Σελίδες Ιστορίας: Πώς έφυγαν από τη Ρόδο, περιγραφή των πιάτων της Λίνδου και πότε διαλύθηκε το εργοστάσιο κεραμοποιίας
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 1971 ΦΟΡΕΣ
Άλλες επιγραφές κινούν το ενδιαφέρον των ερευνητών
Γράφει ο Κώστας Τσαλαχούρης
Είναι ντοκουμέντο. Το 1883, το Μουσείο Cluny κυκλοφορεί τον ετήσιο κατάλογό του με τίτλο “MUSÉE des Thermes et del’ Hotel de CLUNY”, με όλα τα αντικείμενα που εκθέτει για τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, και αφιερώνει από τις 692 σελίδες, 15 (σελίδες 178-193) για την κεραμουργία της Λίνδου.
Ο συντάκτης του όλου έργου Edmond Du Sommerard(1), πρώτος επιμελητής του Μουσείου, γράφει ένα εκπληκτικό κείμενο, που με λίγα λόγια, γίνεται αντιληπτό ότι η ιστορία αυτού του τόπου, της Ρόδου, με κάθε λεπτομέρεια, δεν έχει γραφτεί ακόμη.
Εκτός από την ιστορία της περιοχής, από το ακρωτήριο της Κατταβιάς, το κάστρο του Αρχαγγέλου, τον Αρταμίτη, τον Κολοσσό της Ρόδου και τις θεωρίες ότι πιθανόν να ήταν στημένος στην ανατολική ακτή κοντά στην άκρη της Λίνδου- βλέπε Rottiers, τους Μεγάλους Μαγίστρους- δύο Μαγίστρων οι τάφοι του Jacques de Milly (1454-1461) 37ου, και Jean-Baptiste des Ursins (1467-1476) 39ου, βρίσκονται στο Hotel de Cluny-, και, και... τα πολλά οικόσημα του Μεγάλου Μαγίστρου Πιέρ ντ’ Αμπυσσόν στη Λίνδο-υπήρχαν σε όλους τους κίονες της ακρόπολης, τη σύλληψη των Περσών εργατών κεραμουργών και τη μεταφορά τους στη Λίνδο.
ΕΠΙΛΟΓΗ Η ΛΙΝΔΟΣ
To πλοίο που τους μετέφερε ήταν τύπου Caraque, παλιό ιστιοφόρο. Επέλεξαν τη Λίνδο για να δημιουργήσουν το εργοστάσιο που η λειτουργία του διήρκεσε μέχρι τα μέσα του 1750, γιατί υπήρχε άμμος, ιδιαίτερης φύσης, για την κατασκευή ενός όμορφου διαφανούς σμάλτου(2).
Έτσι αυτό το γεγονός, επιβεβαιώνεται, απολύτως, από τα όσα συνέβησαν, και έτσι εξηγείται πώς από τον δέκατο μέχρι το δέκατο έκτο αιώνα, σε ένα μικρό νησί, όπως η Ρόδος με λατινικό περιβάλλον και κυριαρχία, βλέπουμε ξαφνικά τη γέννηση και την ευημερία μιας βιομηχανίας ξένης προς την περιοχή ή μάλλον χώρας, περσικής προελεύσεως, με πρωτοφανή εξέλιξη(3). Στο σημείο αυτό θα κάνουμε μια μικρή παρένθεση για να σημειώσουμε ότι ο Edmond Du Sommerard γράφει ότι «καταφέραμε πρόσφατα να συλλέξουμε τον τάφο του Dieudonné de Gozon…».
Πρόκειται για τον ιππότη που σκότωσε τον Δράκο της Ρόδου, μετέπειτα 27ο Μεγάλο Μάγιστρο.
Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΗΛΙΝΩΝ
Τα πρώτα πήλινα σκεύη μεταφέρθηκαν από τη Ρόδο το 1852 και ταξινομήθηκαν λανθασμένα ως περσικά. Τα λινδιακά πιάτα δανείζονται από την ανατολίτικη χλωρίδα, τα φυτά, τα περσικά λουλούδια από τα ζώα κατά προτίμηση το λιοντάρι, την αντιλόπη, στα θέματα με φιγούρες, οι χαρακτήρες πάντα είναι ντυμένοι με μακρύ φόρεμα, φορώντας τουρμπάνι…
…Η γενιά των εξόριστων τεχνιτών σταδιακά εξαφανίζεται, η παράδοση, όμως, εξακολουθεί να επιβιώνει για κάποιο χρονικό διάστημα, και στη συνέχεια αντικαθίσταται οριστικά από ένα νέο σύστημα διακόσμησης. Το λατινικό στοιχείο αναλαμβάνει το έργο και οι νέοι τεχνίτες Λινδιακοί και Ροδίτες, βρίσκουν άλλα μοτίβα τα οποία αντλούν από τις αναμνήσεις τους ή εμπνέονται από υφάσματα και χαλιά από τη Γαλλία και την Ιταλία, που διακοσμούν τις κατοικίες των αξιωματούχων του Τάγματος.
