Σελίδες Ιστορίας: Άξιοι απολύτου εμπιστοσύνης τις ημέρες της Απελευθέρωσης-Κατάλογοι πρακτόρων του εχθρού
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 980 ΦΟΡΕΣ
Η περίπτωση Ν. Ραυτόπουλου-Β. Βλαδιμήροβιτς
Γράφει ο Κώστας ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ
Στο Γενικό Προξενείο της Σμύρνης, τις μέρες της Απελευθερώσεως των Δωδεκανήσων από τις Συμμαχικές Δυνάμεις και τον Ιερό Λόχο, υπηρετούσε ως Διευθύνων, ο διπλωμάτης Αργυρόπουλος Αλέξανδρος(1) του Κίμωνα, που προς το τέλος του Μεσοπολέμου, στις 10 Μαΐου 1937, είχε υπηρετήσει στο Προξενείο Ρόδου στη θέση του γραμματέα, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του 1939.
Προφανώς η πολύμηνη παραμονή του στη Ρόδο ήταν αρκετή για να γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα. Έτσι στις 4 Ιουνίου 1945 ένα πρόσωπο-δεν αναφέρει το όνομα, μόνο «περί ου το υπ’ αριθμ. 755/Δ/2 ημέτερον έγγραφον κατόπιν σχετικής αιτήσεώς μου», του παραδίδει καταλόγους υπόπτων, και κατάλογο προσώπων, που βρισκόταν σε συνεργασία επί εικοσάμηνο, στη Ρόδο(2).
Στο Διαβιβαστικό αναγράφει τρία ονόματα άξια εμπιστοσύνης, των Αθανασίου Καζούλλη, Ιωάννη Τσαβαρή, δικηγόρου και του ιατρού Παναγιώτη Σκιαθίτη.
Η απόσταση του χρόνου επιτρέπει στον ιστορικό ερευνητή σε ορισμένα συμπεράσματα. Από τον κατάλογο των υπόπτων-αναγράφει 16 ονόματα-φαίνεται καθαρά ότι παρεισέφρυσαν και ονόματα που η πατριωτική τους δράση είναι γνωστή και η πατρίδα τους αντάμειψε στα κατοπινά χρόνια.
Στον κατάλογο των πρακτόρων περιλαμβάνονται τα ονόματα των Βλαδιμήροβιτς Βασιλείου και Ραυτόπουλου Νικολάου, που έφτασαν στη Ρόδο, από την Αθήνα και αμέσως εντάχθηκαν στις υπηρεσίες του εχθρού, των Γερμανών.
Έφτασαν ακριβώς μετά την ανακωχή, ο πρώτος διέμενε στο Νιοχώρι και ο δεύτερος έγινε γνωστός από την υπόθεση Κωσταρίδη - Βρούχου, όπου και καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση(3).
Κατά τον Αργυρόπουλο, είναι οι πιο επικίνδυνοι όλων των πρακτόρων του εχθρού, στη Ρόδο. Για τον Βλαδιμήροβιτς υπάρχει έκθεση του αρχηγού του Ιερού Λόχου Χρ. Τσιγάντε αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Τρίτος στη σειρά ακολουθεί ο Νατάλε Καστίλλιο, ο οποίος διέμενε με τη μητέρα του στην Κάστελλο(4)-πληροφοριοδότης,
Στην 6η θέση υπάρχει η Φ ……, ελευθερίων ηθών, ακολουθούν οι Dall Asta και Moroni, ο De Tomaso, κάποιος χωλός που διέμενε στο χωριό Απόλλωνα, με το παρατσούκλι Καραγκιόζης-λίγο πριν την Απελευθέρωση το ‘σκασε στο Μαρμαρίς. Στη 15η θέση είναι ο Prota Carlo και στην τελευταία, που χαρακτηρίζεται ως λίαν επικίνδυνος είναι ο Hattab Mehmet, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην υπόθεση Κωσταρίδη-Βρούχου.
Η Πρεσβεία μας στη Ρώμη, την ίδια περίοδο, ειδοποιεί με κρυπτογραφικό τηλεγράφημά της(5) το υπουργείο Εξωτερικών ότι μεταξύ αυτών που προσπαθούν να έρτουν στην Ελλάδα είναι και η Χ…………. Ευαγγελία, σύζυγος του υπολοχαγού Μ………, φοβερή πράκτορας των Γερμανών, δράσασα στη Δωδεκάνησο.
