Αυξημένοι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι στο κέντρο της Ρόδου το καλοκαίρι

Rodiaki NewsRoom

«Δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας, αλλά λόγο εγρήγορσης», δηλώνει ο Δρ. Ιωάννης Λογοθέτης που μελέτησε την ποιότητα του αέρα στο νησί για τρία χρόνια

Tης
Βιβής Τριανταφύλλου
vivi@rodiaki.gr

Μέσα στον πανικό της πανδημίας το 2020, Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση έσμιξαν δυνάμεις για τη χρηματοδότηση του ερευνητικού έργου «ΗΛΕΚΤΡΟΝ» (Εργαστήριο αριστείας παρακολούθησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις μεταφορές και προώθησης της ΗΛΕΚΤΡΟκίνησης σε Νησιωτικές περιοχές) που για πρώτη φορά έριξε φως στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεταφορών στις νησιωτικές περιοχές της χώρας, και ειδικά στο νησί μας.

Πίσω από την τριετή έρευνα για την ποιότητα του αέρα στη Ρόδο βρίσκεται το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και συγκεκριμένα η ομάδα του Δρ. Παναγιώτη Γραμμέλη, Διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) του ΕΚΕΤΑ, με τη συνεργασία του Δρ. Αδαμάντιου Μητσοτάκη.

Με το έργο να έχει πλέον ολοκληρωθεί από τον περασμένο Νοέμβριο, ο Δρ. Ιωάννης Λογοθέτης, ερευνητής και μέλος της ομάδας του ΙΔΕΠ, μίλησε στη «Ροδιακή» για τα ευρήματα αλλά και τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε από το ερευνητικό τους έργο και όσα σημαίνουν για το νησί μας.

Για ποιο λόγο επιλέχθηκε η Ρόδος;

Η Ρόδος, όπως μας εξηγεί ο Δρ. Λογοθέτης, αποτέλεσε μία περίπτωση μελέτης της ποιότητας του αέρα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς το νησί αποτελεί από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και επιπλέον βρίσκεται σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται ως κλιματικό “hot-spot”.

Οι έντονες μεταβολές στην πυκνότητα των τουριστικών ροών στο νησί και οι μεταβολές στην ποιότητα του αέρα μεταξύ των περιόδων on και off season ήταν αυτές που προκάλεσαν το ενδιαφέρον για τη μελέτη της ποιότητας του αέρα.

Πέρα από αυτό, στο νησί λειτουργεί και γραφείο του Ινστιτούτου Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών (Ι.ΜΕΤ.) που συντονίζει το έργο και αποτελεί ερευνητικό κόμβο για το νοτιοανατολικό Αιγαίο με δράσεις που σχετίζονται με την αειφορία και την πράσινη μετάβαση μέσω της προώθησης νέων τεχνολογιών, όπως είναι η ηλεκτροκίνηση.

Πώς έγιναν οι μετρήσεις

Στο πλαίσιο της μελέτης, η ομάδα του ΕΚΕΤΑ αξιοποίησε καταγραφές συγκέντρωσης ρύπων και μετεωρολογικών παραμέτρων από φορητούς μετρητικούς σταθμούς εξοπλισμένους με αισθητήρες μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων(1), θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων, τα οποία τοποθετήθηκαν στην πλατεία Κύπρου, το τουριστικό λιμάνι, και την οδό Καναδά.

Όπως περιγράφει ο Δρ. Λογοθέτης «η καταγραφή της συγκέντρωσης των ρύπων στην ατμόσφαιρα και η ανάλυσή τους, οδήγησε στον υπολογισμό της συγκέντρωσης αέριων ρύπων, κάποιων βιοκλιματικών δεικτών(2) ο οποίος πρακτικά παρέχει ένα μήνυμα στον γενικό πληθυσμό αναφορικά με τις επιδράσεις των επιπέδων αέριας ρύπανσης στην υγεία του μέσου ανθρώπου».

Επίσης, στο πλαίσιο της έρευνας μελετήθηκε, πώς φαινόμενα κυκλοφορίας της ατμόσφαιρας επηρεάζουν την ποιότητα του αέρα στην πόλη της Ρόδου. Για παράδειγμα, η έρευνα έδειξε την επίδραση των ετήσιων ανέμων (μελτέμια) και των πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν στη νότια Τουρκία και το νησί της Ρόδου (το καλοκαίρι του 2021) στα επίπεδα και τη μεταβλητότητα της ρύπανσης στην πόλη.

Αυξημένοι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι στο κέντρο της πόλης το καλοκαίρι

Μελετώντας τα αποτελέσματα των ερευνών που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη τριετία, -εστιάζοντας στη μελέτη που αφορά την ποιότητα του αέρα και το ρίσκο για την υγεία του πληθυσμού- παρουσιάζεται ένα μοτίβο:

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο δείκτης AQHI κυμαίνεται κυρίως μεταξύ της μέτριας και ανώτερης κλάσης της μέσης κατηγορίας κινδύνου για την υγεία του πληθυσμού για την πλειονότητα των ωρών, ενώ τον χειμώνα εμπίπτει κυρίως στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου για την υγεία.

