Όταν οι Ροδίτες ντύθηκαν στο χακί για την εισβολή στην Κύπρο
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 3504 ΦΟΡΕΣ
Η μερική επιστράτευση τον Ιούλιο του 1974 από τον έφεδρο Αξιωματικό κ. Γιώργο Σπανό
Πόσες φορές οι Ροδίτες ντύθηκαν στο χακί υπό την απειλή των Τούρκων! Δύο σίγουρα. Η μία ήταν με την εισβολή στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974 και η δεύτερη, τρεις μέρες του Μάρτη του 1987 όταν και πάλι κηρύχτηκε μερική επιστράτευση γιατί η Τουρκία έβγαλε στο Αιγαίο το Σισμίκ 1.
Το όπλο υπό μάλης, μπαλάσκες, άρβυλα, η ανησυχία του πληθυσμού που έκανε επιδρομή στα καταστήματα τροφίμων… Άλλωστε η ειρήνη με την Τουρκία δεν είναι ακριβώς ειρήνη, είναι μη πόλεμος.
Τώρα που πάλι διανύουμε μια κρίσιμη φάση και οι δηλώσεις και οι ενέργειες είναι παραπάνω από εμπρηστικές, θα θυμηθούμε την επιστράτευση του 1974 από τους πρωταγωνιστές. Ο Γιώργος Σπανός, του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Δωδεκανήσου, που τιμήθηκε μάλιστα πρόσφατα για την προσφορά του, θυμάται τις μέρες που οι ιαχές του πολέμου ακούγονταν και στη Ρόδο. Το καλοκαίρι του 1974 που τα άρματα βγήκαν έξω, υπήρξε επιφυλακή και πολεμική ετοιμότητα.
Σήμερα ψύχραιμα ξεκινά την αφήγηση από τις εποχές τις ταραγμένες πριν τη Χούντα και φτάνει στις μέρες μας που η σύλληψη των δύο ελλήνων στρατιωτών στην Ορεστιάδα εκτιμά όπως και οι περισσότεροι ότι είναι στημένη για να ανταλλαγούν με τους Τούρκους αξιωματικούς!
Φαντάρος πού παρουσιαστήκατε;
Στο 6ο Σύνταγμα Πεζικού, στην Κόρινθο, στις 26 Οκτωβρίου 1965.
Παραμονές της Χούντας. Σας προετοίμασε κάτι γι’ αυτό, καταλάβατε πως κάτι σοβαρό θα ακολουθούσε;
Εμείς εδώ στη Ρόδο δεν είχαμε κάποια ιδιαίτερη συμμετοχή. Δεν υπήρχε το κλίμα που υπήρχε στην υπόλοιπη Ελλάδα και πολύ περισσότερο που επικρατούσε στην Αθήνα. Προσωπικά αντιλήφθηκα ότι κάτι γίνεται όταν έφυγα από το Κέντρο Εκπαίδευσης και πήγα στη Σχολή Εφέδρων, στο Γουδί. Εκεί δεν μας έδιναν άδεια εξόδου γιατί γίνονταν ταραχές, διαδηλώσεις, και δεν ήταν εύκολο να κυκλοφορούν ένστολοι. Στις 20 Ιουνίου 1966 φεύγω και τοποθετούμαι έξω από την Ορεστιάδα και συγκεκριμένα στην Καβύλη, σύνορα με Τουρκία. Στις 14 Σεπτεμβρίου πάω στις Πετράδες, χωριό κοντά στο Πύθιο, σε μια διμοιρία, έναν ουλαμό αρμάτων κοντά στο Πύθιο, στη γέφυρα που συνδέει την Ελλάδα με την Τουρκία. Η αποστολή μας ήταν να εμποδίσουμε να δημιουργηθεί προγεφύρωμα σε περίπτωση που θα ανατιναζόταν η γέφυρα. Έφυγα Μάρτιο του 1967 με μετάθεση για την Κοζάνη. Εκεί όταν ήμουν έπεσε σήμα για επιφυλακή. Περιμέναμε τις εξελίξεις. Επικράτησε η Χούντα των Συνταγματαρχών. Στις 13 Δεκεμβρίου 1967 έγινε το Κίνημα του βασιλιά. Ήταν τότε που ολοκληρώθηκε και η θητεία μου.
