«Δεν ξεχώριζες χιόνι, δεν ξεχώριζες βουνό. Είχε κάνει ήδη πάγο και μου γλίστρησε τ’ αυτοκίνητο...»!

Rodiaki NewsRoom

Η μάχη με τα χιόνια στα χωριά του Ατταβύρου από τον Παναγιώτη Παπαντωνίου και τα λιοντάρια που ρίχνονται στον αγώνα κάθε φορά

Συνέντευξη στη Ροδούλα Λουλουδάκη

Όταν υπάρχουν τα θηρία αυτά, που ρίχνονται το καλοκαίρι στις πυρκαγιές, τον χειμώνα στις πλημμύρες και τώρα και στα χιόνια… Όταν σκέφτεσαι το παράδειγμά τους, τότε λες «τι κάνω εγώ τελικά για να είμαι χρήσιμος, για να λέγομαι πολίτης που δεν έχει μόνο δικαιώματα»!

Τα λιοντάρια μας στον Δήμο και στην Περιφέρεια, εκτός ωραρίου και χωρίς να σκεφτούν τον κίνδυνο, οι ιδιώτες που ρίχτηκαν με τα μηχανήματά τους στη μάχη, οι εθελοντές που έδωσαν κι αυτή τη φορά το «παρών», όλοι αυτοί μαζί και ταυτοχρόνως κάποια στιγμή πρέπει να τύχουν μιας προβολής και μιας αναγνώρισης. Περιφέρεια και Δήμος Ρόδου δούλεψαν σαν καλολαδωμένα γρανάζια, ο συντονισμός άψογος, αλλά οι ήρωες σήμερα είναι κάποιοι σαν τον Παναγιώτη Παπαντωνίου από τα Λάερμα που ζορίστηκα να τον πείσω να μιλήσει για όσα έζησε τρεις μέρες και τρεις νύχτες πάνω στο γκρέιντερ, ανοίγοντας τους δρόμους στα χωριά του Ατταβύρου.

«Δεν έχω φωτογραφίες μου, μην ψάχνεις στο Facebook, δεν ανεβάζω τίποτα…», μου λέει στο τέλος. Ευτυχώς! Γιατί, όπως είχε πει κι η Μαλβίνα Κάραλη, «υποπτεύομαι βαθύτατα αυτούς που διαφημίζουν την ευτυχία τους…». Πόσο μπροστά! Πού να ‘βλεπε τι κάνουμε σήμερα εμείς!

«Το απόγευμα της Δευτέρας, πήγα να μείνω στο χωριό μου τα Λάερμα γιατί ήμασταν σε επιφυλακή, μου λέει. Είχε ξεκινήσει το χιονόνερο, έπεφτε πολλή βροχή στα Λάερμα και στον Έμπωνα. Στις έξι παρά το απόγευμα χτύπησε το τηλέφωνό μου. Ήταν ο Νεκτάριος Φλοσκάκης, ο αντιδήμαρχος και υπεύθυνος Πολιτικής Προστασίας του Δήμου. Μου λέει: «Παναγιώτη, έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Ρίχνει πολύ χιόνι, αν μπορείς, έλα»!

Τι εννοούσε ο Φλοσκάκης με το «αν μπορείς»;
Το «αν μπορείς» το είπε γιατί ήταν δύσκολη η οδήγηση χωρίς αλυσίδες με τα αυτοκίνητα που είχε φροντίσει να μας δώσει η Πολιτική Προστασία για να είμαστε σε ετοιμότητα. Έπρεπε όπου κι αν βρισκόμασταν να πάμε να πάρουμε τα μηχανήματα από τον Έμπωνα, κι εγώ συγκεκριμένα να πάρω το γκρέιντερ για να ξεκινήσω τον αποχιονισμό.

Πώς ήταν οι συνθήκες στον δρόμο;
Δύσκολες, πολύ δύσκολες. Είχε σφοδρή χιονόπτωση και ήδη η διαδρομή μεταξύ Έμπωνα και Αγιο Ισίδωρο είχε 30 πόντους χιόνι. Το αυτοκίνητο, ένα 4Χ4 του Δήμου, γλιστρούσε στο χιόνι.

Είχες κι ένα μικρό ατύχημα, μου είπαν, εκείνη την ώρα κι ας μην θέλεις να τα λες εσύ. Μου το είπε ο Αντώνης Μανωλάγκας, το άλλο σου μισό στις επιχειρήσεις, που μια μικροεπέμβαση τον κράτησε στο σπίτι αυτές τις μέρες κι αισθάνεται σαν το θηρίο στο κλουβί!

