1862: Ένας σουλτάνος στα ανοικτά της Ρόδου…

Ο βιογράφος του γράφει την Ιστορία του νησιού με άγνωστες λεπτομέρειες για το 1522

Παρουσίαση-σχολιασμός Κ. ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ Δ΄ ΜΕρος (τελευταίο) Όταν τον διεδέχθη ο γιός του Σουλεϊμάν, στους θρόνους ανά τον Κόσμο-η Αναγέννηση με τις Μεταρρυθμίσεις πλησίαζε-υπήρχαν, ο Κάρολος Ε΄ στο βασίλειο του οποίου ο ήλιος δεν έδυε ποτέ, ο Ερρίκος ο 8ος που έκαμε τους ʼγγλους Προτεστάντες, ο Φραγκίσκος Α΄ που ανέδειξε τα Γράμματα και τις Τέχνες, ο Πάπας Λέων 10ος που αναβίωσε τους ωραίους αιώνες του Περικλέους και του Αυγούστου(33), ο δόγης Αντρέ Γκρίττι που υπερασπίστηκε τη Βενετία εναντίον του Συνασπισμού των Καμπράι· ο Αυτοκράτορας, ο Πάπας, οι βασιλείς της Γαλλίας και της Αραγκόν, ο Γουσταύος Wasa που κέρδισε εκ νέου την ανεξαρτησία της Σουηδίας, ο Sigismond 1ος που επί μία 40ετία γνώρισε οικονομική άνθηση η Πολωνία, ο Wassili IV, που νίκησε τον Αστρακάν που έφερνε ο πρώτος τον τίτλο του Czar(34), ο σάχης Ισμαήλ Α΄ ο οποίος ίδρυσε στην Περσία το κράτος των Sofis, αντίπαλο των Οθωμανών σουλτάνων, ο Μέγας-Μογγόλος Εκμπέρ που παρουσίασε στους ηγεμόνες και μονάρχες της Ασίας μοντέλα πολιτικών σχηματισμών, ο Ου-Τσουνγκ από τον οποίο ο Πορτογάλοι πέτυχαν να εμπορεύονται με την Κίνα και δεν ξέρω ποιος Ταϊκούν ή Μικάντο της χώρας αυτής που αποκαλύφθηκε από τον ιεραπόστολο Ρουμπρούκις και τον Μάρκο Πόλο, επέτρεψε στους Ιησουίτες μοναχούς να προσηλυτίσουν μεγάλο αριθμό Ιαπώνων. Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν απέναντι σε τέτοιους αντιπάλους, σκέφτηκε να σταθεί στο ύψος του, στην παγκόσμια σκηνή και να κατακτήσει τους τίτλους του Μεγάλου, του υπέροχου, του Νομοθέτη , του κυρίαρχου, του αιώνα του…Ανεβάζοντας στο απόγειό τους, τη δύναμη και τη δόξα της Αυτοκρατορίας, έφτασε επάξια ή μάλλον βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των κορυφαίων Οθωμανών Ηγεμόνων· οι κατακτήσεις του δεν μπορούν να συγκριθούν με άλλες, εκτός ίσως απ’ αυτές των πρώτων Αράβων χαλίφηδων. Η Ρόδος μελανή σελίδα Ο Σουλεϊμάν αποφάσισε από την αρχή της ανόδου του στο θρόνο, να διαγράψει με την κατάκτηση του Βελιγραδίου και της Ρόδου, τις δύο μελανές κηλίδες, μοναδικές, που αμαύρωσαν την θριαμβευτική πορεία του Μωάμεθ Β΄. Το Βελιγράδι που δεν το υπεράσπιζαν πλέον ο Huniade και ο Capistrano, καταλήφθηκε τον πρώτο χρόνο της βασιλείας του. Η Ρόδος που αποτελούσε κέντρο προμήθειας εφοδίων των Χριστιανών πειρατών εναντίον των Τούρκων, που βρισκόταν στα σίδερα, στις φυλακές, μεγάλος αριθμός Μουσουλμάνων και ήταν εμπόδιο στη θαλάσσια οδό, των προσκυνητών που πήγαιναν στην Αίγυπτο και την Μέκκα, υπήρξε στόχος ενός στόλου 300 πλοίων με 10.000 πιονιέρους-στρατιώτες και από στρατό 100.000 ανδρών που οδηγούσε ο ίδιος ο Σουλεϊμάν μέχρι το Μαρμαρίς, κωμόπολη που βρίσκεται στο βάθος αυτού του ωραίου κόλπου και εκτείνεται μακράν στην πλευρά της Ασίας, απέναντι από την πόλη της Ρόδου. Ο Στόλος ενώθηκε στο υπέροχο λιμάνι του Μαρμαρίς, για να μεταφέρει στο νησί το στρατό, που αποβιβάστηκε εκεί στις 28 Ιουλίου 1522, υπό το θόρυβο του πυροβολικού της πρωτεύουσας που αντιστοιχούσαν σε 136 πυροβόλα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν και 12 τερατώδη κανόνια των οποίων τα δύο πιο ισχυρά, εκτόξευαν, κατά τους Τούρκους ιστορικούς, σφαίρες-μπάλες πυροβόλου πέτρινες ένδεκα με δώδεκα οργιές περίμετρο. Ο Σουλεϊμάν στους Αγίους Αναργύρους Ο Σουλεϊμάν έστησε τη σκηνή του ψηλά στο μαγευτικό λόφο των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, κάτω από το παρεκκλήσι της Παρθένου Clémonitra.