Στον κατάλογο με τίτλο άξιοι απολύτου εμπιστοσύνης περιλαμβάνονται τα ονόματα των Σκιαθίτη Παναγιώτη γιατρού, Φαρμακίδη Νικολάου ιδιωτικού υπαλλήλου, Αγγελίδη Γεωργίου Μαγείρου, Τσαβαρή Ιωάννη Δικηγόρου, Κατσουράκη Φώτη χτίστη, Κατσουράκη Κατίνας, Κατσουράκη Μαρίας, Παραή Ιωάννη χτίστη, Παραή Ειρήνης, Σκάρου Σταύρου τραπεζικού υπαλλήλου, Σκάρου Αντωνίου ράπτη, Σκάρου Ειρήνης διδασκάλισσας, Σκάρου Κρυστάλλης(6), Βαρνάβα-διέμενε στην οδό XXVIII Ottombre(7) No 16, Γιαλούση Νικολάου υποδηματοποιού, Ζωάννου Σεβαστή(8) μοδίστρα, Ζωάνου Θωμαΐδος κεντήτριας (Σιάννα), Γιαρενάκη Αναστασίου (παράλυτος) από τα Σιάννα, Τσίμπου Παναγιώτη οδηγού αυτοκινήτου (Βιλανόβα), Τσαμπίκου Σταύρου αρτοποιού (Βιλανόβα), Καζούλη Αθανασίου κτηματία (Τριάντα(9)), Πούλου Χατζηκωνσταντή κτηματία (Βιλανόβα), Μανιά Νικολάου ηλεκτρολόγου (Ρόδος), Ρωσιάδου Ευδοκίας διδασκάλισσας (Ρόδος), Γιασιράνη Παναγιώτη οδηγού αυτοκινήτου (Ρόδος) και Ασπράκη Ξενοφώντος (Ρόδος).
Την ίδια περίοδο ο διευθύνων πρόξενος Αργυρόπουλος ζητά από τους προϊσταμένους του στην Αθήνα να μεριμνήσουν προς τις αγγλικές υπηρεσίες να δοθεί βοήθεια στις οικογένειες Μανώλη Μανωλά που εκτελέστηκε τις τελευταίες μέρες του πολέμου από τους Γερμανούς ως πράκτωρ της Αγγλίας-εγκατέλειψε σύζυγο στερούμενη πόρους και Δημήτριου Τσαμπίκου που συνελήφθη από τους Γερμανούς ως πράκτωρ της Αγγλίας και σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού στις φυλακές της Καζέρμα Ρετζίνα-εγκατέλειψε σύζυγο με τέσσερα παιδιά που διαμένουν στη Βιλανόβα(10).
Τις μέρες εκείνες επισκέπτεται το Γενικό Προξενείο της Σμύρνης, ένας Ροδίτης, που στη διάρκεια του πολέμου με τον τρόπο του, αγωνιζόταν εναντίον του φασισμού. Με τη λήξη του πολέμου όλες οι αγγλικές μυστικές υπηρεσίες που δρούσαν στην περιοχή των παραλίων της Μικράς Ασίας, διαλύθηκαν. Έτσι και ο Ροδίτης-το όνομά του Παραδείσης-που διέμενε στο Μπουντρούμι και συγκέντρωνε πληροφορίες από τα σκλαβωμένα Δωδεκάνησα, χωρίς αντικείμενο πλέον, περνά την πόρτα του Γενικού Προξενείου και αναφέρει στον διευθύνοντα Αλέξανδρο Αργυρόπουλο ότι αναχωρεί για τη Ρόδο τοποθετηθείς ως διερμηνέας Άγγλου συνταγματάρχη. Το σχετικό έγγραφο(11), γραμμένο δια χειρός Αργυρόπουλου, σημειώνει:
«…Ο Παραδείσης εξέφρασε την επιθυμίαν να εξακολουθήση εξυπηρετών την Πατρίδα του, παρέχων πάσαν πληροφορίαν χρήσιμον και μοι εζήτησε να του υποδείξω ένα σύνδεσμον. Απήντησα εις αυτόν ότι μεταξύ ημών και των Συμμάχων Άγγλων δεν υπάρχουν, βεβαίως, μυστικά, αλλ’ επειδή πληροφορίαι τινες σχετικαί με τας αντιλήψεις των εν Ρόδω Άγγλων, όσον αφορά το μέλλον της Δωδεκανήσου, και με τας αντιδράσεις του λαού της Ρόδου(12) εις τα διάφορα γεγονότα να είναι χρήσιμοι, ωρίσαμεν ως σύνδεσμον τον δικηγόρον κ. Ιωάννην Τσαβαρήν. Κατόπιν τούτου, επειδή η επικοινωνία μεταξύ Ρόδου και Σμύρνης είναι δυσχερής, οσάκις παρουσιάζεται ευκαιρία μεταβάσεως εμπίστου προσώπου εις Ρόδον, θα ήτο σκόπιμον να διέρχηται εκ της οικίας του κ. Τσαβαρή προς συλλογήν των τυχόν υπαρχουσών πληροφοριών…».
Αυτό συνέβη όταν βρισκόταν στη Ρόδο για βραχύ χρονικό ο πράκτωρ Ανδρέας Βέμπος(13), ο μικρός αδελφός της μεγάλης μας τραγουδίστριας, της Τραγουδίστριας της νίκης Σοφίας Βέμπο, ο οποίος συνεχώς μετέδιδε τις πληροφορίες του στον Τσαβαρή και αυτός με τη σειρά του, στους ελληνικούς ασυρμάτους(14) που βρίσκονταν στη Ρόδο.
