Σελίδες Ιστορίας: Υπόμνημα της Εκτελεστικής Δωδεκανησιακής Επιτροπής προς τον πρωθυπουργό Πέτρο Βούλγαρη

Rodiaki NewsRoom

Καρπάθιος ο τελευταίος που πέφτει μαχόμενος στον Ειρηνικό

Γράφει ο Κώστας ΤΣΑΛΑΧΟΥΡΗΣ

Ένας από τους τελευταίους Δωδεκανήσιους που χάθηκαν πολεμώντας στον Ειρηνικό ωκεανό είναι Καρπάθιος. Πρόκειται για τον Φραγκιό Ν. Σαΐτη από το χωριό Όθος της Καρπάθου, που έπεσε στο νησί Σαϊπάν των Βορείων Μαριαννών.
Η μάχη της Σαϊπάν που άρχισε στις 15 Ιουνίου 1944 και κατελήφθη από τους Αμερικανούς στις 9 Ιουλίου του ίδιου χρόνου, ήταν από τις σφοδρότερες που σημειώθηκαν στο θέατρο του Ειρηνικού. Σ’ αυτήν οι Αμερικανοί είχαν 3.426 νεκρούς και 10.364 τραυματίες, ενώ οι Ιάπωνες είχαν πάνω από 29.000 νεκρούς και 921 αιχμαλώτους.

Τις μέρες αυτές τις αξέχαστες, τις γιορτερές, τις αλησμόνητες, ναι, γιατί εμείς που τις ζήσαμε, έστω εξάχρονα παιδιά, τις θυμόμαστε πάντα, δεν ήταν δυνατόν να λείψει μια συνάντηση των Δωδεκανησίων με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας στην Αθήνα. Έτσι η Κεντρική Δωδεκανησιακή Επιτροπή επισκέφθηκε τον Πρωθυπουργό Πέτρο Βούλγαρη(1) του εξέθεσε τα προβλήματα που προέκυπταν μετά την απελευθέρωση των Νησιών και κατέθεσε υπόμνημα με όλα τα προβλήματα, που παρέλαβε ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Γεώργιος Λαμπρινόπουλος.

Το Εκτελεστικό Συμβούλιο της Κεντρικής Δωδεκανησιακής Επιτροπής(2) στο υπόμνημά του αναφέρεται στο Πολιτικό ζήτημα των νησιών, στην Παλιννόστηση, το Εκπαιδευτικό, το Εκκλησιαστικό, τη Σπογγαλιεία , το Αγροτικό, και το Εσωτερικό γενικά(3).

Οι Μπαλίλα στη Ρόδο. Τότε, τις ωραίες για τους φασίστες εποχές. Τώρα, 1945, όλα τελείωσαν. Πώς εξαφανίστηκαν τα πάντα, μόνο ένας Θεός το ξέρει!.

Αναφέρει μεταξύ άλλων διά το Πολιτικό ζήτημα: Εκ των διαφόρων γεγονότων τα οποία συνέβησαν εσχάτως και εξ επισήμων και ιδιωτικών πληροφοριών, τας οποίας η ημετέρα Επιτροπή κατώρθωσε να συλλέξη, συνάγεται το συμπέρασμα ότι, το Κράτος, ου μόνον προάγεται, αλλά δυστυχώς οπισθοδρομεί.
Ως τοιαύτα γεγονότα θεωρούμεν Β) την απαγόρευσιν της αποβιβάσεως εις την Ρόδον εις τα μέλη, της αποστολής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, τα οποία εν τούτοις δυνάμει διεθνών συνθηκών, απολαύουν πάσης προστασίας και συνδρομής κατά την εκτέλεσιν του έργου αυτών, λόγω της ιερότητος του σκοπού τον οποίον επιδιώκουν αι Οργανώσεις του Ερυθρού Σταυρού, παρέχεται πάσα διευκόλυνσις προς εκτέλεσιν του έργου των.
Ουδεμία επομένως δικαιολογία δύναται να υπάρξη διά το ως άνω αναφερόμενον μέτρον των εν Ρόδω Αγγλικών Αρχών Κατοχής,