Πόσο διαρκούσε η θητεία εκείνα τα χρόνια;
Ήταν 24 μήνες, εγώ υπηρέτησα 28. Στο Ναυτικό ήταν 30 μήνες η θητεία. Γύρισα στη Ρόδο το Φεβρουάριο του 1968. Είχε ηρεμία τότε εδώ και δουλειά πολύ γιατί τότε γινόταν η ανοικοδόμηση και τα πρώτα ξενοδοχεία.
Και ακολουθεί η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και η επιστράτευση στη Ρόδο για την οποία θέλω να μιλήσουμε. Πώς βρήκε τη Ρόδο το καλοκαίρι του 1974;
Στις 20 Ιουλίου 1974 η Ρόδος ήταν στο φουλ της δουλειάς, γεμάτη τουρίστες. Μόλις έγινε η εισβολή στην Κύπρο θυμάμαι ότι το μέλημα των τουριστικών πρακτορείων στη Ρόδο ήταν να στείλουν τους τουρίστες πίσω. Το ίδιο έκαναν κι άλλοι τουριστικοί προορισμοί της Ελλάδας γιατί όλα ήταν πιθανά.
Η επιστράτευση στη Ρόδο πότε κηρύχτηκε;
Την ίδια μέρα, στις 20 Ιουλίου. Βγήκαν τα Φύλλα Ατομικής Πρόσκλησης προκειμένου να παρουσιαστούμε, κι επειδή ήταν πάρα πολλά και υπήρχε αδυναμία να μοιραστούν, πληροφορηθήκαμε από το ραδιόφωνα και τον τοπικό τύπο ότι πρέπει οι ίδιοι να παραλάβουμε την ατομική μας πρόσκληση από το 2ο Αστυνομικό Τμήμα που ήταν τότε κοντά στο Νηρέα.
Ποιες ηλικίες αφορούσε η μερική επιστράτευση;
Από νεοαπολυθέντες, έως άντρες 40-50 ετών. Τουλάχιστον στη δική μου μονάδα αυτές ήταν οι ηλικίες.
Πού παρουσιαστήκατε;
Παρουσιαστήκαμε στην Ψίνθο, στο Στρατηγείο. Εκεί ήταν πάντα το Στρατηγείο. Παραλάβαμε ρουχισμό κι εξοπλισμό, όπλα και σφαίρες, κι ο καθένας παρουσιάστηκε στη μονάδα του. Στην Παστίδα ήταν το Πυροβολικό και τα Τεθωρακισμένα όπου παρουσιάστηκα κι εγώ και στον Kάτω Καλαμώνα ήταν το Πεζικό.
Ο κόσμος, οι Ροδίτες πώς το αντιμετώπισαν, υπήρχε ανησυχία; Έμειναν πίσω γυναίκες, παιδιά και μεγαλύτεροι άντρες!
Υπήρχε ανησυχία στον πληθυσμό. Λογικό. Έγινε και επιδρομή στα καταστήματα τροφίμων.
Στις μονάδες τι κατάσταση επικρατούσε;
Όταν πήγα εγώ στη μονάδα μου τα άρματα ήταν στους χώρους διασποράς. Αυτό σημαίνει ότι το άρμα φεύγει από το στρατόπεδο και πάει σε σημείο που του παρέχεται κάλυψη. Στα τεθωρακισμένα ειδικά είχαμε πολύ δουλειά να κάνουμε. Το πιο δύσκολο σημείο ήταν οι επικοινωνίες μεταξύ των αρμάτων. Οι ασύρματοι ήταν παλιάς τεχνολογίας και παρουσίαζαν προβλήματα. Επίσης εκείνο που κάναμε ήταν να διατηρούμε τους κινητήρες των αρμάτων σε καλή κατάσταση γιατί τότε η μόνη τεθωρακισμένη μονάδα που υπήρχε στο νησί ήταν η δική μας, με αποστολή να επέμβει όπου χρειαζότανε. Δηλαδή από το να φυλάξει το αεροδρόμιο μέχρι να επέμβει στη Νότια Ρόδο, σε περίπτωση ρίψης αλεξιπτωτιστών.
Σε ό,τι αφορά το Πεζικό έχει ακουστεί ότι οι μονάδες είχαν έλλειψη πυρομαχικών, κι ότι άνοιγαν τα κιβώτια κι έβρισκαν μέσα πέτρες. Τις γνωρίζετε εσείς αυτές τις πληροφορίες;
Υπήρχαν τέτοιες πληροφορίες και τις ενισχύει το γεγονός ότι τις πρώτες μέρες της επιστράτευσης, τα αεροπλάνα της Ολυμπιακής έκαναν πολλά δρομολόγια όπου μετέφεραν στη Ρόδο πυρομαχικά.
Φοβόσασταν χτύπημα και στη Ρόδο, το συζητούσατε μεταξύ σας;
Βεβαίως ήταν μέσα στις πιθανότητες. Δεν έγινε όμως. Περνώντας οι μέρες χαλαρώναμε μέχρι που φτάσαμε στις 14 Αυγούστου που έγινε ο Αττίλας 2. Την προπαραμονή, στις 12 Αυγούστου, πήγαμε στο πεδίο βολής στην Κάλαθο για βολή με τα πολυβόλα. Όταν γυρίσαμε στη μονάδα υπήρχε μια αναστάτωση, κι εκεί μάθαμε ότι υπάρχει η πληροφορία ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται για το «δεύτερο γύρο των επιχειρήσεων» στην Κύπρο όπως και έγινε. Αυτός ο δεύτερος γύρος ήταν και ο καθοριστικός.
Το φρόνημα το δικό σας στις μονάδες της Ρόδου ήταν υψηλό, τι λέγατε μεταξύ σας «θα τα καταφέρουμε»…
Τον πόλεμο τον κερδίζει η ισχύς πυρός. Αλλά πρέπει να ξέρεις και πώς να τη χρησιμοποιήσεις. Νομίζω ότι εκεί πλεονεκτούμε.
Τι θυμάστε, είναι κάτι που έχει χαραχτεί στη μνήμη σας;
Θυμάμαι μια μέρα που χάραζε η αυγή, ακούστηκε ένας βόμβος δυνατός. Ήταν από δύο αεροπλάνα από αυτά που είχαν μεταφέρει μία μοίρα καταδρομέων στην Κύπρο χωρίς να έχει γίνει η σχετική προειδοποίηση. Οι ελληνικές δυνάμεις στην Κύπρο τα πέρασαν για τουρκικά και κάποια τα ρίξανε. Τα δύο που ήρθαν πάνω από τη Ρόδο ήταν απ’ αυτά που γλίτωσαν από τα πυρά.
Είχατε νέα από την Κύπρο, μαθαίνατε για τις εχθροπραξίες;
Ναι, είχαμε το ραδιοφωνάκι κοντά μας οι περισσότεροι.
Πόσο διήρκεσε η επιστράτευση;
Εγώ έμεινα μέσα 100 μέρες γιατί είχα και κάποιες άλλες αρμοδιότητες. Από το Σεπτέμβριο άρχισε να επανέρχεται η Ρόδος στους κανονικούς της ρυθμούς, κι άρχισαν να απολύονται και οι επιστρατευμένοι.
Θεωρείτε ότι κι αυτή εδώ η περίοδος που διανύουμε είναι μια κρίσιμη περίοδος;
Ναι, κι ας μην θέλουμε να το παραδεχτούμε Οι ενέργειες και οι δηλώσεις των Τούρκων είναι ανησυχητικές και πιο ανησυχητική ακόμα είναι η στάση των Ευρωπαίων. Κι όταν έχεις τέτοιους φίλους τι τους θέλεις τους εχθρούς. Όσο γι’ αυτό που έγινε με τους έλληνες στρατιώτες στην Ορεστιάδα, θεωρώ ότι το έστησαν οι Τούρκοι με στόχο να τους ανταλλάξουν με τους Τούρκους στρατιωτικούς
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