Ο Αργυρόπουλος σχετικά σημειώνει: «…επίσης ο πράκτωρ Βέμπος, όστις επέστρεψε εις Ρόδον δια βραχύ χρονικό διάστημα, προτού μεταβή εις Αίγυπτο, μοι είπεν ότι θα ενημερώσει τον κ. Τσαβαρήν μεθ’ ου ευρίσκετο ήδη εις επαφήν επί όσων θα επληροφορείτο». Και ο Αργυρόπουλος επισημαίνει τα εξής φοβερά, τα οποία σήμερα με την πρόσβαση σε επίσημα αρχεία, ελληνικά και ξένα ειδικά αγγλικά-δίδουν πιστή απάντηση:
«…αμφότεροι οι ως άνω δύο πράκτορες-Βέμπος και Παραδείσης-δεν μοι εφάνησαν υπεράγαν αισιόδοξοι όσον αφορά την Ένωσιν. Ισχυρίζονται δηλαδή, ότι αρκετοί Άγγλοι αξιωματικοί, δημοσία μεν λέγουσιν ότι η Δωδεκάνησος θα γίνη ελληνική, εις κατ’ ιδίαν, όμως, συνομιλίας ότι θα την κρατήση η Αγγλία δια λόγους στρατιωτικής ασφαλείας. Μεταβιβάζω την ως άνω πληροφορίαν εκ καθήκοντος μη γνωρίζων την αξίαν αυτής καθότι δεν δύναμαι να την διασταυρώσω με πληροφορίας και εξ άλλων πηγών».
Ο Παραδείσης θα απασχολήσει τα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια τις αρχές Ασφαλείας, γιατί πίστεψε σε άλλα ιδανικά, για την πατρίδα, την ελευθερία, τον άνθρωπο. Προσχώρησε στο ΕΜΠΑ. Γράφουμε, άλλες εποχές, άλλα ήθη…
Με τους πρώτους μήνες του 1945 «βλέπουν» το φως(15), κατάλογοι Δωδεκανησίων που χάθηκαν στα Δεκεμβριανά, πολεμώντας για μια άλλη Ελλάδα ανεξαρτήτως θέσεως ή ιδεολογίας και για μια ελεύθερη Δωδεκάνησο. Στις 12 Φεβρουαρίου 1945 δημοσιεύεται κατάλογος Αιγυπτιωτών Δωδεκανησίων που σκοτώθηκαν στα Δεκεμβριανά και τραυματισθέντων στο Κίνημα.
Φονευθέντες: Λοχίας Βρόντος Γεώργιος του Νικήτα κλάσεως 1942 από την Κάλυμνο, σκοτώθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1944, δεκανέας Χαντζής Στέργιος του Ιωάννου, κλάσεως 1936 από την Κω, σκοτώθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1944, δεκανέας Χαντζής Γιαννίκος-Αντώνιος του Ξενοφώντα, κλάσεως 1939, από την Κω, σκοτώθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1944, δεκανέας Γαλαντζής Εμμανουήλ του Μηνά, κλάσεως 1936 από την Κάλυμνο, σκοτώθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1944, δεκανέας Μάρακας Αντώνιος του Γεωργίου, κλάσεως 1929, από την Κάλυμνο, σκοτώθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1944, στρατιώτης Πολυχρονιάδης Ιάκωβος του Πέτρου, κλάσεως 1938, από την Κάλυμνο, σκοτώθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1944. Τραυματισθέντες: Βραχνάς Αντώνιος του Σπυρίδωνος, κλάσεως 1939, από την Κω, Κούρος Ιωάννης του Γεωργίου, κλάσεως 1936, από την Κάλυμνο, Τακριός Ιωάννης του Πέτρου, από τη Λέρο, κλάσεως 1936, Δράκος Σκεύος του Νικολάου από την Κάλυμνο, κλάσεως 1936, Πικραμένος Συμεών του Σκεύου, κλάσεως 1944, από την Κάλυμνο, Κουλιανός Βασίλειος του Γεωργίου, κλάσεως 1945, από τη Λέρο Σαρρής
Νικόλαος του Αλεξίου από την Κω, Καλπούρογλου Εμμανουήλ του Αλεξάνδρου, από την Κω, κλάσεως 1943, Κουμεντούρος Μιχαήλ του Νικήτα από τους Λειψούς, κλάσεως 1944, Κωνσταντώνης Γεώργιος του Ιωάννη, από την Κω, κλάσεως 1933, Πεταλάς Χρήστος του Μιχαήλ, από την Κω, κλάσεως 1943, Δρόσος Στέργιος του Δημητρίου, από την Κω, κλάσεως 1936, Μαθιουδάκης Νικόλαος του Σταματίου, κλάσεως 1939, από τους Λειψούς(16). Υποδεκανείς: Χατζηπαυλής Αντώνιος του Εμμανουήλ, κλάσεως 1936 από την Κω, Καραντάνης Εμμανουήλ του Ιωάννη, από τη Λέρο, κλάσεως 1932. Στρατιώτες: Τρουμούχης Γεώργιος του Μιχαήλ, κλάσεως 1934, από την Κω, Βενούτσος Δημοσθένης του Δημητρίου από την Κω, κλάσεως 1934 και Καστελλοριζιός Γεώργιος του Βασιλείου κλάσεως 1935 από την Κω.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
