1862: Ένας σουλτάνος στα ανοικτά της Ρόδου…

Ο βιογράφος του γράφει την Ιστορία του νησιού με άγνωστες λεπτομέρειες για το 1522

Παρουσίαση-σχολιασμός Κ. ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ Γ΄ ΜΕρος Ο Δημήτριος ήρθε, λοιπόν, να πολιορκήσει τη Ρόδο με μεγάλο αριθμό πολεμικών μηχανών. Λέγεται ότι εκεί επινόησε και κατασκεύασε μηχανή που οι αρχαίοι την ονόμασαν Helepole-Ελέπολη, πολιορκητικό πύργο με ρόδες πιο ψηλό από τα τείχη με καταπέλτες και βαλλίστρες όλων των ειδών. Τριάντα χιλιάδες άνδρες χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή(19) του. Μετά την κατάρρευση του πρώτου περιτειχίσματος οι Ρόδιοι κατασκεύασαν δεύτερο, με υλικά των θεάτρων, των σπιτιών και των ναών και όταν κι αυτό κατέρρευσε, ανύψωσαν ένα τρίτο. Η πολιορκία ενώ διαρκούσε εδώ και ένα χρόνο, ο Δημήτριος ανακλήθηκε από τον πατέρα του επειδή οι αντίπαλοί του τον ενοχλούσαν και ιδιαίτερα ο Πτολεμαίος, τον οποίο οι Ρόδιοι τον αποκαλούσαν Σωτήρα. Μάλιστα όταν εγκατέλειπε την πολιορκία, ο Δημήτριος είπε ότι «θυσιάζει στις Τέχνες τη νίκη της Ρόδου»... Πράγματι στο προάστιο που έπρεπε να κάψει για να εισχωρήσει στην πόλη, ο Πρωτογένης(20) δούλευε περισσότερο από επτά χρόνια στον πίνακά του «Κυνηγός Ιάλυσος(21)», τόσο ονομαστός έκτοτε, και τρεφόταν μόνο με πατάτες νερόβραστες, λόγω της πολιορκίας-συνέχιζε να εργάζεται με την ίδια ασφάλεια. Αυτό εξέπληξε τον Δημήτριο. -Ξέρω, του είπε ο ζωγράφος, ότι ο Δημήτριος κάνει πόλεμο στους Ροδίτες και όχι στις Τέχνες. Από τότε, ο Δημήτριος τοποθέτησε φύλακα στο ατελιέ του Πρωτογένη κι έτσι μπόρεσε να τελειώσει χωρίς παρατράγουδα το αριστούργημά του. Για να εξασφαλίσει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στον πίνακα τον επικάλυψε με τέσσερις στρώσεις διαφορετικών χρωμάτων, η πυρκαγιά, όμως, στο Ναό της Ειρήνης στη Ρώμη, τον κατέστρεψε. Ο Απελλής(22), βλέποντας τον πίνακα του Ιαλύσου αναφώνησε: -Εργασία που ξεπερνά την ανθρώπινη προσπάθεια, αριστούργημα της Τέχνης!.. Δώρο στους Ροδίους οι Μηχανές Αφήνοντας τη Ρόδο, με τελειωμένο τον πίνακα «Κυνηγό Ιάλυσο», ο Δημήτριος με την ψυχή, την μάχιμη και γενναία, δώρισε στους Ροδίους, όλες τις πολεμικές(23) μηχανές του. Οι Ρόδιοι που απέδωσαν το γλιτωμό τους στον Απόλλωνα, στο θεό που πρόσφερε πάντα και προσφέρει ακόμη, τόση μαγεία, φυσική έλξη, γοητεία στο νησί τους, πούλησαν το χαλκό, το σίδηρο, και τα άλλα υλικά και με τα χρήματα που εισέπραξαν , ανύψωσαν πελώριο άγαλμα που παρουσίαζε το θεό, και το ονόμασαν Κολοσσό. Ο Χάρης ο Λίνδιος, χρειάστηκε δώδεκα χρόνια για να ανυψώσει αυτό το μνημείο, που στάθηκε 56 χρόνια όρθιο-ο πρώτος από αυτούς τους καταστρεπτικούς σεισμούς, των οποίων «θύμα» είναι τόσο συχνά η Ρόδος, το αναποδογύρισε, το 224 π.