Σελίδες Ιστορίας… Η Δωδεκανησιακή προπαγάνδα πανέτοιμη, με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, εναντίον του Ιταλικού φασισμού, που αλώνιζε τα νησιά μας-έκανε ό,τι ήθελε
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 359 ΦΟΡΕΣ
Η καλλιέργεια γης στο «Κράτος» του δυνάστη Μάριο Λάγκο
Επιμέλεια Κώστα Τσαλαχούρη
Β΄(τελευταίο)
Την ημέραν που κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα οι Ιταλοί(1), ο καθαρώς ελληνικός πληθυσμός των ανήρχετο κατά την επίσημον στατιστικήν εις 132 χιλιάδες. Ο τουρκικός πληθυσμός των νήσων ανήρχετο εις 13 χιλιάδες. Από τον ακμάζοντα τότε πνευματικώς και υλικώς ελληνικώτατον αυτόν πληθυσμόν, απέμεινε σήμερον ο ήμισυς περίπου.
Εξήντα και πλέον χιλιάδες Έλληνες εξουδετερώθηκαν με διάφορα φασιστικά μέσα: με θανατώσεις, με φυλακίσεις, με εξανδραποδισμούς, με διώξεις, με πιέσεις αγρίας, με εξαναγκασμόν εις εκπατρισμόν. Πρέπει να σημειωθή ότι τα μαρτύρια δεν υφίστανται μόνον οι Έλληνες. Τα υφίστανται και οι Τούρκοι και ιδίως από το 1930(2), ότε υπεγράφη η πρώτη Ελληνοτουρκική συμφωνία.
Κατά τα πρώτα έτη της εγκαταστάσεώς των οι Ιταλοί προσεπάθησαν να εφαρμόσουν απομονωτικήν πολιτικήν απέναντι του ελληνικού στοιχείου. Προσέκρουσαν, όμως, εις το ακλόνητον εθνικόν φρόνημα ενός λαού που αντιμετώπιζε με μίσος και περιφρόνησιν αυτούς τους απροσδόκητους δυνάστας του.
Ήλλαξαν τότε τακτικήν, το 1925, εσυστηματοποίησαν το πρόγραμμα της εξοντώσεως του Ελληνικού πληθυσμού των νήσων. Ήρχισαν τας ομαδικάς πλέον συλλήψεις και διώξεις.
Συλλήψεις στην Πάτμο
Τον Σεπτέμβριον του 1925 συνέλαβον εις την Πάτμον πάρα πολλούς Έλληνας, μεταξύ των οποίων πλείστους ιερείς και διδασκάλους και τους εφυλάκισαν με το πρόσχημα ότι ωργάνωναν επαναστατικόν κίνημα.
Η Κάλυμνος είναι ένα από τα νησιά που εδοκιμάσθησαν σκληρότερον από τους φασιστικούς καννιβαλισμούς.
Από τας 24 περίπου χιλιάδες κατοίκους που είχε τον Απρίλιον του 1912, κατά την κατηραμένην ώραν που απεβιβάσθησαν οι Ιταλοί είναι ζήτημα αν απομένουν 6-7 χιλιάδες(3). Οι υπόλοιποι ή εφονεύθησαν ή εσάπισαν εις τας φυλακάς ή εξηναγκάσθησαν να φύγουν λαθραίως-πολλάκις με μικρά πλοιάρια, εκθέτοντες την ζωήν των εις κίνδυνον από τους ιταλικούς πυροβολισμούς από τα παράλια.
Εις την Σύμην αι αγριότητες δεν ήσαν μικροτέρας μορφής. Από τους 22.500 Έλληνας κατοίκους της νήσου εξωντώθηκαν περισσότεροι των 2.000, θανατωθέντες(4) από τα μεσαιωνικάς κακοποιήσεις των οργάνων της «Ασφαλείας» ή αποθανόντες από απεριγράπτους κακουχίας μέσα εις τας φυλακάς.
Συλλήψεις στη Σύμη
Τον Απρίλιον του 1934 ο διοικητής της Σύμης ένας βρωμερός την όψιν και την ψυχήν κολονέλλος(5), εκάλεσεν εις την έδραν του, 8 διδασκάλους, 6 ιερείς και 15 άλλους Έλληνας αντιπροσώπους των κοινοτήτων της νήσου. Τους ανήγγειλεν ότι ώφειλαν να εκλέξουν μεταξύ των μίαν πενταμελή επιτροπήν, η οποία θα μετέβαινεν εις την Ρώμην, δαπάναις της ιταλικής Κυβερνήσεως, δια να υποβάλη τα σέβη της εις τον έξαλλον κομιτατζήν –όπως ωραιότατα εχαρακτήρισαν τον Μουσσολίνι, εις άρθρον των οι «Τάιμς».