Σε ερώτηση αν τα στοιχεία που προκύπτουν είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί, ο Δρ. Λογοθέτης τονίζει πως «στην παρούσα φάση δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, αλλά λόγος εγρήγορσης» σε ό,τι αφορά το νησί μας.

Και συμπληρώνει: «Δηλαδή, παρατηρήσαμε μέσω των αναλύσεών μας ότι και μέρες που δεν υπήρχαν έντονα φαινόμενα μετεωρολογίας που να επηρεάσουν την κατάσταση της ποιότητας του αέρα (π.χ. ατμοσφαιρικοί ρύποι που μεταφέρονται στη Ρόδο από άλλες περιοχές, όπως τα παράλια της Τουρκίας, όπως συνέβη κατά την περίοδο των πυρκαγιών του 2021 ή φαινόμενα μεταφοράς σκόνης από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή), παρατηρήθηκαν καταγραφές συγκέντρωσης ρύπων που ήταν λίγο αυξημένες, χαρακτηρίζοντας την ποιότητα του αέρα ως “μέτρια”.

»Για την ποιότητα του αέρα στην πόλη, θα έλεγα εν κατακλείδι, ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας τη στιγμή αυτή. Η παρακολούθηση των επίπεδων ρύπανσης με την ανάπτυξη ενός δικτύου οργάνων καταγραφής που θα παρέχει τη δυνατότητα ενημέρωσης του κοινού σε πραγματικό, live χρόνο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτό, σε συνδυασμό με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών, όπως είναι η ηλεκτροκίνηση, θα προάγει την πράσινη μετάβαση για τον τόπο», κατέληξε.

Πώς η ηλεκτροκίνηση θα μπορούσε να ωφελήσει το νησί της Ρόδου

Ο εξηλεκτρισμός, που αποτελεί το επίκεντρο του προγράμματος «ΗΛΕΚΤΡΟΝ», στοχεύει στο να διαμορφωθούν οι συνθήκες σε τοπικό επίπεδο με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε κάθε τοπική κοινότητα να μπορεί να καρπωθεί τα πολλαπλά οφέλη του καθώς η προώθηση των έξυπνων δικτύων με αυξημένη ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και η διασύνδεση των φορτίων ηλεκτροκίνσης στο υπάρχον ενεργειακό δίκτυο του νησιού, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της ενεργειακής αειφορίας για τον τόπο.

«Αν καταφέρουμε να εφαρμόσουμε ένα “έξυπνο δίκτυο” και να ενσωματώσουμε σε αυτό μονάδες ηλεκτρικών οχημάτων -για παράδειγμα, τα ταξί ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς στη Ρόδο- θα έχουμε πολλαπλά οφέλη: σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές σε μια περιοχή που η κυκλοφορία των οχημάτων αποτελεί την κύρια πηγή αέριας ρύπανσης, μειωμένη ηχορύπανση και επίσης μείωση του αποτυπώματος άνθρακα», σημειώνει ο Δρ. Λογοθέτης, αναφερόμενος στις προσπάθειες που καταβλήθηκαν στο πλαίσιο του «ΗΛΕΚΤΡΟΝ» και με δράσεις του ΙΜΕΤ ώστε να δοθούν κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις για πράσινες λύσεις με τη χρήση έξυπνων τεχνολογιών.

Αν και το έργο «ΗΛΕΚΤΡΟΝ» έχει ολοκληρωθεί, οι δράσεις συνεχίζουν, τόσο στο νησί μας αλλά και γενικότερα στο Νότιο Αιγαίο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το έργο «ΝΗΣΟΣ» που πραγματοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Χάλκης. Το ΙΜΕΤ, με γραφείο στο νησί μας, συνεχίζει να παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τα ζητήματα πράσινης μετακίνησης και όχι μόνο.

Παράρτημα:
1. Πιο συγκεκριμένα, τα μετρητικά συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν, δίνουν τη δυνατότητα για ωριαίες καταγραφές των συγκεντρώσεων αέριων και σωματιδιακών ρύπων (όπως οξείδια του αζώτου, μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, όζον, διοξείδιο του θείου κ.ά.) καθώς επίσης μετεωρολογικών παραμέτρων (όπως η θερμοκρασία, η ταχύτητα του ανέμου και η σχετική υγρασία).
2. Όπως του Δείκτη Δυσφορίας - Discomfort Index (DI) και δεικτών ποιότητας του αέρα, όπως του δείκτη Common Air Quality Index, (CAQI) καθώς επίσης του Δείκτη Ποιότητας Αέρα για την Υγεία - Air Quality Health Index (AQHI)