Χ. Ο Απόλλων είχε απελευθερώσει τους Ροδίους από τον Πολιορκητή, ένα θαύμα τους γλίτωσε ύστερα από πολύ καιρό από το στρατό που ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄(24) που είχε στείλει εναντίον τους υπό τις διαταγές του Μεσίχ(25) πασά. Αυτός ο στρατός, δυνάμεως 50.000 ανδρών, βομβάρδισε την πόλη με βροντώδη πάταγο και τόσο φοβερό, τρομερό και φρικώδη που ο ήχος του κανονιού ακούστηκε στην Κω εκατό μίλια δυτικά και μέχρι το Καστελλόριζο, εκατό μίλια ανατολικά(26). Έφοδος Παρά το ζήλο που οι πολιορκημένοι ιππότες και χωρικοί, πολίτες και έμποροι , γυναίκες και νέες, επέδειξαν να αποκαταστήσουν τις ζημιές που υπέστησαν τα τείχη , τα ρήγματα και οι τρύπες ήταν τέτοιες, ώστε στις 28 Ιουλίου 1480 μια έφοδος φάνηκε ότι μπορούσε να στεφθεί με επιτυχία. Οι Οθωμανοί εισέβαλαν τότε με ασυγκράτητη και ακατανίκητη σφοδρότητα στα ερείπια των προμαχώνων. Ήδη η πολεμική σημαία του πασά(27) είχε καρφωθεί στις επάλξεις του τείχους, ένα δε μεγάλο μέρος των πολιορκητών είχε εισχωρήσει και έφθασε στη συνοικία των Εβραίων, όταν ξαφνικά η ορμή των Οθωμανών σταμάτησε απότομα και οι πολεμιστές που βρίσκονταν έξω από τα ερείπια και το γκρεμισμένο κάστρο αρνούνταν να προχωρήσουν για να υποστηρίξουν και καλύψουν αυτούς που πολεμούσαν και υπερασπίζονταν τον προμαχώνα-έτσι αυτοί οι τελευταίοι απωθήθηκαν από τους ιππότες μέχρι τη βάση των τειχών. Σε λίγο κανένας εχθρός δεν πολεμούσε πάνω στις επάλξεις και στο οχύρωμα του κατεστραμμένου τείχους. Η πόλη είχε σωθεί. Η εμφάνιση της Παναγίας!.. Ο λαός της Ρόδου απέδωσε αυτή την αλλαγή, την αιφνίδια, τη στιγμή της εφόδου, σε τρομερό πανικό, που προκλήθηκε από την εμφάνιση ενός χρυσού σταυρού, μιας λαμπερής Παναγίας αρματωμένης με ασπίδα και λόγχη και ενός ουράνιου υπερασπιστή περιτριγυρισμένου από φωτεινή πομπή, στο σημείο όπου κυμάτιζαν οι σημαίες των Αρχόντων-του Μεγάλου Μαγίστρου, του επικεφαλής της Γλώσσας της Ιταλίας γιατί εκεί τα τείχη τα υπερασπίζονταν οι Ιταλοί ιππότες, και άλλων Γλωσσών, και του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη. Οι Τούρκοι ιστορικοί, συμφωνούν όλοι και αποδίδουν την αδράνεια αυτή στη φιλαργυρία του πασά και την έλλειψη πίστης του στρατού τη στιγμή της εφόδου. Αυτές ήταν οι κύριες αιτίες της ήττας που είχε ως συνέπεια την υποχώρηση και αναχώρηση του Οθωμανικού στρατού(28). Ο Μωάμεθ Β΄, αφού έθεσε σε δυσμένεια τον Μεσίχ πασά, με την επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη, ξεκίνησε ο ίδιος τον επόμενο χρόνο, τις προετοιμασίες για να σβήσει την κηλίδα που υπήρχε στον Οθωμανικό στρατό με την εγκατάλειψη της πολιορκίας της Ρόδου. Δεν πρόλαβε, όμως, γιατί πέθανε στο Hunkiar-Tchaïri(29), όχι μακριά από τον τάφο του Αννίβα. Ο πρίγκιπας Τζεμ στη Ρόδο Δύο χρόνια μετά την πολιορκία της Ρόδου, από τους Οθωμανούς, οι κάτοικοι της νήσου, επιφύλαξαν εκπληκτική, λαμπρή υποδοχή-χαίρονταν ότι βρισκόταν ανάμεσά τους-στον δεύτερο γιο του κατακτητή της Κωνσταντινουπόλεως, τον πρίγκιπα Τζεμ(30) που ζήτησε καταφύγιο στους ιππότες για να διεκδικήσει την εξουσία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από τον αδελφό του Βαγιαζίτ (31) . Ο Μέγας Μάγιστρος Πιέρ ντ’ Αμπυσσόν που δόξασε τη ζωή του με ασύγκριτες ικανότητες, και επιπλέον με το θάρρος και την ανδρεία του κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, τη μόλυνε μετά τη συναλλαγή που έκανε για να έχει υπό περιορισμόν τον δυστυχισμένο αυτό πρίγκιπα, μέσα στα ισχυρά φρούρια. Υπήρξε επίσης η παραμονή του εκεί, εγγύηση ασφαλείας, για το νησί, κατά τη βασιλεία του Βαγιαζίτ. Ο σουλτάνος Σελίμ Α΄(32) , στο τέλος των οκτώ χρόνων της βασιλείας του, κατά τους οποίους είχε νικήσει τους Πέρσες και οργανώσει τους Κούρδους, είχε υποδουλώσει τη Συρία και νικήσει την Αίγυπτο, βλέποντας τους υπουργούς του διατεθειμένους να επισπεύσουν την εκστρατεία εναντίον της Ρόδου, τους κάλεσε και τους είπε: -Με πιέζετε να τρέξω για την κατάκτηση της Ρόδου. Ξέρετε τι χρειάζεται γι’ αυτό; Μπορείτε να μου πείτε τι ποσότητες πυρίτιδας έχουμε στις αποθήκες; Οι Βεζίρηδες τελείως αμήχανοι και έκπληκτοι σιώπησαν και την επομένη ανήγγειλαν ότι υπήρχε μπαρούτι για πολιορκία τεσσάρων μηνών. Ο σουλτάνος, θυμωμένος απάντησε: - Τι είναι απόθεμα και εφοδιασμός τεσσάρων μηνών, όταν διπλάσιες προμήθειες δεν θα επαρκούσαν. Θέλετε να επαναλάβουμε το λάθος του Μωάμεθ Β΄; Με τόσο λειψές, και ατελείς προετοιμασίες δεν ρίπτομαι σε πόλεμο. Εξάλλου δεν μου μένει πια να κάμω άλλο ταξίδι παρά αυτό στον άλλο κόσμο. Και πράγματι ο θάνατος τον άρπαξε, λίγο μετά, καθ’ οδόν από την Κωνσταντινούπολη στην Αδριανούπολη. ΑΥΡΙΟ: Το Δ΄ Μέρος ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 19. 30.000 hommes furent employés aux traveux de ce siege. 20. Ζωγράφος και γλύπτης από το Καύνο της Καρίας ή από την Ξάνθο της Λυκίας, εργάστηκε στη Ρόδο και την Αθήνα. Πολιτογραφήθηκε Ρόδιος. 21. ʼλλοι διάσημοι πίνακές του ήταν αυτός της Κυδίππης, μητέρας του Ιαλύσου, του Τληπολέμου, του αναπαυομένου σατύρου κ.ά. 22. Ο περιφημότερος ζωγράφος της αρχαιότητας, υπήρξε ο ευνοούμενος ζωγράφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. 23.Έτσι το γράφει. 24.Μωάμεθ Β΄ και Μωάμεθ ο Πορθητής (30 Μαρτίου 1432-3 Μαΐου 1481). Κατέκτησε την Κωνσταντινούπολη και έθεσε τέρμα στη Βυζαντινή αυτοκρατορία 25. Ελληνικής καταγωγής, ίσως της οικογένειας των Παλαιολόγων. Πολλοί τον ταυτίζουν με τον Μανουήλ Παλαιολόγο, κατείχε το αξίωμα του Ρούμελη Βεϊλέρμπεη και του Καπουδάν πασά (αρχηγού του στόλου). Έπεσε σε δυσμένεια μετά την ανεπιτυχή πολιορκία της Ρόδου. Επανήλθε μετά το θάνατο του Μωάμεθ Β΄ επί Βαγιαζίτ Β΄ και διορίστηκε Μεγάλος Βεζίρης το 1499. 26.…un fracas si épouvantable que le son du canon fut entendu à Cos, à cent milles à l’ ouest, et jusqu’ à Castel-Rosso, à cent milles à l’ est. 27. Εδώ αναφέρεται capitan pacha 28.Ο συγγραφέας για την περιγραφή της εμφανίσεως της Παναγίας, αφιερώνει 11αράδες ( γραμμές). 29.Τσαΐρι, λιβάδι, βοσκοτόπι, ποικιλία λειμώνων, αγροστωδών και χορταριών που ευδοκιμούν σε ορισμένες περιοχές. Ιδιόκτητος χώρος με δέντρα και θάμνους (Θράκη). 30.Ετεροθαλής αδελφός του σουλτάνου Βαγιαζίτ, γιός του Μωάμεθ Β΄ και της πριγκίπισσας Ελένης θυγατέρας Δημητρίου Παλαιολόγου. Γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1459 και πέθανε εξόριστος στην Ευρώπη στις 25 Φεβρουαρίου 1495. Ετάφη στην Προύσα και στη σαρκοφάγο του υπάρχει μια πλάκα που γράφει «Τζεμ σουλτάνος» Περισσότερα, σε κείμενα Αναστασίου Βρόντη και Τρύφωνος Ευαγγελίδη. 31. Βαγιαζίτ Β΄ (1447-1512). Ανήλθε στο θρόνο το 1481. 32.Σελίμ Α΄ Γιαβούζ (1467-1520). Χαλίφης από το 1517. Ανήλθε στο ύπατο αξίωμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 25.4.1512 μέχρι το θάνατό του που επεσυνέβη στις 21.9.1520.