Σελίδες Ιστορίας… Το στρατόπεδο συγκεντρώσεως στο Στάδιο το 1940, η φοβερή ιστορία των 512 προσφύγων του “Pentcho” που έζησαν με τους Sudditi Sospetti-Ροδίτες
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 517 ΦΟΡΕΣ
Στο Στάδιο βρίσκεται ένας νεαρός, o ιδρυτής της τρομερής Mossad
Γράφει και επιμελείται
Κώστας Τσαλαχούρης
Β’ Μέρος
Είναι ντοκουμέντο. Η παρακολούθηση του νεαρού Γαβριήλ Χαρίτου, από τις ιταλικές Μυστικές Υπηρεσίες είναι αδιάκοπη, συνεχής και εντατική.
Συνεχίζοντας το προηγούμενο κείμενο, γύρω από το θέμα, το προξενείο της Ιταλίας στον Πειραιά σε αναφορά του προς τη Διοίκηση των Ιταλικών νήσων του Αιγαίου, σημειώνει ότι «εις απάντησιν τηλεγραφήματός σας, ο Χαρίτος έφθασεν εις Πειραιά την 28ην Φεβρουαρίου 1938 και ανεχώρησεν εις Ρόδον την 15η Μαρτίου 1938. Δεν ήτο δυνατόν(1) η στενή παρακολούθησίς του. Εις Αθήνας κατέλυσεν εις το ξενοδοχείον «Κεντρικόν», Σταδίου 26. Επεσκέφθη διαφόρους συγγενείς του. Πάντοτε, όμως, επιφυλακτικός εις τας συζητήσεις του κατά τους περιπάτους του και εις την εξοχήν».
Αλλά μεταξύ των άλλων οι ιταλικές Μυστικές Υπηρεσίες γνωρίζουν κάθε δραστηριότητά του, τα προηγούμενα χρόνια. Θεωρούνταν επικίνδυνο στοιχείο για τα συμφέροντα της Ιταλίας, «διότι εσημείωνεν τακτικά επαφές με άλλα πρόσωπα τα οποία δεν ενέπνεαν εμπιστοσύνη προς αυτούς, όπως επίσης είχε συνεχείς επαφές με το Ελληνικό Προξενείο. Απόδειξη ότι στο γάμο του, κουμπάρος ήταν ο γραμματέας Γεώργιος Λέοντος.
Συνεχείς καταγραφές
Καταγράφουν πώς απέκτησε δίπλωμα, το 1936, οδηγήσεως αυτοκινήτου-το να είσαι οδηγός τότε ήταν μεγάλη υπόθεση, ένα χρόνο πριν, πως επισκέφτηκε τις φυλακές Κοσκινού-ήταν οι ημέρες του Πάσχα, 18 Απριλίου 1935, και μοίρασε στους Έλληνες φυλακισμένους γλυκά, πώς κάθε μετάβασή του στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο Νιοχώρι, για να λειτουργηθεί, έπρεπε να καταγραφεί με κάθε λεπτομέρεια, πώς του έγινε έρευνα στο δικηγορικό του γραφείο και του κατέσχεσαν διάφορα έντυπα που έφταναν από τις Ηνωμένες Πολιτείες-νόμιζαν ότι μερικά ήταν μασονικά, έτσι τα έλεγαν τότε όχι τεκτονικά-, πώς στις 24 Σεπτεμβρίου 1936 κατέγραφαν τι επιστολές έπαιρνε από άτομα που συνεργαζόταν, γνώριζαν κάθε επαφή του με τον πρόξενο Δημήτριο Παππά όταν υπηρετούσε στη Ρόδο, ενώ στις 21 Οκτωβρίου 1937 εκλήθη στην Αστυνομία και οι κρατούντες του πήραν δήλωση για το τι ειπώθηκε σε συνάντησή του με τον αναπληρωτή πρόξενο της Ελλάδος Νικόλαο Καραγιάννη, και το Δεκέμβριο του 1937 δεν παραλείπουν να σημειώσουν στο φάκελό του ότι ζήτησε άδεια για την απόκτηση ραδιοφώνου και δεν του δόθηκε.
