1862: Ένας σουλτάνος στα ανοικτά της Ρόδου…

Ο βιογράφος του γράφει την Ιστορία του νησιού με άγνωστες λεπτομέρειες για το 1522

Παρουσίαση-σχολιασμός Κ. ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ Β΄ ΜΕρος Η μικρή νήσος του Καστελλορίζου που βρίσκεται κοντά στα δάση του Κράγου, έχει κατασκευαστικά ξυλουργεία όπου μπορεί κανείς να αγοράσει με 25.000 φράγκα ένα μπάρκο 300 τόνων. Η Ρόδος χαμήλωσε τα βουνά της και πλάτυνε τις κοιλάδες της προς το άκρον, όπου οι τρεις πόλεις, της Καμείρου, της Ιαλυσού και της Λίνδου, ήδη ονομασίες από την εποχή του πολέμου της Τροίας-έχτισαν το πάλαι ποτέ με κοινοτικά έξοδα την πρωτεύουσα της νήσου. Χρησιμοποίησαν γι’ αυτή την εργασία τον ίδιο αρχιτέκτονα που κατασκεύασε τον Πειραιά και το μεγάλο τείχος των Αθηνών. Ένας από τους πολυμαθείς που επέβαινε του πλοίου, παρατήρησε ότι η Ρόδος που σημαίνει ρόδο, στα ελληνικά, θέλει να πει φίδι, στα φοινικικά, και ότι η νήσος αρχικά ονομαζόταν Οφιούσα (νησί των ερπετών)-ήταν άλλοτε γεμάτη φίδια. Το είδος αυτό ήταν ακόμη και τερατώδες, αν το κρίνει κανείς με αυτό που ερήμωσε τη Ρόδο κατά τα μέσα του XIV αιώνα, και του οποίου ο ιππότης Dieudonné du Gozon, σαν νέος ʼγιος Γεώργιος, κρέμασε το δέρμα του, ως τρόπαιο, στην Πύλη της πόλεως(7), μετά τη νίκη του με το τέρας σε μάχες επίπονες, δύσκολες και επικίνδυνες. Αυτή η νίκη του χάρισε τον τίτλο του ιππότη του δράκου. -Πλησιάζουμε, σημειώνει ο Γάλλος καθηγητής. Τα κιάλια αναζητούν από το σημείο που βρισκόμαστε την κορυφή και τον πύργο του Φάρου, τα ιστία της θαλαμηγού του σουλτάνου «Féïzi-Djéhab», αλλά τίποτα δεν φαίνεται. Σε λίγο το πλοιάριο του όρμου μας προσεγγίζει και μια δυνατή φωνή μας ειδοποιεί ότι το πλοίο έχει πορεία προς τη Σμύρνη και πρέπει να γυρίσουμε προς τα ’κει την πλώρη. Έτσι ο σουλτάνος αλλάζει γνώμη και δεν επισκέπτεται τη Ρόδο. Περνούν, κοιτάζουν και θαυμάζουν Όπως στη διέλευσή μας από την Κω, δοκιμάσαμε κάποια λύπη που δεν μπορούσαμε να κατεβούμε. Η Ρόδος έχει ίσως περισσότερες χάρες από την πατρίδα του Ιπποκράτη, που σε προσελκύουν. Τώρα, είμαστε σαν τον Οδυσσέα, στη θέα των σειρήνων, δεμένοι με αλυσίδα στη γέφυρα. Περνάμε κοιτώντας και θαυμάζοντας… …αυτή η νήσος είναι ευνοημένη από αιώνια άνοιξη. Η πόλη χτισμένη αμφιθεατρικά περικυκλώνεται από λόφους πράσινους που εκτεινόμενοι, χαμηλώνουν σε πεδιάδες προς τη θάλασσα· όπως είναι ανυψωμένοι προς τα πίσω προσφέρουν, με την πλούσια βλάστησή τους, το πιο γοητευτικό, μαγ(ευ)τικό θέαμα. Η θάλασσα εισχωρεί με αξιοθαύμαστο τρόπο, προς την ξηρά και σχηματίζει τα λιμάνια της-η Ρόδος έχει δύο ή τρία. Προς τα αριστερά ένας αμμουδερός κόλπος, χωρίζεται από μια γλώσσα ξηράς του μεγάλου λιμανιού, στην είσοδο του οποίου, υψώνονται οι Πύργοι του Αρχαγγέλου και του Αγίου Νικολάου. Στο βάθος του μεγάλου λιμανιού, δεξιά, είναι το λιμανάκι για τις βάρκες, κυριολεκτικά ακουμπισμένο στα διπλά τείχη της πόλεως, που κλείνει με τεχνητό φράγμα. Μετά τα δύο αυτά λιμάνια, μια άλλη γλώσσα γης που καταλήγει σε ένα πύργο και ανακάμπτοντας προς το σημείο της όχθης δεξιά όπου υψώνεται το οχύρωμα St-Elme, σημαδεύει, κατά το γαλλικό μαρκάρει τη μια από τις πλευρές του λιμανιού των γαλερών, κατά μήκος του οποίου βρίσκεται το προάστιο όπου κατοικεί