Μπροστά του, στα πόδια του, ήταν το κέντρο του στρατεύματός του υπό τις διαταγές του αρχιστρατήγου Μουσταφά πασά δεύτερου βεζίρη· Αριστερά του είχε τον beylerbey της Ανατολίας και Μεγάλο βεζίρη Πίρι πασά, πλησιάζοντας το οχυρό του αγίου Νικολάου ή Saint Elme. Το δεξιό μέρος βρισκόταν υπό τις διαταγές του beylerbey της Ρούμελης και του Αχμέτ πασά, τρίτου βεζίρη. Οι οκτώ Γλώσσες του Τάγματος (Γαλλίας, Γερμανίας, Αγγλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιταλίας, Ωβέρνης, και Προβηγκίας), κατανεμήθηκαν για την υπεράσπιση των επτά οχυρών στην περιοχή του λιμανιού. Οι ιππότες της Γλώσσας της Γαλλίας και της Γλώσσας της Γερμανίας υποστήριζαν τις εφόδους που γίνονταν από τους Τούρκους, δεξιά. Αυτοί των Γλωσσών της Αγγλίας και Ισπανίας υπερασπίζονταν το κέντρο και οι ιππότες της Ιταλίας και Προβηγκίας πήραν θέσεις αριστερά απέναντι από τον Μεγάλο βεζίρη. Ο ηρωικός Μέγας Μάγιστρος Φιλίπ ντε Βιλλιέ ντε λ’ Ισλ Αντάμ, εγκατέλειψε το παλάτι του και στεκόταν, υπερασπίζοντας τη χριστιανοσύνη στην Πύλη των Νικητών. Από τις 28 Ιουλίου μέχρι τις 21Δεκεμβρίου, ημέρα που συνθηκολόγησε ο τόπος, θαύματα και ηρωισμοί σημειώθηκαν και από τις δύο πλευρές! Ο θρύλος της Αναστασίας Μια γυναίκα(35), ερωμένη ενός καπετάνιου, νεκρού στις οχυρώσεις που υπεράσπιζαν οι ʼγγλοι ιππότες, μαχαίρωσε και έριξε στις φλόγες τα παιδιά της, και αφού περιεβλήθη τον ματωμένο μανδύα του αγαπημένου της, όρμησε με το ξίφος προταγμένο στην πιο σκληρή και άνιση μάχη. Ύστερα από λίγο δέχτηκε μαχόμενη το θάνατο, όπως αξίζει σε ήρωες. Ήταν μια ηρωίδα. Η έλλειψη πυρίτιδας, κάνοντας άχρηστη τη δύναμη του πυροβολικού των πολιορκημένων, τους ανάγκασε να συνθηκολογήσουν. Οι πρώτες προτάσεις και επαφές έγιναν από τους Οθωμανούς που ήδη είχαν χάσει εκατό χιλιάδες άνδρες που τους σκότωσε η φωτιά και το σίδερο, και άλλους οι αρρώστιες. Η συνθηκολόγηση υπήρξε αξιοπρεπής, σεβαστή. Καθόριζε ότι οι εκκλησίες δεν θα βεβηλώνονταν ποτέ, ότι οι άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων θα ήταν ελεύθερη, ότι όσοι ήθελαν να εγκαταλείψουν τη Ρόδο, δεν θα τους δημιουργούνταν προβλήματα και εμπόδια, ότι οι ιππότες είχαν την άδεια να μεταφέρουν κατά την αναχώρησή τους τα πάντα, έπιπλα, άγια λείψανα, ιερά σκεύη, όπλα και τα κανόνια που βρίσκονταν στις γαλέρες. Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν, όλος θαυμασμό για το μεγαλείο της ψυχής του Φιλίπ ντε Βιλλιέ ντε λ’ Ισλ Αντάμ, τον παρηγορούσε, λέγοντας του ότι είναι η μοίρα των πριγκίπων να χάνουν πόλεις και επαρχίες, αλλά και τον βεβαίωσε για μια ελεύθερη επιστροφή. Κατά την τελευταία συνάντηση και συνομιλία μεταξύ των δύο ανδρών, ο σουλτάνος κάποια στιγμή στρεφόμενος προς τον Ιμπραήμ πασά του είπε ότι είναι πραγματικά περίλυπος που διώχνει αυτό το γέροντα από το παλάτι του… Κακό σημάδι στον ʼγιο Πέτρο Στις 25 Δεκεμβρίου, το ezan(36) της μουσουλμανικής προσευχής, ακούστηκε από ψηλά, από το κωδωνοστάσιο της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη. Την ίδια μέρα, ακριβώς τη στιγμή που ο Πάπας Αδριανός(37) τελούσε αρχιερατική λειτουργία στον ʼγιο Πέτρο της Ρώμης, μία