Ήταν εύκολο να γνωρίζει την ελληνική, ιταλική και διεθνή ειδησεογραφία γιατί πάρα πολλοί φίλοι του είχαν ραδιόφωνο και άκουγαν τα πάντα… Στο Νιοχώρι υπήρχαν «σφικιό» τέτοια ραδιόφωνα και ήταν εύκολο η ειδησεογραφία της ημέρας, φυσικά η διεθνής, να κυκλοφορεί στα λιθόστρωτα-πετραδερά καντούνια της συνοικίας.
Σε αναφορά του Ειδικού Κεντρικού Γραφείου των Μυστικών Υπηρεσιών με ημερομηνία 3 Νοεμβρίου1940, προς τη Διοίκηση των Νήσων του Αιγαίου, με λίγα λόγια, στον ίδιο τον Ντε Βέκκι, προτείνεται όπως ύποπτοι-τους αποκαλεί πολιτικούς, να εγκλειστούν στο στρατόπεδο του Σταδίου και να παραμείνουν εκεί σε όλη τη διάρκεια της ιταλοελληνικής σύρραξης στην Αλβανία.
Η μεταφορά στο Στάδιο
Το Ειδικό Κεντρικό Γραφείο απευθύνεται, επίσης, προς το διοικητή του τάγματος M.V.S.N.-Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale(2) και ημερομηνία 5 Νοεμβρίου 1940 και ζητά την άμεσο σύλληψη των υπόπτων και τη μεταφορά τους στο Στάδιο, διαταγή η οποία εκτελέστηκε αμέσως.
Στο Στάδιο ήδη βρίσκονταν 512 Εβραίοι πρόσφυγες οι οποίοι έφτασαν στη Ρόδο μετά από ένα ναυάγιο που επεσυνέβη σε βραχώδη νησίδα στα βόρεια του νησιού, στο Καμηλονήσι(3), μεταξύ Ρόδου, Καρπάθου και Κάσου.
Περίπλους στο Δούναβη
Επέβαιναν του ποταμόπλοιου “Pentcho(4)”, 379 τόνων, παμπάλαιο, ογδόντα πέντε χρόνων, το οποίο είχε αγοραστεί από την εβραϊκή οργάνωση Aliyah, το 1939, για τη μεταφορά στην Παλαιστίνη(5) απάτριδων Εβραίων από την Κεντρική Ευρώπη-Σλοβάκους, Τσέχους, Γερμανούς, Πολωνούς, Ρουμάνους.
Πίσω από το όλο σχέδιο βρίσκεται το δεξιό ριζοσπαστικό εβραϊκό, σιωνιστικό κίνημα BETAR. Το ποταμόπλοιο αφού μετασκευάστηκε με ξύλινα παραπήγματα, στις 18 Μαΐου 1940, ξεκινούν. 400 τον αριθμό Σλοβάκοι και Γερμανοί-μερικοί από το στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Μπούχενβαλντ(6), από την Μπρατισλάβα(7) της Σλοβακίας, την περιπέτεια στο Δούναβη που θα διαρκέσει σχεδόν πέντε μήνες.
Διασχίζουν το ποτάμι μέσω Ουγγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, στη Ντόμπρα, όπου παρέλαβαν άλλους απάτριδες και μετά φτάνουν πάντα διά του Δούναβη στην παράλια πόλη της Ρουμανίας Σουλίνα, όπου θα τους περίμενε άλλο πλοίο για να τους μεταφέρει στην Παλαιστίνη, μέσω Ελλάδος και Ιταλικών Νήσων του Αιγαίου.
Το πλοίο αυτό δεν έφτασε ποτέ.