Οι κληθέντες εδήλωσαν αμέσως ότι αποκρούουν την πρόσκλησιν και ότι μία τοιαύτη ενέργειά των θα τους κατεδίκαζεν εις την συνείδησιν του Ελληνικού στοιχείου. Αυτό ήτο. Με ένα νεύμα του γενναίου διοικητού, οι 29 Έλληνες πατριώται συνελήφθησαν από απόσπασμα καραμπινιέρων.
Εξυλοκοπήθησαν μέχρι θανατώσεως μέσα εις την αίθουσαν του διοικητηρίου. Λυσσαλέοι οι καραμπινιέροι επέπεσαν κυρίως κατά των ιερέων, τους οποίους έσυραν από τα γένεια, μέχρι του υπογείου του διοικητηρίου, όπου τους εξυλοκόπησαν μέχρις αίματος και τους αφήκαν αναισθήτους.
Κατά το άρθρον 5 της ελληνοϊταλικής συμφωνίας της 20ης Ιουλίου 1919, η Ιταλία ανελάμβανε διά της υπογραφής της να παραχωρήση εις την Ελλάδα την κυριαρχίαν των Δωδεκανήσων, πλην της Ρόδου, η οποία θα κατείχετο μεν από την Ιταλίαν επί μίαν δεκαπενταετίαν-μέχρις ότου διεξαχθή το δημοψήφισμα-θα εχορήγει, όμως, εις την νήσον ευρυτάτην τοπικήν αυτονομίαν.
«Αι Ελληνικαί κοινότητες της Ρόδου», έλεγεν το άρθρον, «θα απολαύουν κατά το διάστημα τούτο, του δικαιώματος της ελευθέρας συντηρήσεως των σχολείων φιλελεημόνων και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων αυτών, καθώς και των θρησκευτικών τοιούτων, υπό την εξάρτησιν του Οικουμενικού Πατριάρχου».
Την 10ην Αυγούστου 1920, εν συνεχεία της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών, υπεγράφη και νέα ειδική Ελληνοϊταλική συμφωνία, επικυρώνουσα την απόφασιν του Ιουλίου του 1919.
Μετά η Ιταλία έσβυσε την υπογραφήν της και έθεσεν εις εφαρμογήν το επιστημονικόν εξοντωτικόν σχέδιόν της.
Εν πρώτοις ο φασισμός έπληξε την Ελληνικήν εκπαίδευσιν. Κατά τας αρχάς του 1920, ελειτούργουν εις την Δωδεκάνησον 132 Ελληνικά σχολεία εις τα οποία εφοιτούσαν 11 χιλιάδες μαθηταί.
Το 1930 τα λειτουργούντα σχολεία δεν υπερέβαιναν τα 40. Το 1936 δεν υπήρχε ούτε μία δωδεκάς ελληνικών σχολείων εις όλας τας νήσους.
Αλλά και τα ελάχιστα αυτά ιδρύματα, μετεβλήθησαν εις φασιστικά καθαρώς κατασκευάσματα, εις τα οποία εδίδασκαν Ιταλοί προπαγανδισταί.
Από τους 250 Έλληνας διδασκάλους που ήσαν εν ενεργεία το 1920, οι 200 περίπου συνελήφθησαν, εφυλακίσθησαν και εσάπισαν εις τα κάτεργα, όσοι δεν κατώρθωσαν να δραπετεύσουν κατόπιν φοβερών περιπετειών.
Παραλλήλως οι Ιταλοί ήρχισαν την δράσιν των κατά της ελληνικής Εκκλησίας(6).
…επέτυχαν εν πρώτοις, δι εκβιασμών ν’ ανακηρύξουν το Αυτοκέφαλον της Ελληνικής Εκκλησίας Δωδεκανήσων και κατόπιν ήρχισαν να την απογυμνώνουν από τους λειτουργούς της. Όσοι ιερείς δεν εδέχοντο να υπηρετήσουν τα αφομοιωτικά σχέδια του φασισμού, συνελαμβάνοντο και υπεβάλλοντο εις τα φρικωδέστερα βασανιστήρια(7).
Έτσι έκλεισαν η μία μετά την άλλην αι εκκλησίαι μας. Δεκάδες ιερωμένων ευρίσκονται αυτήν την στιγμήν εις τας φυλακάς. Ελληνική εκκλησία δεν λειτουργεί σήμερον εις τα Δωδεκάνησα. Αν επλήγησαν, όμως, τα θρησκευτικά ιδρύματα και οι λειτουργοί των, το φρόνημα του ορθοδόξου Ελληνισμού διατηρείται ακμαιότατον. Αυτό δεν ημπορεί να το συντρίψει ουτέ το στιλέτο, ούτε ο βούρδουλας, ούτε η αγχόνη…
Η καλλιέργεια γης
Τα παραπάνω κείμενα συνόδευαν, ένα κείμενο του μεγάλου αγωνιστή Σκεύου Ζερβού, που δημοσιεύτηκε στον «Ασύρματο» στις 2 Νοεμβρίου 1940 με τίτλο «Η μαρτυρική Δωδεκάνησος υπό το πέλμα της Ρώμης-Αίσχη και κακουργήματα των Ιταλών». Ακολούθησε το άρθρο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Χρύσανθου Γάιου, κομμουνιστή αγωνιστή. Δημοσιεύτηκε στις 7 Νοεμβρίου 1940. Γράφει μεταξύ άλλων:
«…Ο ιταλικός φασισμός το απεχθές αυτό σύστημα κατοχής, αρνείται όχι μόνον ήθη, έθιμα, θρησκείαν και γλώσσαν, αλλά και αυτό το δικαίωμα της ζωής.