Είχα ένα μικρό ατύχημα, γλίστρησε τ’ αυτοκίνητο. Εκείνη την ώρα που είχε πέσει και το σκοτάδι δεν ξεχώριζες χιόνι, δεν ξεχώριζες βουνό. Είχε κάνει ήδη πάγο γιατί είχε βρέξει πριν και το χιόνι είχε σκεπάσει το νερό. Με 20 χιλιόμετρα, πήγαινα. Το καλό είναι ότι τη στιγμή του ατυχήματος βρισκόμουν κοντά στο μοναστήρι του Αρταμίτη κι αισθάνομαι ότι με βοήθησε. Και το άλλο που σκεφτόμουν ήταν ότι πρέπει να συνεχίσω γιατί εμένα, άλλο που εργάζομαι στον Δήμο, στην πραγματικότητα δεν με πληρώνει ο Δήμος, δεν με πληρώνει η Περιφέρεια, με πληρώνει ο κόσμος, και γι ‘ αυτό κάνω το καλύτερο που μπορώ. Φοβήθηκα εκείνη την ώρα, αλλά με νοιαζόταν συνέχεια ο Φλοσκάκης και ο προϊστάμενος ο Κυριαζής Μισοδουλάκης. Άσ’ το, τι να σου πω, μόνος στην ερημιά. Άσ’ το, μην το ψάχνεις. Μία ώρα έκανα. Φτάνω Έμπωνα να πάρω το γκρέιντερ, αλλά εγώ, ο Κυριαζής και ο Σταμάτης Παπασταματάκης με το jcb δυσκολευτήκαμε να βγάλουμε τα μηχανήματα από το πάρκινγκ γιατί γλιστρούσαν. Ήδη η Περιφέρεια είχε ρίξει έξω ιδιώτες, ο Γιώργος Ζαμπελάκης επιχειρούσε.

Ετσι, τρία μηχανήματα σε απόσταση ενός χιλιομέτρου το ένα από το άλλο, εγώ με το γκρέιντερ κι ο Παπασταματάκης και ο Ζαμπελάκης με τα jcb καθαρίζαμε προς Σάλακο και δεν προλαβαίναμε. Καθάριζε ο πρώτος, περνούσε ο δεύτερος ξανακαθάριζε και ήταν σαν να μην είχε περάσει ο πρώτος και μετά περνούσε ο τρίτος. Δεν έβλεπες μπροστά σου τίποτα, μόνο χιόνι. Οι παλιοί στον Έμπωνα μου λένε ότι το 1987 δεν έχει καμία σχέση με το χιόνι το σημερινό.

Τι λέγατε εκείνες τις ώρες που το χιόνι δεν είχε τελειωμό;
Λέγαμε: «εδώ δεν θα τελειώσουμε ποτέ». Πήγαμε κι ήρθαμε πολλές φορές στο σημείο λίγο πιο πριν από τη Σάλακο, στην οποία Σάλακο δεν έριχνε με την ίδια ένταση. Θέλω να πω εδώ ότι όλες αυτές τις ώρες ο Φλοσκάκης και ο Κυριαζής, μέχρι τη 1 τη νύχτα που παραδώσαμε τα όπλα δεν μας εγκατέλειψαν ούτε λεπτό. Ήταν και οι δυό πίσω μας με διαφορετικό αυτοκίνητο ο καθένας και μας εμψύχωναν, μας έδιναν κατευθύνσεις.

Όπως κι ο Χρήστος Ευστρατίου στο πολύ μεγάλο μέτωπο που είχε να διαχειριστεί η Περιφέρεια! Τι γινόταν με τα δέντρα που έσπαγαν από το βάρος του χιονιού;
Ο Ευστρατίου όπως πάντα. Τα δέντρα είχαν βαρύνει από το χιόνι, έσπαγαν τα κλαδιά, μας έκοβαν τον δρόμο, εμφανίζονταν ξαφνικά μπροστά μας μέσα στη νύχτα. Στη 1 εγκαταλείψαμε, αλλά γύρω στις 12 τα μεσάνυχτα είχαμε ανοίξει τον δρόμο και κατάφεραν κι έφυγαν οι επισκέπτες από τον Έμπωνα, όσοι είχαν βρεθεί δηλαδή στο χωριό από νωρίς κι έπρεπε να γυρίσουν. Στη 1 είπαμε φτάνει γι’ απόψε. Η Ρόδος δεν έχει αλατιέρες να ρίχνουμε το αλάτι να λιώνει το χιόνι.

