικόν, οι Βερσαλιέροι (οίτινες παρήλασαν τροχάδην) περί τους πεντήκοντα ιππείς και τέλος τα μυδραλιοβόλα και το Πυροβολικόν ορεινόν και πεδινόν μετά των τηλεβόλων. Ιδιαίτεραι προσκλήσεις δεν εστάλησαν εις το Προξενικόν Σώμα, αλλ’ ειδοποιήθημεν ιδιαιτέρως ότι ωρίσθησαν θέσεις επί του εξώστου του Διοικητηρίου απέναντι του οποίου ήτο έφιππος ο Στρατηγός. Η πλατεία ήτο κατάμεστος κόσμου εξ όλων των συνοικιών της πόλεως και εκ των κατελθόντων επί τούτω εξ όλων των χωρίων, χειροκροτούντων την παρέλασιν εκάστου Σώματος. Μετά το πέρας της παρελάσεως ο στρατηγός αφιππεύσας ανήλθεν εις τον εξώστην του Διοικητηρίου και ηυχαρίστησεν ημάς, χωρίς να επακολουθήση ανταλλαγή επισκέψεων. Μετά μεσημβρίαν εν μέσω απείρου κόσμου οι μαθηταί των Ελληνικών Σχολείων προηγουμένων σημαιών Ελληνικής και Ιταλικής, εχουσών εν τω μέσω την συνθηματικήν κυανήν μετά λευκού σταυρού, μετέβησαν προ της Στρατιωτικής Λέσχης, ένθα επαιάνιζεν η στρατιωτική μουσική και προ του διοικητηρίου και έψαλον τον ύμνον του Γαριβάλδι και ευθύς κατόπιν τον Ελληνικόν. Μετά ταύτα δε ήλθον προ του Ελληνικού Προξενείου και έψαλον επίσης τον Ελληνικόν ύμνον και τον Γαριβαλδινόν. Η πόλις ήτο σημαιοστόλιστος εκ σημαιών ιταλικών, ελληνικών και συνθηματικών (ή της Ηγεμονίας ως ωνόμασαν ταύτην). Το εσπέρας εφωταγωγήθησαν το Διοικητήριον και τα δημόσια Καταστήματα. Σήμερον κατέπλευσεν ενταύθα η ναυαρχίς εφ’ ης επιβαίνει η Α.Β.Υ. ο Δουξ των …..(λέξη δυσανάγνωστη) όστις εδήλωσεν ότι έρχεται ανεπισήμως και ουδεμία δεξίωσις ή υποδοχή επιθυμεί να γίνη αυτώ. Ο Στρατηγός ειδοποίησε τον Αρχιερατικόν Επίτροπον ότι έλαβε ραδιοτηλεγράφημα δι’ ου τω αναγγέλλουσιν ότι σήμερον καταφθάνει εις Ρόδον ο Μητροπολίτης. Ως επληροφορήθην η Τουρκία προσήρτησε το Καστελλόριζον εις τον νομόν Ικονίου. Ευπειθέστατος ο Γενικός Πρόξενος Π. Παπαδάκης 2 25 Μαΐου 1912 Αριθμ 227 Τμήμα Ανατολικόν… αφίκοντο ενταύθα εξ Ιταλίας, όπως παρακολουθήσωσιν εκ του σύνεγγυς τα πράγματα, δύο ανταποκριταί ιταλικών εφημερίδων της «Corriere della Sera» και της «Secolo». Νομίζω ότι εν ή δύο άρθρα εις τας εφημερίδας ταύτας γεγραμμένα υπό των ιδίων απεσταλμένων, θέλουσι συντελέση εις το Νησιωτικόν ζήτημα ημών. (αφαιρούνται 41 λέξεις-δεν κρίνεται σκόπιμο να δουν το φως, έστω και ύστερα από εκατό χρόνια)…εξ ιδίας αυτών αντιλήψεως ότι η Νήσος κατοικείται όλη σχεδόν εξ αμιγούς ελληνικού πληθυσμού, ότι η επικρατούσα γλώσσα είναι η ελληνική. Ποίας πιέσεις υφίσταντο οι Έλληνες από τας τουρκικάς αρχάς, πόσον εξετέθησαν υπέρ των Ιταλών, τας απειλάς των Τούρκων ένεκα τούτου, τους κινδύνους ους διατρέχουσιν οι Χριστιανοί εν γένει των Νήσων εάν επανέλθη το προ της κατοχής καθεστώς και να καταλήγωσι συνιστώντες την αυτονομίαν των Νήσων κ.τ.λ.… Ευπειθέστατος ο Γενικός Πρόξενος Π. Παπαδάκης 3 28 Μαΐου 1912 Αριθμ. 234 Τμήμα Πολιτικόν… την παρελθούσαν Τετάρτην αφίκετο η Α.