Αι λέξεις εξουθένωσις και εξόντωσις των πληθυσμών δεν είναι αρκεταί να αποδώσουν εκείνο που συνήθως ονομάζομεν μαρτύριον της Δωδεκανήσου.
Ένα απλούν παράδειγμα είναι αρκετόν νομίζομεν δια να νοιώση ο ελληνικός λαός την φρίκην των ατυχών Δωδεκανησίων.
Ο διαβόητος Μάριο Λάγκο, ο προ ετών στυγνός διοικητής της Δωδεκανήσου, αφού μετεχειρίσθη κάθε μέσον δια να εξαναγκάση εις εκπατρισμόν του κατοίκους της δωδεκανήσου, χωρίς αποτέλεσμα, επενόησεν, έκανε νόμον του κρατιδίου του, το εξής άτιμον μέσον: απηγόρευσε την καλλιέργειαν κάθε αγρού επί του οποίου εφύοντο θάμνοι, αγρηελιές, σκήνοι και άλλα άγρια θαμνώδη. Ο αγρός αυτός ακηρύσσετο αναδασωτέος και περιήρχετο εις την κατοχήν του «κράτους» του.
Δι’ αλλου νόμου καθώριζεν ότι γαίαι αι οποίαι δεν εκαλλιεργούντο επί μίαν τριετίαν ή πενταετίαν, εκηρύσσοντο και αυταί κτήμα του «κράτους».
Δια να γνωσθή, όμως, το μέγεθος της σκληρότητος των μέτρων αυτών, αναφέρομεν ότι η γη εις τα όμορφα αυτά νησιά είναι ολίγη και άγονος και οι κάτοικοί των αναγκάζονται να αναζητήσουν τύχην αλλού και κατά συνέπειαν συμβαίνει να λείψουν πέντε και δέκα χρόνια.
Άλλος νόμος, συναφής προς τον πρώτον, καθώριζε την διετή αγρανάπαυσιν, κατά το διάστημα της οποίας εφύοντο τα θαμνώδη, οπότε, δια του νόμου περί αναδασώσεως αι γαίαι περιήρχοντο εις την κατοχήν του φασισμού. Και έτσι ο αγρότης της Δωδεκανήσου, μη έχων πλέον το χωράφι του, που τον ζούσε, εξηναγκάζετο να φύγη οριστικώς μετά της οικογενείας του.
Εξ ίσου σκληρός υπήρξε και ο διάδοχος του Μάριο Λάγκο, ο νυν διοικητής της Δωδεκανήσου Ντε Βέκκι. Αυτός συνεπλήρωσε τους νόμους του προκατόχου του και ιδία τους σχετικούς περί γλώσσης, εις τρόπον ώστε τα Ελληνόπουλα της Δωδεκανήσου να μη μανθάνουν πλέον άλλην γλώσσαν παρά εκείνην που τους διδάσκουν οι φασίσται και οι προσφέροντες υπόπτους υπηρεσίας εις τον φασισμόν(8).
Τέλος, στις 16 Νοεμβρίου 1940, πάλιν στον «Ασύρματο», δημοσιεύεται άρθρο του Δωδεκανήσου και μάλιστα Καλύμνιου Γ. Μάγκου για τα γεγονότα, που επεσυνέβησαν, στις 7 Απριλίου 1935 στο νησί του με την εξέγερση των γυναικών και τη δολοφονία του Μανώλη Καζόνη…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Το κείμενο έχει τίτλο «Όταν οι δειλοί είνε και εγκληματίαι -αι φρικαλεότητες των θρασυδείλων εις την Δωδεκάνησον»
2. 1ο Ιουνίου 1930.
3. Υπερβολικοί αριθμοί. Πάντως στο νησί οι διώξεις ήταν καθημερινές.
4. Πραγματικότητα και άκρατη υπερβολή. Τα νησιά που υπέστησαν «τον παθών τους τον τάραχον» ήταν η Κάλυμνος, η Σύμη, η Χάλκη και το Καστελλόριζο
5. Συνταγματάρχης
6. Παραλείπονται από τον υπογράφοντα 8 λέξεις.
7. Τέτοιες περιπτώσεις επεσυνέβησαν στα νησιά Κάλυμνο και Λέρο.
8. Τίτλος του κειμένου «Τα’ απαίσια και φρικτά μέσα προς εξόντωσιν των Δωδεκανησίων».
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