Η καθυστέρηση των πέντε μηνών στο Δούναβη, κατά τον Μάριο Γκαντς, οφειλόταν σε ασθένειες, μολύνσεις, μπλοκαρίσματα, δυσλειτουργίες κινητήρων και έλλειψη καυσίμων. Έτσι με αυτό το σαπιοκάραβο ανοίγονται στην ανοιχτή θάλασσα, τη Μαύρη θάλασσα, αφού παίρνουν κι άλλους 100 Αυστριακούς Εβραίους-συνολικά έφτασαν οι επιβαίνοντες τους 512. Πέρασαν τα Δαρδανέλλια, στη Μυτιλήνη δεν επιτράπηκε να ανεφοδιαστούν και απέπλευσαν για τον Πειραιά, όπου η Επιτροπή Aνακούφισης Προσφύγων (CRR), οργάνωσε την παράδοση τροφίμων και καυσίμων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι επιβαίνοντες του Pentcho ήταν νέοι και νέες, στις εγκαταστάσεις του, γνώρισαν τι θα πει ελπίδα, φόβος, πρώτος έρωτας, πείνα, επιμονή(8).
Κυβερνήτης του σκάφους ήταν ένας νεαρός, ο Yehoshua Citron Halevi(9), μέλος της BETAR, που φορούσε πάντα τη στολή της οργανώσεως.
Ναρκοπέδιο
Το “Pentcho”, αποπλέει από τον Πειραιά στις 3 Οκτωβρίου με πορεία προς τα ιταλικά νησιά· διαπλέοντας την Αστυπάλαια(10) εμφανίστηκαν δύο ιταλικές τορπιλάκατοι, οι οποίες προσέγγισαν το ποταμόπλοιο και από τις δύο πλευρές και με την απειλή τορπιλισμού το ανάγκασαν να προσεγγίσει στο λιμάνι της Μαλτεζάνας. Εκεί επιβιβάστηκαν αξιωματικοί του ιταλικού ναυτικού για έλεγχο.
Η αναπνοή όλων κόπηκε, όταν πληροφορήθηκαν από τους Ιταλούς ότι μόλις είχαν περάσει μέσα από πεδίο μαγνητικών ναρκών και μόνο χάρις στο μικρό βύθισμα του πλοίου ζουν ακόμα, ενώ εάν είχαν φτάσει μια ώρα αργότερα, μέσα στο σκοτάδι θα τους βύθιζαν χωρίς άλλη προειδοποίηση.
Ο γενειοφόρος Ιταλός αξιωματικός, αφού επιθεώρησε τη μηχανή, τη γέφυρα και τους χώρους ενδιαίτησης των εποίκων, συγκινημένος από το παιχνίδι των μικρών παιδιών, και της κατάστασης που αντίκρισε, απευθυνόμενος στους εποίκους είπε:
-Είμαστε σε πόλεμο και θέτουμε τη ζωή μας σε κίνδυνο καθημερινά, αλλά οι πραγματικοί ήρωες είσαστε εσείς, που τολμήσατε να κάνετε ένα τέτοιο ταξίδι από την Μπρατισλάβα, σε ένα τέτοιο πλοίο και σε κατάσταση πολέμου. Είθε ο θεός να σας προσέχει… Δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια του(11).
Η βύθιση του Πέντσο
Όταν έφτασαν στο Καμηλονήσι, στις 9 Οκτωβρίου, ο λέβητας του πλοίου εξερράγη και το σκάφος κόπηκε στα δύο και άρχισε να βυθίζεται. Πάντως οι επιβαίνοντες βγήκαν στη στεριά, αφού πήραν τις πραμάτειές τους, χωρίς καμιά απώλεια. Παρέμειναν εκεί επί δεκαήμερο-ύψωσαν σημαία του Ερυθρού Σταυρού και άπλωσαν στα βράχια λευκό ύφασμα με μεγάλο SOS για να τους εντοπίσουν τα διερχόμενα αεροπλάνα.
Τελικά ένα ιταλικό πολεμικό το “Camogli”, τους έσωσε και τους μετέφερε στη Ρόδο. Την όλη Ιστορία την κατέγραψε ο φωτογραφικός φακός ενός ζεύγους που επέβαινε του πλοίου και τράβηξε ή διέσωσε 49 φωτογραφίες από το Καμηλονήσι ή Χαμηλονήσι και τη Ρόδο και σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο-Μνημείο του Ολοκαυτώματος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι ευγενική προσφορά της συλλογής Rudolph Fellner και της Anita Heufeld Fellner. Δεν αναφερόμαστε στη μεταφορά των προσφύγων αυτών στο Φεραμόντι της Καλαβρίας, που έγινε το 1942.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι εκεί στο Στάδιο, μεταξύ των προσφύγων, κυκλοφορεί ένας νέος ο οποίος στα κατοπινά χρόνια θα είναι ένας από τους ιδρυτές ή ο ιδρυτής της Mossad, των Ισραηλινών Μυστικών Υπηρεσιών, ο πατέρας της τεχνικής της αυτοάμυνας-Krav Maga. Είναι, όμως, άλλη Ιστορία.
