Σελίδες Ιστορίας: Η οδός Ιπποτών όπως την είδε και την περιγράφει ο Charles Cottu και ο ναός του Αγίου Ιωάννη
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 1454 ΦΟΡΕΣ
Η Δίκη του προδότη, το ανοιχτό φέρετρο-Σκηνές ασύλληπτες
Επιμέλεια και γράφει ο Κώστας Τσαλαχούρης
Είναι ντοκουμέντο. Ο Κοττύ συνεχίζει την περιγραφή του για τη Ρόδο.
Έτσι περπατά την οδό Ιπποτών: «Η οδός των Ιπποτών είναι ανηφορική, έρημη και γεμάτη από χορτάρι και γλιστερές πέτρες. Τα βήματά μας αντηχούσαν μακριά, όπως πάνω στις πλάκες ενός υπογείου.
Εδώ κι εκεί ανοίγει μια μικρή πέτρινη καμάρα, που χρησιμεύει για είσοδο σε έναν άλλο δρόμο, σκοτεινό, στενό και βαθύ, που βλέπει κανείς να ελίσσεται μέσα στο σκοτάδι, με τις λαξευμένες εισόδους του και τους θυρεούς του. Κανένας θόρυβος δεν ακουγόταν.
ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΦΡΟΥΡΙΑ
Μερικά κιγκλιδόφρακτα παράθυρα ήταν στολισμένα με λουλούδια. Ο θόρυβος της φωνής μας, των εκπλήξεών μας, έκανε να ξεπροβάλλουν κεφάλια γυναικών ή παιδιών. Χεράκια παραμέριζαν με προφύλαξη τα φυτά που μπλέκονταν στα κάγκελα.
Τα πιο νεαρά κορίτσια, στη θέα των ξένων στολών, στέκονταν προς στιγμή έκπληκτα, με το στόμα ορθάνοιχτο, δείχνοντας τα μεγάλα γοητευτικά μάτια τους και τα μαύρα μαλλιά τους, φορτωμένα με χρυσά φλουριά.
Έπειτα, καθώς συναντούσαν μια τολμηρή ματιά μας, κρύβονταν μέσα στα φυλλώματα σαν πουλιά. Οι ηλικιωμένες γυναίκες ξανάβαζαν το φερετζέ στο πρόσωπο. Τούρκοι, τωρινοί ιδιοκτήτες αυτών των γαλλικών αρχοντικών, άφηναν ήρεμα τις γρίλιες να πέφτουν, αφού είχαν αναγνωρίσει την αιτία του θορύβου, που αναστάτωνε την αιώνια ησυχία αυτού του μοναστικού περιβόλου.
Αυτές οι κατοικίες μοιάζουν με φρούρια. Όλα είναι σκοτεινά και τετράγωνα από τη βάση ως τη στέγη. Πυργίσκοι, σύμβολο υψηλής αριστοκρατίας, ανάμεσα σ’ αυτόν τον λαό αριστοκρατών, υψώνονται στις γωνιές κάθε σπιτιού. Πολεμίστρες προστατεύουν τις εισόδους και μεσαιωνικές επάλξεις, ανοίγονται κάτω από τις ταράτσες.
Όταν έριχνα τη ματιά μου στο εσωτερικό, έβλεπα μια αυλή υγρή, στρωμένη σκόρπια με μεγάλες πλάκες, όπου ανάμεσά τους το χορτάρι φύτρωνε παχύ και ίσιο, σαν να μην το ’χε πατήσει κανείς από χρόνια, ίσως απ’ τον θάνατο ή τη φυγή του ιδιοκτήτη.
ΟΙΚΟΣ RIEUX
Μια απ’ αυτές τις αυλές, μου έκανε εντύπωση. Είχαμε σταματήσει να παρατηρήσουμε ένα γαλλικό θυρεό, κιτρινισμένο απ’ τους αιώνες, όπως όλα τα μάρμαρα αυτού του τόπου των όμορφων ερειπίων. Τα οικόσημα ήταν από σμάλτο με δέκα χρυσά διακοσμητική νομίσματα.
Το αγέρωχο έμβλημα του Οίκου των Rieux, «οι Rieux σε κάθε αγώνα», ήταν γραμμένο γύρω απ’ την ασπίδα. Από κάτω, ήταν η είσοδος διακοσμημένη με αραβουργήματα σμιλεμένα σε γρανίτη. Έσπρωξα τα ξύλα της πόρτας, που υποχώρησαν. Αμέσως, ένας παγωμένος αέρας φύσηξε στο πρόσωπό μου.