LINDIAKI
Στα τέλη του 15ου αιώνα γίνεται μεγάλη εξαγωγή των προϊόντων του εργοστασίου και όλα αυτά τα βρίσκουμε στη Βάρνα της Βουλγαρίας, και σε όλες τις ακτές της Μικράς Ασίας, όπου και την εποχή που γράφονται οι γραμμές αυτές από τον Edmond Du Sommerard, δηλαδή το 1883, ονομάζονται Lindiaki.
Η λαμπρή αυτή βιομηχανία εξαφανίστηκε το 1523 με την αναχώρηση των Ιπποτών στην Κρήτη και μετά στη Μάλτα, και την κατάκτηση της Ρόδου από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή.
Το εργοστάσιο τελικά έγινε βιοτεχνία κοινή κεραμικής, παρήγαγε μόνο βάζα και άλλα σκεύη από τερρακότα, αγωγούς για νερό και κεφαλές σωλήνων· εγκαταλείφθηκε οριστικά στα μέσα του 1700, δεν υπάρχει κανένα ίχνος του και μόνο ορισμένα αχνά σημάδια δείχνουν το σημείο όπου βρισκόταν.
Ο Edmond Du Sommerard σημειώνει ότι η ροδίτικη συλλογή(4) του Hôtel de Cluny ανέρχεται σε πεντακόσια τριάντα δύο κομμάτια, συμπεριλαμβανομένου ενός συγκεκριμένου αριθμού ενισχυμένου με χρυσό(5). Αυτά έφτασαν από τη Λίνδο και τη Ρόδο το 1865 και μετά, μέχρι το 1878(6)…
Η ΕΚΘΕΣΗ
…Η έκθεση αρχίζει με τους αριθμούς 2143 έως 2160 με πιάτα με ανθρώπινες φιγούρες τα οποία αναλύει με κάθε λεπτομέρεια, 2161-2188 πιάτα διακοσμημένα με ζωικά θέματα-το ίδιο καθένα με κάθε λεπτομέρεια, 2189-2206 πιάτα με θαλασσινή διακόσμηση, με πλοία, βάρκες, γαλέρες, 2207-2225 πιάτα με διακοσμήσεις σε περσικό χαρακτήρα, 2226-2312 πιάτα διακοσμημένα με χρωματιστά μενταγιόν σε περσικό χαρακτήρα, 2313-2328 πιάτα και δίσκοι με φόντο écailles(7), 2329-2368 πήλινα σκεύη και καλάθια, πιάτα με τη μορφή καλαθιών ή δίσκων-σαράντα τον αριθμό, 2369-2387 πιάτα με χρυσές ανταύγειες, διακοσμημένα με ανθοδέσμες, λουλούδια, φύλλωμα σε χρώμα σε λευκό φόντο με περίγραμμα διακοσμημένο με στριμμένα σχέδια-με όλες τις λεπτομέρειες το κάθε αντικείμενο, 2388-2441 πιάτα με λευκό φόντο με άκρες σαντουρνέ διακοσμημένα με χρωματιστά λουλούδια, ανθοδέσμες με περίγραμμα μπλε κορμού, άλλα πιάτα διακοσμημένα με χρωματιστά λουλούδια, ανθοδέσμες ανεμώνων, τουλίπες, υάκινθους, τριαντάφυλλα, γαρίφαλα κ.ά.-υπάρχουν πενήντα τέσσερα κομμάτια, 2442-2568 πιάτα με μπουκέτα σε λευκό φόντο με μπλε και πράσινους κορμούς κ.ά.
