Ρόδος: Γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά Κρεμαστής

Rodiaki NewsRoom

Η Δωδεκάνησος φοράει τα παραδοσιακά της

Eπιμέλεια - φωτογράφηση Μιχάλης Μαννάκης

Email: mannakis.m@gmail.com

Με την στήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Τμήμα Πολιτισμού)

Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά της Κρεμαστής σύμφωνα με τις μαρτυρίες των μελών του πολιτιστικού συλλόγου σταμάτησε να φοριέται εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε σημείο που κανείς ποια να μην την θυμάται και εκτός αυτού δεν διασώζεται καμία αυθεντική φορεσιά για να μπορέσουμε να δούμε πως πραγματικά ήταν.

Παρόλα αυτά όμως ο Γεώργιος Π. Παπόρης δάσκαλος από την Κρεμαστή στο βιβλίο του "Η Κρεμαστή του Πέρσι και Πρόπερσι¨ του 2001 κάνει μια αναφορά για την φορεσιά στηριζόμενος σε αφηγήσεις των συγχρόνων του την οποία και σας παραθέτουμε.

Παραθέτουμε επίσης και δύο φωτογραφίες εικόνες 1&2 από το ίδιο βιβλίο τραβηγμένες το 1920 και 1918 αντίστοιχα με φορεσιές εκείνης της εποχής.

«Η γυναικεία κρεμαστενή φορεσιά στο σύνολό της είναι απλή, πρακτική, χωρίς κεντήματα και αποτελείται από τα εξής κομμάτια.

‘Η βράκα’, φαρδύ εσώρουχο, άσπρο, με κορδόνι ή με λάστιχο στη μέση, φτάνει μέχρι το στελί, στη μέση της κνήμης και κλείνει με λαστιχάκι τους ποδιάνους, την άκρη των οποίων στολίζει στενή δαντέλα. Στο πάνω μέρος φορούν κατάσαρκα το ‘μεσοφούστανο’ ή ‘μισοφόρι’ με λαιμόκοψη και ανοιχτό στο μπούστο, με χρωματιστά σειριττάκια στο λαιμό και τα μανίκια. Το μισοφόρι, κοντό φτάνει μέχρι τα γόνατα.

Η καθημερινή βράκα και το μεσοφούστανο είναι καμωμένα από άσπρο λεπτό κάπποτο ή χασέ. Τις καλές όμως ημέρες, τα εσώρουχα αυτά είναι μεταξωτά. Στις γιορτές το μεσοφούστανο σκεπάζει φαρδιά πουκαμίσα από κατσουρό μεταξωτό ύφασμα με σουρωτές δαντέλες στο λαιμό, στο στήθος και τα μανίκια.

Εξωτερικά στο κάτω μέρος φορούν κλαδωτή φούστα με σούρες, που καταλήγει κάτω από τη βράκα, με βολάδες ή δαντέλες στην άκρη του ποδόγυρου.

Ίδιο κλαδωτό ύφασμα χρησιμοποιούν για να φτιάξουν και το ‘μπορκί’. Ζακετάκι ανοικτό μπροστά χωρίς κουμπιά, ή με κρυφό κούμπωμα, που φτάνει λίγο κάτω από τη μέση, χωρίς να σκεπάζει τη λεκάνη. Τα μανίκια στο μπορκί, αφήνουν να φαίνεται η δαντέλα της πουκαμίσας.

Το χειμωνιάτικο μπορκί συνήθως φτιάχνεται από ύφασμα βελούδο, για να μπαίνει με πολλές φούστες διαφόρων χρωμάτων. Το βελουδένιο μπορκί φοριέται στις ‘μεγάλες μέρες’. Τη φορεσιά συμπληρώνει το μαντήλι, σε ανοιχτό καφέ, κρομμυδί ή κολοκυττί χρώμα για να φωτίζει το πρόσωπο, και με λεπτά κλαδιά στο γύρο του.

Φοριέται πάνω από το λεπτό σκούφωμα, που συγκρατεί από μέσα τα χτενισμένα σε τσουλιά μαλλιά, με τέτοιο τρόπο, ώστε η μια του τσούντα να κρέμεται μπροστά στο στήθος και η άλλη να έρχεται κάτω από το λαιμό και τον απέναντι ώμο, να πέφτει ελεύθερα πίσω στην πλάτη.

Τα παπούτσια κλειστά χαμηλοτάκουνα, με λουράκι που κουμπώνει στα πλάγια φοριούνται στις γιορτές με λεπτή κάλτσα. Το χειμώνα φοριούνται παντόφλες με χοντρές κάλτσες μέσα στο σπίτι, ενώ όλες τις εποχές συνηθίζονται τα ξύλινα (τσόκαρα). Απαραίτητα στολίδια του καλού ντυσίματος είναι τα ‘χρυσαφικά’.

Βραχιόλια και δακτυλίδια στα χέρια, τούμπλες και λίρες στο λαιμό και λοϊζια (λουδοβίκια) στα τρυπημένα αυτιά, δηλώνουν τον πλούτο της οικογένειας και στολίζουν τη γυναικεία αρχοντιά και ομορφιά»

Σε αυτήν την περιγραφή βασίστηκε και ο πολιτιστικός σύλλογος και δημιούργησε τις φορεσιές του σήμερα με τις οποίες παρουσιάζεται στις διάφορες εκδηλώσεις.

Στην εικόνα 3 βλέπουμε την επίσημη ‘νυφιάτικη’ φορεσιά , ενώ στην εικόνα 4 τις λεπτομέρειες από τις πλούσιες δαντέλες στο στήθος και στα μανίκια καθώς και τον περίτεχνο τρόπο με τον οποίο φοριέται το μαντήλι.

Στην εικόνα 5 βλέπουμε την καθημερινή φορεσιά απαλλαγμένη από τις δαντέλες στο στήθος και τα μανίκια, κλειστή μπροστά στο στήθος μέχρι το λαιμό με εσωτερικό κούμπωμα. Η φούστα είναι διακοσμημένη όπως και η νυφιάτικη στον ποδόγυρό της με πιέτες και σιρίτια. Στην εικόνα 6 βλέπουμε ένα διαφορετικό τρόπο δεσίματος του μαντηλιού. Να αναφέρουμε ότι το μαντήλι και στις δύο περιπτώσεις είναι τύπου ‘Καλύμνικο’.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ ‘Η ΠΡΟΟΔΟΣ’
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΑΤΗΣ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΕΖΟΥ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΝ. ΠΑΠΟΡΗΣ 2001
‘Η ΚΡΕΜΑΣΤΗ ΤΟΥ ΠΕΡΣΙ ΚΑΙ ΠΡΟΠΕΡΣΙ’