πέτρα αποσπάστηκε από το πλαίσιο της οροφής κι έπεσε στα πόδια του, σαν ένας οιωνός ή προαγγελία της πτώσεως της Ρόδου, του προκεχωρημένου προμαχώνα του Χριστιανισμού. Την 1η Ιανουαρίου 1523 ο Μέγας Μάγιστρος πήγε να ασπαστεί ακόμη μια φορά το χέρι του σουλτάνου, στον οποίο πρόσφερε τρία χρυσά βάζα. Μετά, συνοδευόμενος από τους εναπομείναντες του Τάγματος και από τέσσερις χιλιάδες κατοίκους, εγκατέλειψε το νησί της Ρόδου, αθάνατο για τον ηρωισμό του. Το 1530, οι ιππότες εγκαταστάθηκαν στη Μάλτα που ο Βασιλιάς Κάρολος τους είχε παραχωρήσει και από τότε πήραν την ονομασία Ιππότες της Μάλτας, μετά από τις προηγούμενες που έφεραν όπως Αδελφοί Νοσοκόμοι-Frères Hospitaliers, Ιππότες του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ και ιππότες της Ρόδου. Από το έτος 1798, που ο Βοναπάρτης(38) κυρίευσε την Μάλτα, το Τάγμα δεν υπάρχει πλέον, και η φήμη του υπάρχει μόνον κατ’ όνομα. Ο σουλτάνος Σουλεϊμάν έκανε την Ρόδο ότι ο αυτοκράτωρ Vespasien(39), πρωτεύουσα της επαρχίας των νήσων. Πριν φύγει από το Μαρμαρίς για την Κωνσταντινούπολη, διέταξε τους μπέηδες των σαντζακίων(40) των περιχώρων να την επιδιορθώσουν. Σ’ αυτήν την πολιορκία, για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους βόμβες εκτοξευόμενες από ολμοβόλα, όπως είχαν εφεύρει κατά τον πόλεμο της Κριμαίας(41), τις κάννες των όπλων με ραβδώσεις, χαρακώσεις στο εσωτερικό τους. Συμιακές Δύτες!.. Ο Γάλλος καθηγητής στο αυτοκρατορικό παλάτι Λ. Γκάρντεϋ, συνεχίζει την άκρως ενδιαφέρουσα περιγραφή και γράφει «να ’μαστε απέναντι από τη Σίμια (Sumbaki)», όπως μεταφέρει την ονομασία της Σύμης στη γαλλική, προφανώς από λάθος. Η Σύμη είναι πλούσια σε κρασιά και κατσίκες· φημισμένη για τους βουτηχτές που καταδύονται σε μεγάλα βάθη, για κοράλλια και σφουγγάρια από τα οποία αφθονούν τα παράλια. Οι Ελληνίδες του νησιού, οι οποίες πρόσφεραν , ως δύτισσες μεγάλες υπηρεσίες στους Τούρκους κατά την πολιορκία της Ρόδου(42), έλαβαν από τον Σουλεϊμάν το προνόμιο να φέρουν το άσπρο σαρίκι(43)… ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 33.Έτσι ακριβώς το γράφει ο συγγραφέας: qui fit revivre les beaux siècles de Rericlès et d’ Auguste… 34.Πολιτικός όρος. 35.Αναφέρεται στην ηρωίδα Αναστασία και δίδει άλλη διάσταση στο γεγονός. Τα διαδραματισθέντα, ο αθάνατος λαογράφος μας Αναστάσιος Βρόντης, τα τοποθετεί στην Κόκκινη Πόρτα ή Πύλη Κοσκινού. 36. Πρώτο κάλεσμα προσευχής προς τον Μωάμεθ. 37. 248ος Πάπας της Καθολικής Εκκλησίας, υπηρέτησε στη θέση αυτή ακριβώς 712 ημέρες, από τις 9 Ιανουαρίου 1522 μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου 1523. 38. Στρατηγός και Αυτοκράτορας της Γαλλίας. Γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1769 στην Κορσική και πέθανε εξόριστος στο νησί της Αγίας Ελένης στις 5 Μαΐου 1821. Επονομάστηκε και Μέγας. 39. Βεσπασιανός,(9-79 μ.Χ.), Ρωμαίος αυτοκράτορας, ιδρυτής της Δυναστείας των Φλαβίων. 40. Sandjakbeys. 41.Ο περίφημος Ανατολικός Πόλεμος (1853-1856). 42. Πιστό κείμενο: Les femmes grecques de l’ île, qui avaient rendu, comme plongeurs, des grands services aux Turcs pendant le siege de Rhodes…κ.λπ. 43.Μετά την κατάληψη της Ρόδου και Σύμης, Συμιακές πρόσφεραν στον Σουλεϊμάν, ψωμί και άλλα καλούδια-τόσο ενθουσιάστηκε και τους πρόσφερε-φυσικά στα μικρά νησιά και τη Σύμη- το δόσιμο, το Μακτού, μέγα προνόμιο για την εποχή.