Τι απέγινες εσύ; Ήταν δύσκολο να γυρίσεις στα Λάερμα, εκείνη τη νύχτα!
Έμεινα στον Έμπωνα, ήθελε να με φιλοξενήσει στο σπίτι του ο Κυριαζής και η γυναίκα του η Χρυσαυγή, όμως προτίμησα να μην τους αναστατώσω. Πήγα στον φίλο μου τον Αργύρη που έχει το εστιατόριο, με τάισε, με πότισε κονιάκ να ζεσταθώ και πήγα σε μια αποθήκη του Δήμου και ξάπλωσα δυο-τρεις ώρες για να ξεκινήσουμε νωρίς το πρωί. Το βράδυ, μέσα στον γενικό χαμό, το δικό μου γκρέιντερ είχε πάθει μια ζημιά την οποία αποκαταστήσαμε το πρωί εγώ κι ο Κώστας Κωνσταντάκης, υπάλληλος του Δήμου κι αυτός. Το παιδί δεν είναι μηχανικός, αλλά ξέρει απ’ αυτά.

Τι αντικρίσατε το πρωί της Τρίτης, βγαίνοντας ξανά για το άνοιγμα των δρόμων; Πόσο ψηλά ήταν το χιόνι;
Η χιονόπτωση είχε σταματήσει, αλλά το χιόνι έφτανε το μισό μέτρο. Έμπωνα, Άγιο Ισίδωρο… Τo πρωί της Τρίτης ήρθε ο Κυριάκος Φεσσάκης με γκρέιντερ, από τους καλύτερους ιδιώτες που έχει το νησί. Πήγαινε από τον Έμπωνα προς τον Άγιο Ισίδωρο και καθάριζε μαζί με τον Ζαμπελάκη και τον Παπασταματάκη. Εγώ πήγαινα προς τα Σιάννα. Δεν είχε χιονόπτωση την Τρίτη, αλλά το χιόνι ήταν πάρα πολύ και είχε πάγο. Ήταν δύσκολο να σπάσεις τον πάγο. Γλιστρούσαν πάρα πολύ τα μηχανήματα... Παλεύαμε μέχρι τις 2 το μεσημέρι της Τρίτης ενώ ο Φεσσάκης που είχε πιάσει το πιο δύσκολο κομμάτι τελείωσε γύρω στις 5 το απόγευμα. Την Τρίτη το πρωί, με το ξημέρωμα όλοι οι υπάλληλοι του Δήμου Ατταβύρου ακόμα και αυτοί που έχει προσλάβει ο ιδιώτης για την καθαριότητα ήταν εκεί, με αλυσοπρίονα κι ό,τι άλλο χρειαζόταν για να απομακρύνουν τα κλαδιά που είχα πέσει από το βάρος του χιονιού.

Εκδρομείς βρίσκατε μπροστά σας; Τολμηρούς και ριψοκίνδυνους που ήρθαν μέχρι εκεί για να δουν τα χιόνια;
Πάρα πολύ κόσμο. Γλιστρούσαν τα αυτοκίνητά τους κι έρχονταν προς τα μηχανήματα, γλιστρούσαν τα μηχανήματα, πήγαιναν προς τα αυτοκίνητα… Ήταν επικίνδυνο. Από την αρχή είχαν κλείσει τον Αττάβυρο, το βουνό και τον Προφήτη Ηλία με Αστυνομία και Πυροσβεστική.

Τι είχατε καταφέρει μέχρι την Τρίτη το απόγευμα;
Οι δρόμοι άνοιξαν και δεν αποκλείστηκε κανένα χωριό. Λίγο αργήσαμε να πάμε στον Άγιο Ισίδωρο. αλλά νωρίς το μεσημεράκι έως τις 12 έγινε κι αυτό.

Τι απομένει να κάνετε σήμερα που μιλάμε; (Τετάρτη απόγευμα)
Να ανοίξουμε ό,τι παραμένει κλειστό σε μικρά δρομάκια των οικισμών των χωριών. Στον Έμπωνα, στα δρομάκια επιχειρούσε από την αρχή, μικρό φορτοτάκι.

Τα καταφέρατε πάλι! Τι σκέφτεσαι τώρα γι’ αυτές τις δύσκολες μέρες που πέρασαν;
Τις φωτιές τις ξέρουμε, τις πλημμύρες τις ξέρουμε, η ραγδαία χιονόπτωση ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εμάς. Τρεις μέρες με λίγες ώρες ύπνο, με αγωνία, με κίνδυνο. Εύχομαι να το ευχαριστήθηκε κι ο κόσμος, να ξέδωσαν κι αυτοί. Είδαμε κι άσπρη μέρα. Στο μάτι, όχι στη ζωή μας.