ο κυβερνήτης, τόσο άσχημα διατηρημένο από την έκρηξη της πυριτιδαποθήκης, το 1856, που επεσυνέβη από τους κεραυνούς(8). Στη συνέχεια αυτού του προαστίου βρίσκονται οι κατοικίες των προξένων και πιο μακριά σε μια αμμώδη άκρη, ένας μεγάλος αριθμός ανεμόμυλων(9). Ο Κολοσσός Φυσικά έρχεται στη θύμηση ο Κολοσσός της Ρόδου και οι ταξιδιώτες έψαχναν τα σημεία όπου ακουμπούσαν τα πέλματα των δύο ποδιών του, που ήταν τόσο μεγάλα, ώστε κανένας άντρας δεν μπορούσε να αγκαλιάσει το χοντρό δάκτυλο. Λένε, πώς τα πόδια του ήταν τοποθετημένα στους δύο μόλους της εισόδου του λιμανιού και ότι και τα πιο μεγάλα πλοία περνούσαν, από κάτω, με αναπεπταμένα πανιά. Ο Στράβων και ο Πλίνιος βεβαιώνουν το γεγονός και σχεδόν πίστευαν στο θαύμα, όταν σκέπτονταν ότι ο Κολοσσός είχε 80 μέτρα ύψος και τα πλοία των αρχαίων ήταν μακράν, του να έχουν αναλογίες του «Μεγάλου Ανατολικού(10)» ή μόνον των «Ιμαλαΐων(11)». Αν ο Κολοσσός γκρεμιζόταν στη θάλασσα, βαθιά σ’ αυτό το σημείο πώς ο Εβραίος της Emèse(12) στον οποίο ο χαλίφης της Μοάβια(13), κύριος του νησιού, κατά το 672, πούλησε το κατεστραμμένο άγαλμα; Θα ήταν δυνατόν να ανασύρει από το βυθό αυτή τη μεγάλη μάζα, του συμπαγούς μπρούντζου, που παρέμεινε περισσότερο από εννιακόσια χρόνια, σπασμένο, χωρίς αμφιβολία, σε πελώρια κομμάτια; Φόρτωσε, λένε, εννιακόσιες καμήλες. Θα ήταν επίσης κατανοητό να βρισκόταν αυτή η λεία σε μια από τις όχθες του λιμανιού και έτσι θα ήταν πιθανόν ο Κολοσσός να ανυψώθηκε μάλλον εκεί, παρά στη θάλασσα. Δύο Ρόδιοι στρατηγοί Οι Ρόδιοι έχοντας υποδουλωθεί από τους Πέρσες, έδωσαν στο στρατό τους, δύο από τους πιο καλούς στρατηγούς τους, τον Μέντορα(14) το Ρόδιο που νίκησε στο Όχους της Αιγύπτου, στη Συρία και τη Μικρά Ασία και το Μέμνονα(15) το Ρόδιο αδελφό του ο οποίος παρολίγον να συλλάβει τον Αλέξανδρο και να έσωζε την αυτοκρατορία του Δαρείου, εάν δεν είχε πεθάνει στο μέσον των θριάμβων του, μπροστά στη Μυτιλήνη. Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στον οποίο όφειλαν υπακοή, οι Ροδίτες, συνηθισμένοι επί μακρόν στην ανεξαρτησία, πίστεψαν ότι για να ανακτήσουν την ελευθερία τους έπρεπε να επωφεληθούν της καταστάσεως και συγχύσεως που προέκυψαν λόγω του φιλόδοξου ανταγωνισμού των στρατηγών του Μακεδόνα κατακτητή, σε όλη την Ανατολή. Αλλά ο Αντίγονος ο Κύκλωπας(16), ένας από τους στρατηγούς του, που κατέκτησε όλη τη μικρά Ασία επιφόρτισε το γιό του το Δημήτριο(17) τον Πολιορκητή (καταληψία πόλεων), να συνετίσει και να φέρει προ των ευθυνών τους, τους Ροδίους, οι οποίοι είχαν ήδη εξολοθρεύσει τη μακεδονική φρουρά. Στην απόφαση αυτή, τους παρότρυνε ο ρήτορας Αισχίνης(18) τον οποίον παλαιότερα οι Αθηναίοι είχαν κατηγορήσει ότι είχε εξαγοραστεί από τους Μακεδόνες, μάλιστα δε ο Δημοσθένης τον κατηγόρησε ως προδότη. Εξόριστος από την Αθήνα μετά την «μάχη» του εναντίον του Δημοσθένη, ο οποίος σαν γενναίος αντίπαλος, του έδωσε κατά την αναχώρησή του τα αναγκαία χρήματα για το ταξίδι του, ο Αισχίνης έλαβε πολιτικά δικαιώματα από τους Ροδίτες. Μια μέρα που διηγούνταν την αγόρευσή του και αυτήν του Δημοσθένη, εν μέσω επευφημιών, οι Ρόδιοι τον ρώτησαν πώς έχασε τη δίκη, απάντησε: -Ω Ρόδιοι, δεν ακούσατε το θηρίο, δηλαδή τον Δημοσθένη , να αγορεύει. ΑΥΡΙΟ: Το Γ΄ Μέρος