Σελίδες Ιστορίας: Η ιστορική συνάντηση Δαμασκηνού-Μουφτή Σεΐχ Σουλεϊμάν στο «Καστέλλο» και τι ελέχθη
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 674 ΦΟΡΕΣ
Γράφει ο
Κώστας ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ
Ένας άλλος επιφανής Έλληνας δημοσιογράφος, τις πρώτες μέρες της Απελευθερώσεως, σεργιανίζει τα σοκάκια της Ρόδου και καταγράφει τις εντυπώσεις του.
Είναι ο διευθυντής της εφημερίδας «Ελευθερία», Πάνος Κόκκας(1), γνωστός τα κατοπινά χρόνια για τον ρόλο-πρωταγωνιστικό-που έπαιξε, στη διάρκεια του Ανένδοτου Αγώνα(2) και της Αποστασίας(3) του, με τις Κυβερνήσεις της.
Στο φύλλο της Τρίτης, 22 Μαΐου 1945, της εφημερίδας του, δημοσιεύει στην πρώτη σελίδα τις θερμές εκδηλώσεις των Μουσουλμάνων της Ρόδου κατά την άφιξη του Αντιβασιλέα Δαμασκηνού. Και με τίτλο ότι «οι Τούρκοι αποδέχονται την ένωση με την Ελλάδα». Είναι ένα καταπληκτικό κείμενο-περιγράφει τα της συναντήσεως του Αντιβασιλέα Δαμασκηνού με το προεδρείο της μουσουλμανικής Κοινότητας επικεφαλής της οποίας ήταν ο μουφτής Σεΐχ Σουλεϊμάν(4), στο «Καστέλλο» στις 6 το απόγευμα, ημέρα Τρίτη 15 Μαΐου 1945.
Εκεί ειπώθηκαν πολλά και το κυριότερο ότι ζήτησαν από τους Έλληνες απεσταλμένους των Μέσων Ενημέρωσης να μεταδώσουν στον ελληνικό λαό, αυτό που είπαν στον Αντιβασιλέα «οι αδελφικές σχέσεις μεταξύ μας θα μείνουν στο μέλλον όπως ήταν από αιώνες…».
Το πρωί της ίδιας μέρας ο υπουργός Παιδείας Δημήτριος Μπαλάνος(5), ανύψωσε επί της Ακροπόλεως τη σημαία των Συντάγματος Δωδεκανησίων.
Επειδή είδαν το φως διάφορα δημοσιεύματα και ειδικά δηλώσεις του Τούρκου πολιτικού Ρουσδή Αρράς(6). περί Δωδεκανήσων, εκείνες τις άγιες μέρες της Απελευθερώσεως και της εγκαταστάσεως της Βρετανικής Διοικήσεως Δωδεκανήσου, ο υφυπουργός Τύπου Διονύσιος Α. Ζακυθινός(7) σε δηλώσεις του μεταξύ άλλων ανέφερε για τη στρατηγική σημασία των νήσων ότι «τα Δωδεκάνησα αποδιδόμενα εις την Ελλάδα, μη αποβλέπουσαν εις κατακτήσεις, θα αποβούν πράγματι στοιχείον ειρήνης και σταθερότητος εις την Ανατολικήν Μεσόγειον, Είμεθα επίσης πεπεισμένοι ότι θα αποτελέσουν συγχρόνως και τους κρίκους της χρυσής αλύσεως η οποία θα στερεώση ακόμη περισσότερον την ελληνοτουρκικήν φιλίαν(8)…».
Με την αναχώρηση του Δαμασκηνού από τη Ρόδο, οι βρετανικές Αρχές, του δώρισαν ένα μικρό γερμανικό τανκ που φορτώθηκε στο θωρηκτό «Αβέρωφ» και μια ιταλική βενζινάκατο.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Πρόεδρος της Ενώσεως Συντακτών Αθηνών με τους απεσταλμένους των αθηναϊκών εφημερίδων επισκέφθηκαν τον Ιερό Ναό της Μητροπόλεως των Εισοδίων και κατέθεσαν στην κεντρική είσοδο του ναού, δάφνινο στεφάνι με ταινία που έγραφε: «Οι Έλληνες δημοσιογράφοι εις τα απελευθερωθέντα Δωδεκάνησα».
Ο Δωδεκανησιακός Τύπος με σχόλιά του ευχαριστεί τις εφημερίδες και περιοδικά της ελεύθερης Ελλάδος για τον τρόπον που παρουσίασαν την απελευθέρωση των νησιών.
Συγκεκριμένα σε ένα απ’ αυτά σημειώνει ότι «Δεν έχομεν παρά να εκφράσωμεν τας θερμοτάτας ευχαριστίας και την ευγνωμοσύνην μας προς πάντα τα όργανα του καθημερινού και του περιοδικού Τύπου, του βασιλείου(9) δια το μέγα ενδιαφέρον του την εξαιρετικήν του αγάπην την οποίαν εξεδήλωσε προς την Δωδεκάνησον και τους Δωδεκανησίους εξ αφορμής του χαρμοσύνου γεγονότος της επισκέψεως του Μακαριωτάτου Αντιβασιλέως, εις Ρόδον. Και δεν ήτο δυνατόν να συμβαίνη άλλως.