Τρύπωσα στην αυλή, που την είσοδό της έφραζε μια γέρικη συκιά.
Βελούδινα βρύα στόλιζαν τους τοίχους, παράθυρα χωρίς παραθυρόφυλλα ανοίγουν εδώ κι εκεί, παντού πάνω από τις καμάρες έλαμπε ο θυρεός. Στη συνέχεια μπήκα σε μια απέραντη αίθουσα, όπου ο ήλιος εισχωρούσε από τις χαραμάδες.
ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΗΣ ΙΠΠΟΤΩΝ
Μόρια σκόνης στροβιλίζονταν στις ακτίνες που και μακρόβια φυτά σκαρφάλωναν κατά μήκος των ανάγλυφων δοκών. Κανένα ίχνος δεν πρόδιδε το πέρασμα του ανθρώπου, και αυτό το οίκημα, άλλοτε σεμνός τόπος διαμονής, κάτω από ένα αυστηρό αφέντη ή ίσως καταφύγιο απολαύσεων, κάτω από ένα ιδιοκτήτη επιεικέστερο, ήταν σιωπηλό σαν τάφος. Μόνο ο θυρεός έμοιαζε να ζει και να περιμένει, Έτσι είναι το εσωτερικό των περισσοτέρων σπιτιών της οδού Ιπποτών.
Οι προσόψεις, καλά διατηρημένες, έχουν όλες τα οικόσημά τους, ανάμεσα στα οποία αναγνώρισα το θυρεό των Beaumanoir από σμάλτο με ένδεκα ασημένια διακοσμητικά μοτίβα με την επιγραφή: «Αγαπώ όποιον μ’ αγαπά», κι έναν άλλο πιο χαριτωμένο ακόμα «τι θα ‘κανα γι’ αυτήν», όπου αργότερα έμαθα ότι αυτό ήταν το έμβλημα των Salvaingen Dauphimé.
Βγαίνοντας απ’ αυτά τα ερείπια, βρέθηκα ξαφνικά πρόσωπο με πρόσωπο με ένα δερβίση. Φορούσε μια γκρι κελεμπία, τα πόδια γυμνά έσερναν κάτι βρώμικες παντόφλες και το κεφάλι του, χανόταν μέσα σε ένα καπέλο σε σχήμα πυραμίδας.
Στα χέρια έπαιζε ένα κομπολόι με κόκκινες χάντρες, που τις έκανε να γλιστρούν μέσα στα δάκτυλά του για να περνά την ώρα του κι όχι για να προσεύχεται όπως κάνουν οι χριστιανοί.
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Απομακρύνθηκε χωρίς να με δει, σαν μεθυσμένος ξαναβρήκα τους συντρόφους μου στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη που είναι κατώτερη σε ομορφιά και πλούτο απ’ αυτήν της Μάλτας. Εν τούτοις, αυτό το φτωχό χτίσμα, χωρίς γλυπτά, χωρίς τάφους που μιλούν για τη δόξα του παρελθόντος, δημιουργεί στη ψυχή, μιαν εντύπωση πιο ζωντανή, από την επιβλητική βασιλική, βεβηλωμένη κι αυτή από τον κατακτητή.
Όταν οι ιππότες, εγκατεστημένοι στη Μάλτα, απέκρουσαν την τελευταία απόπειρα του μίσους των Τούρκων, έφεραν από την Ιταλία ζωγράφους και αρχιτέκτονες για να χτίσουν μια μεγαλόπρεπη εκκλησία. Δεν είχαν πια τίποτα να φοβηθούν κι ο χρόνος δούλευε γι’ αυτούς.
ΜΕ ΤΟ ΜΥΣΤΡΙ
Στη Ρόδο, όπως οι Εβραίοι μετά τη δουλειά, οι καλόγεροι πήραν το μυστρί από το ένα χέρι και τη ρομφαία από το άλλο. Αλλά η μέρα της ανάπαυσης, όπου ο ναός θα υψωνόταν στον Κύριο, δεν ήρτε ποτέ για τους Αδελφούς του Ελέους. Έπρεπε πάντοτε να τρέχουν στα τείχη. Έτσι δεν μπόρεσαν να υψώσουν παρά ένα χτίσμα, περίπου, όμοιο σε σχήμα και αρχιτεκτονική με τις δικές τους κατοικίες.
Εξωτερικά τίποτα δεν το ξεχωρίζει, παρά μόνο μια φαρδιά και ψηλή πρόσοψη με ένα μεγάλο παράθυρο, όπου μπαίνει ο άνεμος, τις νύχτες του χειμώνα, Το εσωτερικό είναι άδειο. Η εκκλησία φαίνεται εγκαταλειμμένη ακόμα και από τους Τούρκους.
