Μεσαιωνολόγιο: «Η Σιδηρά Κόρη …Μύθος ή Αλήθεια;»

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Άννα Αχιολά
info@medievalfestival.gr

ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ …
Μια όρθια μεταλλική σαρκοφάγος με τεράστια καρφιά στο εσωτερικό της που κατέληγαν στα μάτια, στο στήθος και στην πλάτη του θύματος και ο εφιάλτης μόλις ξεκινούσε...

Η μακάβρια φαντασίωση ενός ανθρώπου που πήρε σάρκα και οστά για να γίνει ένα όργανο τιμωρίας για όλους εκείνους που είχαν παραβατική συμπεριφορά ή μήπως τελικά η λειτουργία της παρέμεινε στη φαντασία του δημιουργού της;

Η «Iron Maiden», στα ελληνικά «Σιδηρά Κόρη» ή «Σιδηρά Παρθένος», ήταν ένα μεταλλικό ή ξύλινο κουτί που θύμιζε σαρκοφάγο αιγυπτιακής μούμιας, σε μέγεθος που να χωράει έναν άνθρωπο. Δημιουργήθηκε ως ακόμα ένα μεσαιωνικό όργανο βασανισμού.

Όποιος βρισκόταν μέσα θα πέθαινε με έναν μακάβριο τρόπο, αργά και βασανιστικά. Τα αιχμηρά καρφιά που ήταν προσεκτικά τοποθετημένα στο εσωτερικό της συσκευής, προκαλούσαν τρόμο και μόνο στη σκέψη, ότι θα βρεθεί κάποιος εγκλωβισμένος εκεί μέσα και η κάθε κίνησή του θα προκαλούσε μεγαλύτερο πόνο και περισσότερη αιμορραγία.

Ήταν έτσι τοποθετημένα ώστε να μην πειραχτούν ζωτικά όργανα και πεθάνει ο βασανιζόμενος πριν προλάβει να υποφέρει αρκετά. Πιθανόν δύο καρφιά να είχαν τοποθετηθεί επίτηδες σε τέτοια θέση ώστε να βγάζουν και τα μάτια του θύματος. Λέγεται ότι η «Σιδηρά Κόρη» έδινε το «παρθενικό φιλί» (Jungfernkuss) στο θύμα της κι όταν άνοιγαν τα καρφιά της, το θύμα, νεκρό πια, έπεφτε από μια τρύπα στο πάτωμα, στο ποτάμι που περνούσε από κάτω.

Η «Iron Maiden» είχε ταυτιστεί με τα βασανιστήρια και τον μεσαιωνικό σκοταδισμό, ωστόσο δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει τη σύνδεσή της με εκείνη την εποχή …

Όλα ξεκίνησαν το 1793 όταν ο καθηγητής και φιλόσοφος Γιόχαν Ζιμπένκες (Johann Philipp Siebenkees) έγραψε μια φανταστική ιστορία που πρωταγωνιστή είχε έναν πλαστογράφο του Μεσαίωνα, ο οποίος τιμωρήθηκε τον Αύγουστο του 1515 μέσα σε ένα κουτί με σιδερένια καρφιά.

Λίγα χρόνια αργότερα η ιστορία γίνεται πηγή έμπνευσης για έναν Βρετανό, ο οποίος αποφασίζει να κάνει το σενάριο πραγματικότητα. Ο Μάθιου Πίκοκ (Matthew Peacock) δημιουργεί ένα όργανο βασανιστηρίου παρόμοιο με εκείνο που περιέγραφε ο Ζιμπένκες στην ιστορία. Και το όνομα αυτού «Iron Maiden».

Το δημιούργημα του Πίκοκ είχε ως σκοπό να καταδείξει τον σκοταδισμό του Μεσαίωνα σε σύγκριση με τον πολιτισμό και την κουλτούρα του 19ου αιώνα. Ο δημιουργός δώρισε την κατασκευή του σε μουσεία, τα οποία με την σειρά τους την παρουσίασαν ως μεσαιωνικό όργανο βασανιστηρίων προκειμένου να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κόσμου.

Τα πραγματικά εκθέματα από τον Μεσαίωνα δεν ήταν το ίδιο εντυπωσιακά με μια κατασκευή που την συνόδευε και ο μύθος των ανθρώπων που άφησαν την τελευταία τους πνοή με αυτόν τον βασανιστικό τρόπο εκεί μέσα. Έτσι το κατασκεύασμα τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση, τραβώντας φυσικά τα βλέμματα των επισκεπτών κυρίως για τον φόβο που προκαλούσε.

Σύμφωνα με τον Wolfgang Schild, καθηγητή Ποινικού Δικαίου, Ιστορίας του Ποινικού Δικαίου και Φιλοσοφίας του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Bielefeld, η «Σιδηρά Παρθένος» της Νυρεμβέργης, όπως κι όλα τα άλλα παρόμοια «κακά κορίτσια», ξύλινα ή σιδερένια, δημιουργήθηκαν απλώς για εντυπωσιασμό και άγρα επισκεπτών.