Αν ο Τύπος είναι η φωνή και η καρδιά του ελληνικού λαού, ποτέ άλλοτε ο ελληνικός Τύπος δεν υπήρξε πιστότερος εκφραστής και διερμηνεύς των αισθημάτων του ελληνικού λαού(10)».
Βλέπουν επίσης σχόλια για την κατάληψη των μητροπολιτικών εδρών, που παραμένουν πολλά χρόνια κενές, όπως της Κω και της Καρπάθου Κάσου και τώρα της Καλύμνου-Λέρου-Αστυπαλαίας, Καρπάθου-Κάσου, και Ρόδου-οι ζυμώσεις για την τελευταία άρχισαν από το 1943, από τους θεσιθήρες και άλλους…
Με την επιστροφή του Αντιβασιλέα Δαμασκηνού στην Αθήνα μέσω Κρήτης, δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Αυγή της Δωδεκανήσου» σχόλιο στο οποίο αναφέρεται ότι «καθ’ α ανεγράφη εις τον ημερήσιον Τύπον, ο Μακαριώτατος Αντιβασιλεύς απέστειλεν ειδικόν απεσταλμένον προς τον Οικουμενικόν Πατριάρχην ίνα εκθέση εις αυτόν τας εντυπώσεις του από την επίσκεψίν του εις Ρόδον.
Εις τον Πατριάρχην αποστέλλει μήνυμα εν τω οποίω διατυπώνει τας προσωπικάς του αντιλήψεις και εκφράζει συνάμα και την ευχήν διά την ρύθμισιν του Εκκλησιαστικού ζητήματος κατά τρόπον ικανοποιούντα το δημόσιον αίσθημα των Δωδεκανησίων.
Τονίζει δε ότι είναι επιτακτική ανάγκη όπως οι ιεράρχαι της Δωδεκανήσου τυγχάνουν του σεβασμού και της αγάπης του Δωδεκανησιακού λαού. Αυτά πρέπει να τα λάβουν σοβαρώς υπόψη όσοι θεσιθήραι κινούνται δια την «κατάληψιν» θρόνων Εκκλησίας Δωδεκανήσου, με τας συνηθισμένας μεθόδους, χωρίς να υπολογίζουν εις τον Δωδεκανησιακόν λαόν, και χωρίς κανένα τίτλο της ιδιαιτέρας στοργής προς την Δωδεκάνησον.
Σε άλλο σχόλιό της η εφημερίδα τονίζει ότι η «Αυγή Δωδεκανησιακή», δεν έχει ιδιαιτέρους λόγους συμπαθείας με τον νυν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Ρόδου κ. Απόστολον. Καλός ή κακός, προδότης η «εθνομάρτης(11), παρεξηγημένος ή όχι, αυτά θα τα κρίνουν άλλοι αύριον. Δεν ημπορούμεν, όμως, να επιδοκιμάσωμεν και την στάσιν εκείνων οι οποίοι από τώρα απεδύθησαν εις αηδή εκστρατείαν περί καταλήψεως του μήπω χηρεύσαντος μητροπολιτικού θρόνου της Ρόδου.
Συγκεκριμένως αρχιερεύς της εκκλησίας της Ελλάδος, αποτυχών άλλοτε του σκοπού του να γίνη Μητροπολίτης Ρόδου, κινείται, και κινείται δεξιά και αριστερά. Θέλομεν να πιστεύωμεν ότι αι ειδήσεις μας δεν είναι καθ’ όλα ακριβείς, και ότι υπερβολικώς παριστάνοντα τα διαβήματα του αρχιερέως τούτου. Αλλά θεωρούμεν καλόν να τον ειδοποιήσωμεν δια την στοιχειώδη προσωπικήν του αξιοπρέπειαν ότι, αν ποτε χηρεύση ο θρόνος της Ρόδου, τον λόγον θα τον έχουν οι Δωδεκανήσιοι δια την πλήρωσίν του. Αυτά επί του παρόντος.
Η ίδια εφημερίδα σε άλλο σχόλιό της με τίτλο «περί την Μητρόπολιν Ρόδου», γράφει ότι «τίποτε δεν πρέπει να μείνη τέλος πάντων εις την θέσιν του εις τον τόπον αυτόν και εις την εποχήν αυτήν! Ουδ’ αυτή η στοιχειώδης νοημοσύνη και αξιοπρέπεια.
Πληροφορούμαστε ότι γνωστός αρχιερεύς εκίνησεν αληθινήν σταυροφορίαν δια να κατακτήση τον μητροπολιτικόν θρόνον της Ρόδου.