Στον ήχο των βημάτων μας, μπλε περιστέρια πέταξαν μέσα από τα σπασμένα παράθυρα. Μερικοί στίχοι από το Κοράνι σέρνονται στους τοίχους και ο άμβωνας του μουφτή υψώνεται ανάμεσα στις απλωμένες ψάθες μέσα στον κυρίως ναό, όπου οι πιστοί γονατίζουν στραμμένοι στην Ανατολή.
ΘΑΜΜΕΝΑ ΠΛΟΥΤΗ
Οι πέτρες στο πάτωμα φαίνεται να έχουν βγει. Ίσως, οι μουσουλμάνοι αναζήτησαν εκεί, τα πλούτη που νόμιζαν θαμμένα, με τα πτώματα των ιπποτών.
Πάντοτε οι Τούρκοι πίστευαν ότι οι τάφοι των Χριστιανών μοναχών, έκρυβαν μέσα τους θησαυρούς, που προέρχονταν από τη μαγεία.
Τα παραμύθια τους, που τόσο πιστά διηγούνται ακόμη τα ήθη αυτού του ευκολόπιστου σαν μικρό παιδί λαού, λένε συνεχώς για μεγάλους σωρούς από χρυσάφι και πολύτιμες πέτρες θαμμένα από μάγισσες, μέσα σε τάφους, που τους φύλαγαν αποκρουστικά πνεύματα.
Οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη, όπως οι αδελφοί τους του Ναού του Σολομώντος, με το να εμφανίζονται στους άπιστους, πότε με το δόρυ, ιππότες χωρίς έλεος, και πότε με τα ρούχα του ιερέα, θα γεννούσαν στο μυαλό των Σαρακηνών μια περιέργεια δεισιδαίμονα και την ιδέα της απόκρυφης δύναμης που αποδίδει κανείς στα κακά πνεύματα.
Έτσι, όχι μόνο στη Ρόδο, αλλά πολύ πριν στην Ιερουσαλήμ, οι Άραβες, νικητές, έσκαψαν τους τάφους των ιπποτών του τάγματος του Ναού του Σολομώντος και των Αδελφών του Ελέους και σκόρπισαν τις στάχτες τους στον αέρα.
ΑΝΟΙΧΤΟ ΦΕΡΕΤΡΟ
Τις 30 Οκτωβρίου του 1522, ενώ διαρκούσε η πολιορκία, δύο μήνες πριν από την πτώση της πόλης, στο διάστημα μιας απ’ αυτές τις παύσεις που οι Τούρκοι εξουθενωμένοι παραχωρούσαν στους Χριστιανούς, μια φοβερή σκηνή εκτυλίχτηκε σ’ αυτόν εδώ το χώρο, τον τόσο έρημο σήμερα. Οι κολόνες και οι τοίχοι ήταν στρωμένοι με μαύρα πανιά.
Ο Μέγας Μάγιστρος, πληγωμένος, ήταν καθισμένος στο θρόνο του. Οι υψηλοί αξιωματούχοι του τάγματος στέκονταν γύρω από τον Villiers del’Ile-Adam. Όλοι ήταν όρθιοι με το ξίφος στο χέρι, στα στασίδια που έφεραν πάνω στον θυρεό και τη σημαία τους. Πολλά άδεια στασίδια υποδήλωναν τον αριθμό των ιπποτών που σκοτώθηκαν πάνω στα τείχη. Ένα μαύρο σεντόνι κάλυπτε το στασίδι που έφερε τις επιγραφές της μεγάλης αρχιγραμματείας του Τάγματος.
Ο θυρεός του ιππότη που είχε το δικαίωμα να καθίσει σ’ αυτήν την έδρα, ήταν αναποδογυρισμένος, σαν σύμβολο ατίμωσης και η σημαία του σερνόταν στο πάτωμα. Όλοι οι μοναχοί, οι περισσότεροι τραυματισμένοι, σπρώχνονταν κάτω από το νάρθηκα, με το βλέμμα στραμμένο στην αχνή φιγούρα ενός ιππότη γονατιστού, δίπλα σε ένα ανοικτό φέρετρο. Αυτός ο ιππότης, φορώντας την πανοπλία του είχε το κεφάλι ξυρισμένο και τα χέρια δεμένα στην πλάτη.
ΑΥΡΙΟ: Η συνέχεια
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