Φαίνεται ότι αυτή η ιδέα είχε ως κυριότερη πρώτη ύλη τα μεσαιωνικά Schandmäntel (Πανωφόρια της Ντροπής) ή Schandtonnen (Βαρέλια της Ντροπής) που χρησιμοποιήθηκαν γύρω στον 13ο αιώνα στο γερμανικό χώρο. Το Schandmantel ήταν ένα βαρέλι ή κάτι σαν βαρέλι, στο οποίο έμπαινε αυτός (συνήθως λαθροκυνηγός) ή αυτή (συνήθως πόρνη) που όφειλε να τιμωρηθεί, έτσι ώστε να φαίνεται μόνο το κεφάλι ή και τα πόδια.

Τον/την «έλουζαν» με βρισιές και φτυσιές και του/της πετούσαν σάπια λαχανικά και κλούβια αβγά. Καρφάκια όμως, το βαρέλι δεν είχε… Σ’ αυτά τα «βαρέλια της ντροπής», που υπήρχαν σε διάφορα μουσεία, λέει ο καθηγητής W. Schild, ότι προστέθηκαν αργότερα και καρφιά.

Έμπνευση γι’ αυτή την κατασκευή πιθανόν να παρείχε ο μαρτυρικός θάνατος του Ρωμαίου στρατιωτικού Μάρκου Ατίλιου Ρήγουλου (Marcus Atilius Regulus), όπως τον διηγείται ο Τερτυλλιανός: «Οι Καρχηδόνιοι τον έκλεισαν σ’ ένα στενό ξύλινο κουτί που είχε μεγάλα και μυτερά καρφιά σ’ όλο του το εσωτερικό, έτσι ώστε να μη μπορεί ν’ ακουμπήσει πουθενά, χωρίς να τραυματιστεί».

Μία ακόμα, αλλά πιο πιθανή, εκδοχή είναι η ιστορία του Νάβι. Ο Νάβις, γιος του Δημάρατου, ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά της Σπάρτης το 206 π.Χ., αφού παραγκώνισε τον ανήλικο Πέλοπα, γιο του Λυκούργου, του οποίου ήταν επίτροπος. Έμεινε στην κεφαλή της Σπάρτης μέχρι το θάνατό του, το 192 π.Χ. Γυναίκα του Νάβιδος ήταν η Αγαπήνα ή Απήγα ή Απία, για την οποία λεγόταν ότι ήταν πολύ κακιά, τόσο που τη συνέκριναν σε κακία και πονηριά με την Πανδώρα του μύθου.

Ο Πολύβιος αναφέρει ότι ο Νάβις είχε φτιάξει ένα σιδερένιο ομοίωμα της γυναίκας του, τη «Σιδερένια Απήγα», το οποίο ήταν ντυμένο με ακριβά φορέματα και είχε τα χέρια τεντωμένα μπροστά, σα να καλούσε ν’ αγκαλιάσει αυτόν που ήταν μπροστά του.

Ο Νάβις χρησιμοποιούσε το ομοίωμα της Αγαπήνας κατά τον εξής τρόπο: όταν κάποιος πολίτης της Σπάρτης αρνιόταν να πληρώσει τους φόρους που απαιτούσε ο Νάβις, αυτός, αφού φρόντιζε πρώτα να τον μεθύσει, τον έστελνε να διαπραγματευτεί το θέμα με τη βασίλισσα.

Το μεθυσμένο θύμα έπεφτε στην αγκαλιά της ψευτο-Αγαπήνας, τα χέρια της οποίας ήταν αρθρωτά κι έκλειναν μόλις κάτι βρισκόταν ανάμεσά τους. Από την εσωτερική τους πλευρά, τα μπράτσα, που τα έσφιγγε και τα ξέσφιγγε ο Νάβις από μακριά, είχαν καρφιά που μπήγονταν στη σάρκα του θύματος, είτε μέχρι να δεχτεί να πληρώσει είτε μέχρι να πεθάνει…

Η διασημότερη «Σιδηρά Κόρη» είναι αυτή της Νυρεμβέργης (Nürnberger Eiserne Jungfrau) που εκτέθηκε στη Royal Castle της Νυρεμβέργης το 1802, ενώ αντίγραφο της υπάρχει μέχρι σήμερα στο Kriminalmuseum Rothenburg ob der Tauber της Βαυαρίας, αφού περιόδευσε σε μουσεία της Αγγλίας και των ΗΠΑ.

Το πρωτότυπο καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς των Συμμάχων, στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1945). Μια παραλλαγή που ανακαλύφθηκε στην Ισπανία είχε τη μορφή της Παρθένου Μαρίας.

Η «Iron Maiden» εξακολουθεί σήμερα να αντιμετωπίζεται από τη λαϊκή κουλτούρα ως η πιο τυπική εικόνα που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς για τη μεσαιωνική δικαιοσύνη και έχει αποτελέσει έμπνευση για βιβλία, ταινίες και φυσικά για heavy metal συγκροτήματα…

ΠΗΓΕΣ:
www.vice.com
el.wikipedia.org
www.pronews.gr
www.livescience.com
www.newsbeast.gr