Β) η απομάκρυνσις εκ της Δωδεκανήσου του Ιερού Λόχου, μοναδικού κατά την γνώμην μας, συνεκτικού δεσμού της Ελευθέρας Πατρίδος μετά των νήσων μας.
Τούτο δε παρά την επίσημον δήλωσιν του Μακαριωτάτου Αντιβασιλέως προς ημάς, ότι εις την Δωδεκάνησον υφίσταται Ελληνο-Βρετανική συγκατοχή, εκδηλουμένη διά της εκεί παρουσίας του Ιερού Λόχου, Ελληνικής στρατιωτικής μονάδος, κατά την ιδίαν δήλωσιν του Μακαριωτάτου. Η Αυτού Μακαριότης μας προσέθεσε τότε σχετικώς ότι εάν ποτε απομακρυνθή εκ Δωδεκανήσου Ιερός Λόχος, θα αντικατασταθή δι’ άλλης Ελληνικής στρατιωτικής μονάδος, όπερ δυστυχώς δεν συνέβη εις την προκειμένην περίπτωσιν.

Γερμανικό τανκς στο χώρο απέναντι από τη Νέα Αγορά

Γ) Συμπατριώται μας πλοίαρχοι και άλλοι ιδιώται αφιχθέντες ενταύθα εκ Δωδεκανήσου, μας εδήλωσαν ότι εις την Διοίκησιν των νήσων υπάρχουν ακόμη Ιταλοί υπάλληλοι. Συγκεκριμένως ο πλοίαρχος κ. Μπόνης, ο οποίος μετέφερε εις Ρόδον τον υπό του υπουργείου Γεωργίας χορηγηθέντα αραβόσιτον, προς σποράν, μας ανεκοίνωσεν ότι ο Ιταλός Διευθυντής του Τελωνείου Ρόδου του παρενέβαλε μυρίας δυσκολίας και επέμενε να μη επιτρέπη, την εκφόρτωσιν του εν λόγω αραβοσίτου, επιτευχθείσαν εν τέλει κατόπιν επεμβάσεως της Δημαρχίας Ρόδου, ήτις και παρέλαβεν αυτόν.

Τα ανωτέρω γεγονότα, και άλλα τα οποία θεωρούμεν περιττόν να αναφέρωμεν δια να μην απασχολήσωμεν επί μακρόν την ημετέραν Εξοχότητα, είναι ασφαλώς ασυμβίβαστα προς το χαρμόσυνον άγγελμα το οποίον η Α. Μ. ο Αντιβασιλεύς εκόμισεν εις Ρόδον. Πληροφορούμεθα κατόπιν τούτου ότι οι συμπατριώται μας κάτοικοι των νήσων, τελούν εν δεδικαιολογημένη εξεγέρσει, λόγω ιδίως της προκλητικότητος των εν Δωδεκανήσω Ιταλών.

Ζήτημα Παλιννοστήσεως: Εις φόβους επίσης μας εμβάλλει η αυστηρά απαγόρευσις της παλιννοστήσεως των εν τω εξωτερικώ συμπατριωτών μας, εξ ων οι πλείστοι τυγχάνουσιν εξόριστοι, πολιτικοί κατάδικοι και όμηροι, όπερ μέτρον ουδόλως δικαιολογείται, μετά την κατάπαυσιν των εχθροπραξιών εν Ευρώπη. Είναι απολύτως ανάγκη όπως καταβληθή προσπάθεια διά να επιτραπή η παλιννόστησις των Δωδεκανησίων υπό τον έλεγχον του Κράτους , διότι η Δωδεκάνησος έχει σχεδόν ερημωθεί κατοίκων. Δεν υπάρχουν εκεί αι αναγκαίαι χείρες διά την ανοικοδόμησιν των ερειπίων, την καλλιέργειαν της γης, την αποκατάστασιν των θαλασσίων συγκοινωνιών, την κίνησιν του εμπορίου και της ναυτιλίας ιδίως δε της σπογγαλιείας και την οικονομικήν εν γένει αναζωογόνησιν των νήσων.