Τέλος η Σλοβακία κυκλοφόρησε το 2016 φιλμ(12) με την ιστορία των ναυαγών, που μεγάλοι πλέον έφτασαν στη Ρόδο για να θυμηθούν(13)…
Για την Ιστορία, στο Εβραϊκό Νεκροταφείο της Ρόδου, στο μνημείο που είναι αφιερωμένο στους ναυαγούς του «Πέντσο», διαβάζουμε πόσοι έχασαν τη ζωή τους.
Πέθαναν στη Ρόδο οι Hauser Simcha, Metzger Hersh, Metzger Fruma, Goldstein Richard, Dukes Israel, Landshut Israel και Poris Marcel, στο Άουσβιτς οι Fahn Reshka και Fahn Rudolf και οι Mitelmann Ytzchak Rosenfeld Yesharu πνίγηκαν στα νερά του Αιγαίου.
Τον Ιανουάριο 1942 οι πρόσφυγες του Σταδίου σε δύο καλαγιές, μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως Ferramonti(14) της Καλαβρίας-Ιταλία και το Σεπτέμβριο του 1943, απελευθερώθηκαν από τους Συμμάχους μετά την απόβαση στη Σικελία και το Άντζιο. Ορισμένοι ζήτησαν πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ και οι περισσότεροι έφτασαν το 1944 στην Παλαιστίνη(15).
ΑΥΡΙΟ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Έτσι το γράφει. Δυνατόν όχι δυνατή
2. Εθελοντική Πολιτοφυλακή Εσωτερικής Ασφαλείας
3. Κατά τον Άγγλο χαρτογράφο Ουίλλιαμ Φέιντεν, το νησί το 1785 λεγόταν Piana-Επίπεδη νήσος, 0,429 k,m2. Οι Ιταλοί την ονόμαζαν Kamila και στον Άτλαντα Barrington γράφεται Πλατέα. Το συναντούμε και Χαμηλονήσι.
4. Εβραϊκό Νεκροταφείο Ρόδου. Μνημείο αφιερωμένο στους Παράνομους Εβραίους μετανάστες που πέθαναν στη Ρόδο…
https://w.w.w.youtube.com/watch?v=vgfnli64SxM
5. Μάριο Γκαντς «Pentcho, η ιστορία μιάς ευρωπαϊκής εξόδου»
6. Michael D. Bulmash, The Voyage of the Pentcho,1966.
7. Ν. Καστρενόπουλος «Ναυάγιο πλοίου “Pentcho”, με 510 Εβραίους εποίκους σε νησίδα της Αστυπάλαιας».
8. Βλέπε, Μάριο Γκαντς
9. Γεννήθηκε στην Berehove της Ουκρανίας, στις 26 Σεπτεμβρίου 1918 και πέθανε στην Νετάνια, πόλη του Ισραήλ στις 19 Σεπτεμβρίου 2009.
10. Νικόλαος Καστρενόπουλος «Ναυάγιο πλοίου “Pentcho” με 510 Εβραίους εποίκους σε νησίδα της Αστυπαλαίας»
11. Το ίδιο με το προηγούμενο.
12. Pentcho, the story of a steamboat-Sandberg film
13. Κυκλοφόρησαν και άλλα ντοκιμαντέρ τα τελευταία χρόνια.
14. Ferramonti di Tarsia ιταλικό στρατόπεδο εγκλεισμού αντιφρονούντων και εθνικών μειονοτήτων. Βρισκόταν στο δήμο Ταρσίας της Καλαβρίας και το ίδρυσαν οι φασίστες του Μουσολίνι
15. Κι αυτό δεν είναι του παρόντος.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