Σ. ο Μητροπολίτης κ. Βενιαμίν. ʼμα τω κατάπλω του ατμοπλοίου ο Στρατηγός Ameglio, έστειλεν αντιπρόσωπόν του δι’ ατμακάτου εις ην επεβιβάσθη και η Δημογεροντία, και παρέλαβον τον Μητροπολίτην. Την επομένην πρωίαν εψάλη η ειθισμένη δοξολογία, χοροστατούντος τούτου και εις ην παρέστην. Την Παρασκευήν ο Μητροπολίτης μετέβη μετά της Δημογεροντίας εις επίσκεψιν του Στρατηγού, όστις, αυθημερόν μεθ’ όλου του επιτελείου του και του Διευθυντού των Πολιτικών Υποθέσεων Β. επιτρόπου κ. Macchiorο, ανταπέδωσε ταύτην. Εις την επίσκεψιν παρίστατο πάλιν η Δημογεροντία. Ο Στρατηγός επεδαψίλευσε μεγάλας τιμάς και φιλοφρονήσεις εις τον Μητροπολίτην και εβεβαίωσεν αυτούς περί των αισθημάτων του, προσθέσας ότι επιθυμεί να έχη τούτον συνεργάτην και βεβαιώσας ενώπιον όλων των δημογερόντων αυτόν ότι η Ιταλία δεν θα αφήση τας Νήσους εις την προτέραν τύχην των αλλά θα φροντίση να δοθή αυτοίς πολίτευμα όμοιον προς μίαν άλλην Νήσον του Αιγαίου (υπονοών την Σάμον, χωρίς να ονομάση, όμως, ταύτην). Προχθές εν συνεδριάσει της Δημογεροντίας και της Λαϊκής Επιτροπής, υπό την προεδρίαν του Μητροπολίτου εξελέγησαν οι κ.κ. Θ. Κωνσταντινίδης, πρώην βουλευτής Ρόδου και Γ. Δρακίδης, έμπορος όπως (κατά τας διαβιβασθείσας μοι προφορικώς δια του κ. Λιάτη, οδηγίας) μεταβώσι εις Αθήνας ως αντιπρόσωποι του Ροδιακού Λαού. Ούτοι θα αναχωρήσωσι διά πρώτης ευκαιρίας, κομίζοντες προς το Β. Υπουργείον και τα πληρεξούσια ίνα αποσταλώσι διά τούτου προς τους εκλεγέντας επίσης αντιπροσώπους εν Αιγύπτω (η ήδη υφισταμένη εν Αιγύπτω Επιτροπή των Αιγαιοπελαγιτών) και εν Ρώμη και Λονδίνω κ.κ. Γ. Ρούσον και Δ. Πετροκόκκινον, συμφώνως επίσης προς τας προφορικάς διά του κ. Λιάτη οδηγίας. Εκ Σύμης εξελέγη ο κ. Βενιαμίν όστις μεταβαίνει και ούτος εις Αθήνας. Ο Στρατηγός Ameglio ιδών ίσως τα εν ταις εφημερίσι δημοσιευθέντα ψηφίσματα και εκκλήσεις προς τας Δυνάμεις, δεν γνωρίζω δε αν ενεργή αφ’ εαυτού ή καθ’ οδηγίαν της Ιταλικής Κυβερνήσεως, εκάλεσε χθες τον Δήμαρχον κ. Παυλίδη και δύο έτι εκ της Δημογεροντίας και είπεν εις αυτούς τα εξής-ως μοι ανεκοίνωσαν κατά λέξιν ούτοι: - Σας εκάλεσα όπως σας είπω σπουδαίον τι. Γνωρίζετε ότι η Ελλάς έχει πολλούς εχθρούς και είνε ακόμη επί του παρόντος αδύνατος και δεν δύναται μόνη της να προστατεύση τας Νήσους, διότι η Τουρκία δύναται να την προσβάλη και την νικήση κατά ξηράν. Θα έλθη μία ημέρα κατά την οποίαν η Ελλάς θα είνε εις θέσιν. Ημείς ήλθομεν κατά διαταγήν της Ιταλικής Κυβερνήσεως να καταλάβωμεν την Νήσον διά των όπλων, αδιάφορον αν δεν εύρομεν μεγάλην αντίστασιν, ήλθομεν με την απόφασιν και να φονευθώμεν και ελάβομεν την διαταγήν να διοικήσωμεν εν ισότητι και δικαιοσύνη. Η Ιταλία είνε εις θέσιν να καταστρέψη ολόκληρον την Τουρκίαν, αλλ’ αι Δυνάμεις αντέστησαν. Αι περιστάσεις σήμερον είνε πολύ σοβαραί και διά τούτο κάθε βήμα πρέπει να το σκέπτηται και το μετρά τις, να μη προβαίνη δε απερισκέπτως και χωρίς να λάβη υπ’ όψιν το σοβαρόν των περιστάσεων εις διαβήματα άτινα