Τα πέντε πρώτα προέρχονται από τη συλλογή του Sechan, ο οποίος τα απέκτησε στη Ρόδο, τα επόμενα δύο είναι της Συλλογής. Τα υπόλοιπα ήλθαν κατευθείαν από τη Ρόδο, όπου φυλάσσονταν. Είναι εκατόν είκοσι επτά τον αριθμό και 2569-2625 πιάτα με ανθοδέσμες, γαρίφαλα της Ινδίας, ανεμώνες κ.ά., 2626-2674 βάζα, υδρίες, κούπες-κύπελλα, κατσαρόλες πλάκες κ.ά. Όλα τα αντικείμενα διαφέρουν μεταξύ τους. Να σημειώσουμε, επίσης, ότι η περιγραφή, με κάθε λεπτομέρεια, των πιάτων και των σκευών καλύπτουν ένδεκα σελίδες του βιβλίου από 182 μέχρι 193.
ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ
Από τα μέσα του 18ου αιώνα κάθε σπιθαμή γης της νήσου Ρόδου είναι πλέον γνωστή στους ερευνητές που μελετούν τα πάντα. Ειδικά τις επιγραφές που βρίσκονται διασκορπισμένες παντού, όχι μόνο στα «αρχαία», όπως λέγονταν τα μέρη όπου ήταν μαζεμένα τα μάρμαρα, τα αγάλματα, οι κίονες και ό,τι θύμιζε αρχαίες εποχές.
Στη συλλογή των επιγραφών, εργάστηκαν πάρα πολλοί ξένοι και ειδικά Γάλλοι που οι περισσότεροι ως μέλη της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, κυριολεκτικά, «αλώνιζαν» τη μικρή Ελλάδα και τις τουρκοκρατούμενες ελληνικές περιοχές και κατέγραφαν ή συνέλλεγαν, αν μπορούσαν, το καθετί. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Joseph-Jules Martha που γεννήθηκε στο Στρασβούργο στις 8 Ιανουαρίου 1853, ο οποίος τις χρονιές 1876-1879 αποτελεί μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών.
Από πολύ νεαρή ηλικία γίνεται γνωστός ως λόγιος και αρχαιολόγος, διδάσκει ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες στις Σχολές του Μονπελιέ, της Ντιζόν, των Παρισίων και της Λυών, αντικαθιστά τον πατέρα του στην προεδρία της Λατινικής, στη Σορβόννη, και γίνεται πλέον διάσημος, δημοσιεύοντας το Εγχειρίδιο της Eτρουσκικής και Ρωμαϊκής Αρχαιολογίας... Πρέπει να σημειωθεί ότι στη Σορβόννη δίδασκε από το 1895 μέχρι το 1923. Πέθανε στο Παρίσι στις 7 Απριλίου 1932.
ΣΕΙΣΜΟΙ 7 ΡΙΧΤΕΡ
Στη Ρόδο μελέτησε και κατέγραψε επιγραφές που υπέστησαν μεγάλες φθορές από τους σεισμούς της εποχής. Επίσης πρέπει να σημειώσουμε, τις χρονιές 1874 μέχρι 1876 η περιοχή από τη Σάμο μέχρι τη Ρόδο μας δίδουν πολλούς σεισμούς 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ· είχαν προηγηθεί οι καταστρεπτικοί των προηγούμενων δύο δεκαετιών και ο νεαρός Ζύλ, ίσως από αυτά τα γεγονότα, βρίσκει πρόσφορο έδαφος για καταγραφή και μελέτη.
ΑΥΡΙΟ: Νέο κείμενο
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ο Edmond Du Sommerard γεννήθηκε στο Παρίσι στις 27.4.1817 και πέθανε στη γαλλική πρωτεύουσα στις 6.2.1885, ζωγράφος, λιθογράφος. Γενικός επιμελητής των εκθέσεων του Μουσείου από το 1871 μέχρι το 1878.
2. Ils choisirent Lindos, parce que dans cette localité on trouvait un sable d'une nature particulière, propre à la fabrication d’un bel email transparent.
3. Μετά από αυτά, αναθεωρούμε αυτά που γράψαμε κατά καιρούς ότι επειδή δεν υπήρξαν-δεν διασώθηκαν- φούρνοι, τσιμινιέρες, δεν είχαμε εργαστήρια του είδους στη Λίνδο.
4. Έτσι τη γράφει.
5. Εμείς τα μετρήσαμε 541.
6. Ακολούθως αναφέρει πώς είναι τοποθετημένα και με πιο τρόπο, τα αντικείμενα στην έκθεση.
7. Πολλές ονομασίες.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