Εκπαιδευτικό: Επιβάλλεται η άμεσος αποστολή καταλλήλων καθηγητών και διδασκάλων, ει δυνατόν Δωδεκανησίων, διά την εθνοπρεπή μόρφωσιν των Δωδεκανησίων Ελληνοπαίδων, οι οποίοι από του έτους 1937 και εντεύθεν εστερήθησαν των φώτων της εθνικής Παιδείας, λόγω του κλεισίματος των Ελληνικών Σχολείων της Δωδεκανήσου. Οι ως άνω εκπαιδευτικοί λειτουργοί θα αναλάβουν επίσης το έργον της μετεκπαιδεύσεως των εν ταις νήσοις διδασκάλων. Προς τον σκοπόν αυτόν επιβάλλεται και η οικονομική ενίσχυσις των Κοινοτήτων, διά την καταβολήν της μισθοδοσίας των εκπαιδευτικών λειτουργών και την εν γένει αντιμετώπισιν των άλλων σχολικών δαπανών.

Από τη Σύμη στην Τήλο-εντυπώσεις του ιστορικού Γεωργίου Ρούσσου. Στη φωτό ο Τηλιακός πατριώτης Νικόλαος Παπαδόπουλος, που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς γιατί μάζευε χόρτα για να χορτάσει την πείνα του!

Ακολουθεί το Εκκλησιαστικό ζήτημα, αλλά δεν είναι του παρόντος.
Σπογγαλιεία: Επί του προκειμένου ζητήματος ενδείκνυται η ταχεία ίδρυσις συνεταιρισμών κατά τας υποδείξεις της ΟΥΝΝΡΑ. Επιβάλλεται επίσης η ενίσχυσις της μικράς σπογγαλιείας υπό της Αγροτικής Τραπέζης.
Αγροτικό: Ενίσχυσις της καλλιεργείας και διοργάνωσις αυτής επί επιστημονικών βάσεων διά της αποστολής ειδικών γεωπόνων, γεωργικών εργαλείων αροτριώντων κτηνών κ.λπ.

Εσωτερικό γενικώς: Συντήρησις οδών, γεφυρών, υδραυλικών και λιμενικών εγκαταστάσεων, δημοσίων κτηρίων, οργάνωσις Ιαματικών Λουτρών, Μεταλλείων , Τουρισμού και άλλων παραγωγικών πόρων των νήσων. Αποστολή ειδικών προς τούτο τεχνικών υπαλλήλων προς παραλαβήν και μελέτην των σχετικών αρχείων, επί τω τέλει ίνα αι αρμόδιοι κρατικαί υπηρεσίαι κατατοπισθώσι από τούδε από απόψεως πολεοδομικής, νομοτεχνικής, τοπογραφικής κ.λπ.
Στις παραπάνω 637 λέξεις ακτινογραφόντες τες, γράφεται η πραγματική εικόνα της πιο σκληρής, στυγνής αλλά και τυραννικής κατοχής που γνώρισε αυτός ο τόπος.

Και μάλιστα η κατοχή αυτή είχε επικεφαλής ανθρώπους πολιτισμένους.
Πέτυχαν, όμως, να τα πάρουν όλα, εκτός από την καρδιά του απλού πολίτη. Και έχασαν το παιχνίδι.
Πέτυχαν να φτιάξουν σε κάθε χωριό σε κάθε γειτονιά της πόλεως Αστυνομικούς Σταθμούς, για τον έλεγχο των πάντων, έφτιαξαν έργα υποδομής για τους δικούς του εποίκους.

Το φασισταριό σε πλήρη απαρτία…

Οι υπογραφές αυτών που υπέγραψαν το υπόμνημα προς τον πρωθυπουργό Βούλγαρη

Για τους ντόπιους τίποτε. Έπρεπε όλοι να φύγουν από τα χωράφια τους, από τις σοδειές τους και να γίνουν εργάτες με 5 λιρέτες την ημέρα, ενώ ο ανειδίκευτος Ιταλός εργάτης πληρωνόταν με 30-35 λιρέτες ημερησίως και είχε και άλλα οφέλη.
Ήθελαν επίσης στρατίνους-από εδώ μέχρι εκεί ο δρόμος είναι δικός σου κόψε το λαιμό σου τα πάντα να είναι στην εντέλεια, με εκβιασμούς για να είναι το «μάτι» τους…Και τόσα άλλα που κατά καιρούς είδαν το φως από επίσημα αρχεία ελληνικά, ιταλικά και άλλα αρχεία, από τις φιλόξενες στήλες της εφημερίδας «Η Ροδιακή».