μάλλον βλάβην δύνανται να επιφέρουν. Ημείς δυνάμεθα να βεβαιώσωμεν ότι εν η περιπτώσει εγκαταλείψωμεν την Νήσον, ουδέποτε θα επιτρέψωμεν να επανέλθη αύτη εις τους Τούρκους [ετόνισε δε τούτο]. Ημείς αναλαβόντες το έργον της απελευθερώσεως, επιθυμούμεν να πρωτοστατήσωμεν, να έχωμεν ημείς την πρωτοβουλίαν εις την αποτελείωσιν του έργου. Πρέπει να έχητε υπ’ όψιν το παράδειγμα της Κρήτης όπου, επειδή είνε αναμεμιγμέναι τέσσαρες Δυνάμεις δεν κατωρθώθη επί τόσα έτη να τεθή τέρμα εξ αντιζηλιών. Επιθυμώ να μάθω αν έγινε διάβημά τι παρά των κατοίκων περί της μελλούσης τύχης της Ρόδου. Δεν κρίνω καλόν να γίνουν διαβήματα εκ Ρόδου απ’ ευθείας προς τας Δυνάμεις, διότι νομίζω ότι θα εδυσκόλευον το έργον της Ιταλικής Κυβερνήσεως. Επιθυμώ να είμαι εν γνώσει και δι’ εμού να διαβιβασθώσι αι αιτήσεις υμών προς την ιταλικήν Κυβέρνησιν, να προσέξητε δε να μη δώσητε αφορμήν να γεννηθή η παραμικρά υποψία ότι αναμιγνύεται η ελληνική Κυβέρνησις. Η Επιτροπή απήντησεν εις τον Στρατηγόν ότι πριν ότι αποφασίση ο λαός να ενεργήση θα το αναφέρη εις τούτον και θα παρακαλέση δι’ αυτού να διαβιβασθή εις την Ιταλικήν Κυβέρνησιν. Τω ανέφερε προσέτι ότι οι εν Αλεξανδρεία Αιγαιοπελαγίται, επί τη εορτή του Ιταλικού Statuto απηύθυνον τηλεγράφημα προς την Ιταλικήν Κυβέρνησιν δι’ ου ευχαριστούσι ταύτην κ.τ.λ, ενεχείρισε δε τω Στρατηγώ φύλλον Αλεξανδρινής εφημερίδος εν η είνε κατακεχωρισμένον το τηλεγράφημα, προσθέσασα η Επιτροπή, ότι το τηλεγράφημα συνοψίζει τας μέχρι τούδε εκφρασθείσας ιδέας του Στρατηγού διά τας Νήσους. Καίτοι ο Στρατηγός εις πολλάς περιστάσεις ωμίλησε περί αυτονομίας των Νήσων, εν τούτοις εκ των λόγων του τούτων δύναταί τις να συμπεράνη ότι δεν αποκλείεται η ιδέα, επικρατούσα εν μέρει και παρά τω Στρατώ, ότι η Ιταλία – θα προσπαθήση να κρατήση τουλάχιστον την Ρόδον, εάν κρίνη τις και εκ των μελετωμένων έργων ήτοι διοχετεύσεως και συγκεντρώσεως των υδάτων, κατασκευής οδών συνδεουσών τα διάφορα χωρία, φωτισμού κ.τ.λ. Ως δε είπεν ο Στρατηγός ενεκρίθησαν ήδη 30 χιλιάδες φράγκα διά τα ύδατα της πόλεως, άτινα ένεκα της κακής διοχετεύσεως εμολύνθησαν εν μέρει και εκ τούτου ενεφάνισαν τυφικά τινα κρούσματα, ιδίως εις τον Στρατόν. Χθες εσπέρας ανεχώρησε προς άγνωστον διεύθυνσιν-ίσως προς κατάληψιν και άλλων Νήσων-αρκετή δύναμις στρατού μετά πυροβολαρχιών πεδινών και ορεινών. Ο κ. Λιάτης επανελθών σήμερον ενταύθα εκ των νήσων Σύμης, Καλύμνου και Κω μοι ανεκοίνωσεν ότι ένεκα της δυσκόλου συγκοινωνίας μετά των Νήσων διεβίβασεν απ’ ευθείας τας εκθέσεις του εις το Β. Υπουργείον, διότι διά του Προξενείου θέλει επέλθει βραδύτης μεγάλη. Σχετικώς προς το ζήτημα των διαβατηρίων…ενήργησα παρά του Διευθυντού των Πολιτικών υποθέσεων κ. Macchioro όστις θέλει εξετάση και προσπαθήση να εξεύρη ει δυνατόν, τρόπον αναγνωρίσεως των υπό των δημογεροντιών εκδιδομένων εγγράφων ταυτότητος αντί διαβατηρίων Ευπειθέστατος ο Γενικός Πρόξενος Π. Παπαδάκης.