Και μέσα εις τα τόσα μηχανεύματα εσοφίσθη να στείλη Υπομνήματα και εις όλα τα νησιά, να τα υπογράψουν τα Κοινοτικά συμβούλια και οι κάτοικοι και να σταλούν εις τα Πατριαρχεία με την δήλωσιν, ότι “αυτόν…θέλομεν διά μητροπολίτην Ρόδου”!.. Ταλαίπωρος αρχιερωσύνη! Και ταλαίπωρον ράσον! Δεν σ’ έφθαναν τόσοι εξευτελισμοί! Ωραίαι διδασκαλίαι Τυχωδιωκτισμοί διά το ταλαίπωρον ποίμνιον…
Σε άρθρο της με τίτλο «Αλύτρωτοι» η «Ελευθερία γράφει στις 6 Μαρτίου 1945 μεταξύ άλλων γράφει ότι «…η Ρόδος, η Κως, η Κάλυμνος, η Λέρος, δοκιμάζουν σήμερον λιμόν, παρόμοιον εκείνου, τον οποίον εδοκίμασαν αι Αθήναι τον φοβερόν χειμώνα του 1941-1942. Υποσιτισμός, αποβιταμίνωσις και θάνατοι εκ πείνης μαστίζουν τον πληθυσμόν. Τα πτώματα μένουν εις τας οδούς άταφα επί ημέρας(12) Οι κάτοικοι, όσοι δύνανται, φεύγουν την κόλασιν της διπλής κατοχής και διαπεραιούνται με πλοιάρια εις την μικρασιατικήν ακτήν, όπου τους αναμένουν άλλαι ταλαιπωρίαι, μολονότι η Τουρκία έχει κηρύξει τον πόλεμον εναντίον της Γερμανίας, πεισθείσα επί τέλους ότι ουδεμία στέγη της Κωνσταντινουπόλεως διατρέχει κίνδυνον από την Λουφτβάφφε. Παρακολουθούμεν επί μίαν τριακονταετίαν το μαρτύριον της Δωδεκανήσου. Αι οδύναι της είναι και οδύναι μας. αισθανόμεθα την άδικον παράτασιν της δουλείας της…Διότι η Δωδεκάνησος είναι καθηγιασμένον τμήμα της Ελλάδος…».
Τα διάφορα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, οι εκθέσεις των προξένων μας στη Μικρά Ασία για τα νησιά, οι εκθέσεις του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού αναγκάζουν τις υγειονομικές υπηρεσίες της ελεύθερης πλέον πατρίδας να λάβουν έκτακτα μέτρα . Μάλιστα νομίστηκε ότι ενέσκηψε ειδικά στη Ρόδο πανούκλα.
Πάντως το υπουργείο Τύπου σε ανακοίνωσή του διαψεύδει κατηγορηματικά την είδηση ότι υπάρχει πανώλης στη Ρόδο, και σημειώνει ότι ουδέν κρούσμα πανώλης εσημειώθη εις την νήσον ταύτην. Όμως η είδηση αναγράφει ότι ελήφθησαν τα κατάλληλα υγειονομικά μέτρα για τις αφίξεις από τη Ρόδο τα οποία δεν «ήρθησαν εισέτι…». Σημειώνουμε ότι βρισκόμαστε στον Οκτώβριο του 1945 και τα μέτρα εξακολουθούν.
Εκτός από το Δωδεκανησιακό, που ήδη πήρε την πορεία του για την Ένωση με τη Μητέρα, με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη Διάσκεψη της Ειρήνης παραμένουν για επίλυση πολλά προβλήματα, κυρίως εδαφικά.
Συνολικά είναι 18 και τα Δωδεκάνησα μαζί με άλλα νησιά της Μεσογείου βρίσκονται στη 17η θέση, σύμφωνα με ανάλυση από το Λονδίνο της εφημερίδας «Journal de Genève», της 1ης Ιουνίου 1945, σελίδα όγδοη. Στην ανάλυση ξεχωριστά αναφέρεται η Ρόδος από τα άλλα νησιά των Νοτίων Σποράδων και η Παντελλερία(13), νησί της Σικελίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1919 και πέθανε στην Αθήνα στις 26 Ιουνίου 1974
2. 1961-1963.
3. 1965-1967.
4. Σε διάφορα κείμενα γράφεται και Σολιμάν.
5. Δημήτριος Μπαλάνος (1877-1959), υπουργός Παιδείας από 8 Απριλίου-11 Αυγούστου 1945.
6. Κ. Τσαλαχούρης, εφημερίδα «Η Ροδιακή» 1-2 Φεβρουαρίου 1997, «Άρθρα του Τούρκου πολιτικού Ρουσδή Αρράς ταράσσουν τα νερά…»
7. Διονύσιος Α. Ζακυθινός (1905-1993), υφυπουργός Τύπου από 8 Απριλίου-15 Αυγούστου 1945.
8. Τύπος της εποχής 30.7.1945.
9. Τότε είχαμε Βασίλειο. Ο σχολιαστής γράφει το β(ασίλειο), πεζό
10. Εφημερίδα «Αυγή Δωδεκανησιακή, 15 Ιουνίου 1945
11. Έτσι το γράφει.
12. Αυτό δεν συνέβη ποτέ. Πάντα το καροτσάκι του Δήμου ήταν έτοιμο για να μεταφέρει στον Άι Δημήτρη, τους άτυχους συμπατριώτες μας.
13. Τελικά παρέμεινε στην Ιταλία.. Η έκτασή του είναι 83 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
